، تهران , (اخبار رسمی): اگرچه اهمیت موضوع بخش سازماندهی و آماده‌سازی نیروهای پاسخ‌گو و تیم‌های عملیاتی و نیز، دیده‌بانی و مدافعه‌گری با تأکید بر سرمایه‌های اجتماعی همچنین آمادگی همگانی، برای مدیران و تصمیم‌سازان روشن شد، ولی تا آمادگی مطلوب فاصله بسیار است و آمادگی مردم متأسفانه همچنان اندک و محدود است.
به گزارش اخبار رسمی به نقل از روابط عمومی جمعیت هلال احمر،سیدحمید جمال‌الدینی - معاون آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در یادداشتی به اهمیت آمادگی در برابر حوادث طبیعی از جمله زلزله پرداخته است که مشروحش به شرح زیر است :
در این گفتار پرسش اساسی این است آیا برنامه‌ریزی، آمادگی و توان پاسخ‌گویی ما در برابر مخاطرات، پس از فاجعه خسارت‌بار بم ارتقا یافته است؟ پاسخ به چنین پرسشی نیازمند واکاوی و جستار در مؤلفه‌های بنیادین آمادگی و کنکاش جدی در آنچه در سال‌های اخیر به انجام رسانده‌ایم، است. در یک نگاه کلان می‌توان روند کلی تغییرات و دست‌یافته‌های مدیریت بحران در کشور در سال‌های سپری‌شده را مثبت و روبه‌جلو ارزیابی کرده و منصفانه بگوییم همچون گذشته نیستیم و دانش، تجربه و مجموعه داشته‌هایمان، که از آن با عنوان ظرفیت‌سازی و توانمندی یاد می‌کنیم، روند روبه‌رشد و شتاب درخوری یافته است. بی‌مناسبت نیست اگر فاجعه زمین‌لرزه بم را نقطه عطف و آغاز تحول بنیادین در حوزه مدیریت بحران در کشور بدانیم، آوارها که فروریخت و غبار فاجعه برخاست بسیاری از سازمان‌ها و حوزه‌های پاسخ‌گویی به‌نیکویی دریافتند آمادگی‌شان برای مقابله با بحران آنچنان‌که باید نیست و کاستی‌هایشان بسیار است.
ناهماهنگی سازمان‌های پاسخ‌گو، ضعف در اعمال مدیریت و فرماندهی یکپارچه و واحد و در یک کلام آماده‌نبودن سازمان‌ها خیلی زود چهره خود را نمایان کرد و نشان داد در کشوری که روی گسل‌های فعال و ناآرام خانه کرده است، نمی‌توان در گوشه‌ای آرامش نشست و صرفا به سازمان‌های متعدد و فراوانی نیروها دل خوش کرد.
سال‌ها قبل از زلزله بم نیز با سیلی محکم زمین‌لرزه منجیل و رودبار، سر از خواب غفلت برداشته و کارهای درخوری انجام داده بودیم، ولی وسعت و تعدد رخداد فاجعه از تلاش‌های محدود ما سرعتی فزون‌تر داشت. پیش از آغاز در بایسته‌ها و شایسته‌های آمادگی سازمانی و آمادگی مردم، سزاوارتر است در اجزا و مؤلفه‌های آمادگی درنگی کوتاه کرده و آنگاه به واکاوی بیشتر موضوع بپردازیم. آمادگی را فرصت مناسب برای توانمندی نامیده‌اند، در فرایند آمادگی توانایی‌های بایسته کسب شده و از این منظر، آمادگی فرصتی گران‌بها برای ظرفیت‌افزایی و توانمندسازی است. فرایند آمادگی با برنامه‌ریزی و سازماندهی آغاز شده و با آموزش و تجهیز ادامه یافته و با تمرین و مانور به حداعلای خود می‌رسد.
برنامه‌ریزی، رکن اساسی در مدیریت بحران است. در سطوح فراتر، طراحی و تدوین برنامه راهبردی و جامع مدیریت بحران در سطح ملی با بهره‌جستن از یافته‌ها و دستاوردهای مطالعات علمی، فراگیر و پرهزینه مدیریت خطرپذیری و بیش از همه ارزیابی خطرپذیری شروع می‌شود. در مقیاس فروتر تدوین چارچوب‌های کلان پاسخ‌گویی ملی، طرح پاسخ‌گویی ملی، طرح ملی آمادگی، طرح ملی پیشگیری و کاهش اثر، طرح ملی بازسازی و بازتوانی به عنوان برنامه‌های عملیاتی و اجرائی از اولویت‌های اساسی در بخش برنامه‌ریزی در حوزه مدیریت بحران است که باید به انجام برسد که با وجود انتقال دانش روز در مراکز دانشگاهی و ایجاد رشته‌های تخصصی مدیریت بحران در کشور برای تربیت نیروی متخصص و انجام برخی اقدامات پراکنده در حوزه‌های گوناگون، همچنان تا وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم. پس از طرح‌های راهبردی و ملی، طرح‌ها و برنامه‌های اجرائی و عملیاتی مبتنی بر آمایش سرزمین در سطوح استانی، منطقه‌ای و شهرستان از اقدامات ضروری است که تاکنون به طور سازمان‌یافته محقق نشده است.
