، تبریز , (اخبار رسمی): چشمه شتربان ملک زر خرید این کوی است . هر سرایی که آب گوارای این چشمه بر آن جاری بود مرغوب بوده است.آب این چشمه با لوله و ماسوره بین محلات کوی تقسیم شده است .
به گزارش اخبار رسمی به نقل از شهرداری تبریز، قنات امیر نظام کهریزی بود که محوطه نزدیک پل آجی را آبیاری می کرد . این قنات به دستور امیر بزرگ محمد خان زنگنه حفر شده است و آبی صاف و گوارا داشت .
قنات امام جمعه به دلیل اینکه حاجی میرزا علی فرزند امام جمعه بزرگ آنرا حفر کرده است بدین نام معروفیت یافته است.
قنات امام جمعه دیگر که توسط حاجی میرزا لطفعلی امام جمعه حفر شده است کهریزی بزرگ است که از شرق جاری است . خانه های کوی, کاروانسراها و گرمابه ها از آب این قنات بهره می برند . آب آن در بهار و پاییز و زمستان گواراست.
قنات حسن پادشاه کهریزی نامدار بود ولی آب آن زیاد نبود .
حمامهای شتربان
در گذشته این کوی 4 حمام داشت که امروزه همه آنها به نحوی از بین رفته یا تعطیل شده اند .
حمام اسد بیگ
حمام گرماب در محله گرو که امروزه کاربردی مسکونی دارد
بالا حمام (حمام کوچک) در ایستگاه بالاحمام قرار داشت و هنگام خیابان کشی تخریب شده است.
حمام دوه چی در ایستگاه شکلی واقع شده و امروزه بصورت نخاله دان در آمده است.
مجموعه صاحب الامر
در سمت شرقی میدان صاحب آباد مسجدی وجود دارد که به مقام صاحب الامر مشهور است. از این مکان بنام صاحب الزمانی یاد شده است و از جمله اماکنی است که در زلزله سال 1193 هجری قمری خراب شد .در سال 1208 جعفر قلیخان باتمان آنرا بهتر از اولش تعمیر و بازسازی کرد .امروزه عوام میدان صاحب الامر را به نام این مسجد میدان صاحب الامر می نامند .
بنای جامع حسن پادشاه شامل مسجد و مدرسه
در ضلع غربی میدان صاحب آباد در میان صفوف طبق های میوه فروشی و همهمه و فریادهای حاکی از نوع میوه و قیمت میوه و سبزی , مجموعه ای با قدمت بیش از پانصد سال وجود دارد که در سکوت و آرامش بنای موقر و اصیل آن در اثر زلزله های مهیب تبریز فرو ریخته است و ساختمانهای امروزی نیز در اثر بی توجهی و سهل انگاری بر کف نشسته و لانه مرغها شده است.
این بنا از زمان اوزون حسن پادشاه آق قویونلوها محسوب می شود که با سنگ و سرب ساخته شده است و بنای باشکوه و متینی است . در حال حاضر کل بنای مسجد تخریب شده است . اخیرا اقداماتی از سوی میراث فرهنگی در جهت باز زنده سازی و کشیدن باقیمانده بنا از دل خاک صورت گرفته است.
این مجموعه دارای 3 درب است . دری که از طرف کوچه صاحبلر وجود داشت این اواخر مسدود شده است و در حال حاضر فقط درب طرف حیاط مدرسه باز می باشد .
مسجد دارای 16 باب مغازه موقوفه نیز بوده است که امروزه به تللی از خاک بدل شده و قرار است از سوی میراث فرهنگی باز سازی شود .