اگرچه اهمیت موضوع بخش سازماندهی و آماده‌سازی نیروهای پاسخ‌گو و تیم‌های عملیاتی و نیز، دیده‌بانی و مدافعه‌گری با تأکید بر سرمایه‌های اجتماعی همچنین آمادگی همگانی، برای مدیران و تصمیم‌سازان روشن شد، ولی تا آمادگی مطلوب فاصله بسیار است و آمادگی مردم متأسفانه همچنان اندک و محدود است و اقدامات مربوطه و نحوه توانمندسازی تیم‌های تخصصی عملیاتی همچنان بر مدار رویکردهای سنتی می‌چرخند.
جمعیت هلال احمر در حوزه آمادگی مردم در برابر مخاطرات با احصای نیاز جدی مردم به فراگیری آموزش‌های همگانی، علاوه بر اقدامات گذشته از سال 1394 طراحی و تدوین طرح ملی خادم (خانواده آماده در مخاطرات) را آغاز کرده و در سال جاری عهده‌دار اجرای آن در سراسر کشور با هدف افزایش آگاهی و مهارت‌های عمومی در برابر حوادث و سوانح و بلایا شده است. حوزه آموزش از بخش‌های قابل‌اتکا و مؤثری است که روند رشد و توسعه آن امیدوارکننده است؛ ایجاد رشته‌های دانشگاهی در مقاطع مختلف تحصیلی و توسعه مراکز پژوهشی در حوزه مدیریت بحران نقش خود را در تولید و توسعه دانش بومی و تولید مقالات علمی و بهینه‌سازی برخی اقدامات در حوزه‌های برنامه‌ریزی و اجرا به‌خوبی نشان داده است، ولی آموزش همگانی و آموزش‌های تخصصی همچنان کاستی‌های خود را داراست.
شاید خرید تجهیزات و ابزار روزآمد، از یک منظر، یکی از اطمینان‌بخش‌ترین اقدامات در میان همه اقدامات آمادگی باشد. حمایت‌های مادی و معنوی مجلس محترم شورای اسلامی و دولت تدبیر و امید خوشبختانه تا حد زیادی منجر به تجهیز و روزآمدشدن ابزار و تجهیزات برای پاسخ‌گویی بهینه سوانح و بلایا شده است تا جایی که ناوگان هوایی قابل اتکا، ابزار و تجهیزات روزآمد و کاربردی مدرن امداد و نجات، بیمارستان‌های صحرایی مدرن، ناوگان آمبولانس استاندارد، ناوگان خودرویی و لجستیک مورد نیاز مدیریت بحران، پس از زلزله بم، روند روبه‌رشدی را طی کرده است. در اینجا باید اشاره کنم تمرین و مانور، سنجه مطمئن و کارآمدی است که آمادگی را پیش از حادثه به‌درستی مورد سنجش قرار می‌دهد و دراین‌میان اگرچه دانش و مهارت مانور در کشور رشد خوبی را تجربه کرده، ولی همچنان از مانورهای علمی و با طراحی خوب و مشارکت همه سازمان‌های دخیل در امر مدیریت بحران، به صورت منسجم و فراگیر فاصله داریم.
کلام آخر اینکه تکیه بر سرمایه‌های اجتماعی و مدیریت بحران مبتنی بر جامعه و بهره‌مندی از ظرفیت و توان کنشگران (نیروهای) محلی آموزش‌دیده، در کنار برنامه‌ریزی علمی مبتنی بر شواهد و مستندات و داده‌های متقن و منسجم و بهره‌مندی از ظرفیت‌های سازمانی موجود در نهادها و سازمان‌های پاسخ‌گو و توسعه این ظرفیت‌ها و پایش و ارزیابی مستمر اقدامات انجام‌شده در راستای اهداف و برنامه‌ها و دیده‌بانی علمی و صحیح، می‌تواند بسته جامعی را برای مدیریت بحران کشور ارائه کند تا در آینده شاهد کاهش قابل توجه آثار و پیامدهای مخرب بلایای طبیعی و انسان‌ساخت در کشورمان باشیم.
### پایان خبر رسمی