مسجد ثقه الاسلام یا مسجد شیخیان
در قسمت شمالی دهلیز مسجد صاحب الامرقرار دارد . تکمیل این بنا در سال 1265 هجری قمری اتفاق افتاده است . امامت این مسجد با مرحوم میرزا محمد شفیع ثقه الاسلام پیشوای شیخیه بود . درب ورودی اصلی این مسجد از طرف کوچه صابونچیلر واقع در پشت مسجد صاحب الامر است . این مسجد در حال حاضر برخی اوقات دایر است و جزو مساجد زیبا و بزرگ تبریز محسوب می شود. نمای داخلی آن ستون و طاق بندی شده است . 20 ستون سنگی و 34 گنبد آجری به زیبایی در مسجد نمایان است.
بقعه سید ابراهیم
در سمت شرقی کوچه ای که مابین محله معروف بالا حمام و میدان کاه فروشان واقع شده است . برخی سید ابراهیم را از نوادگان امام سجاد و برخی دیگر از فرزندان امام موسی بن جعفر میدانند.
مسجد شکلی
یا شهید مدنی در تقاطع خیابانهای شمس تبریزی و دارایی واقع شده است. علت نامگذاری این مسجد به نام شکلی وجود نقاشیهایی از حرم های مطهر ائمه اطهار در دیوارهای آن بوده است. مسجد دارای 3حیاط کوچک بوده است که جزو موقوفات مسجد بودند. دیوارهای مسجد از جنس گچ بود و نقاشیهایی به رنگ سیاه جوهری بر روی آن نقش بسته بود. همچنین یک محراب آیینه بندی شده با نوشته های لفظ جلاله الله و محمد در مسجد وجود داشت. در سال 1355 این مسجد به دلیل فرسودگی توسط اهالی مورد بازسازی قرار گرفت.
جریانات مشروطه در این محله
اولین جرقه مبارزات تبریز علیه استبداد محمد علی میرزایی در کوی شتربان زده شد و میر هاشم دوه چی در این میان نقش به سزایی داشت . ولی بعدها در این کوی دودستگی بوجود امد و با ایجاد انجمن اسلامیه از دین بعنوان دستاویزی برای مخالفت و دشمنی با مشروطه خواهی استفاده شد. طی جریاناتی میر هاشم دوه چی لوطیان محله دوه چی را به مخالفت با مشروطه خواهان برانگیخت و جریانات تاسف انگیز دیگری رقم خورد و انجمن اسلامیه نیز منحل شد .
مشاهیر کوی شتربان
علامه محمد تقی جعفری متولد 1302 هجری شمسی در کوی شتربان تبریز است . پدرش حاج کریم جعفری به شغل نانوایی مشغول بود . در 6 سالگی وارد مدرسه اعتماد که بعدها به مدرسه نوری تغیر نام داد می شود و وی که در حضور مادر تلاوت قرآن و سواد خواندن و نوشتن را آموخته بود به دلیل نبوغش وارد کلاس چهارم میشود . به علت علاقه به علوم دینی و الهی در سال 1314شمسی وارد مدرسه طالبیه شده و در سال 1318برای ادامه تحصیل راهی تهران می شود. در سال 1320 با عزیمت به قم و ادامه تحصیل علوم دینی به لباس روحانیت ملبس می شود . طی 11سال اقامت در نجف شخصیت علمی و عملی علامه در حضور اساتید بزرگ شکل می گیرد و در 23 سالگی به درجه اجتهاد می رسد.
استاد علی نظمی اول مهرماه 1306 در کوی شتربان تبریز به دنیا آمد . پدرش بعنوان میر شکار مضفر الدین شاه خدمت می کرد . وی که به دلیل نداری از نعمت خواندن و نوشتن محروم بوده است از 16 سالگی به سواد آموزی پرداخت و به سرعت مدارج عالی را طی نمود . استاد نظمی از شخصیتهای بصیر و صاحب نظر دوران خود شد .
استاد عبدالعلی کارنگ در زمستان 1302 در آخرین خانه دربند مقتدر کوی دوه چی به دنیا آمد . پدرش از تجار میدان صاحب الامر بود . دوران ابتدایی را در مدرسه رضوان و دوره متوسطه را در دبیرستان سعدی به اتمام رسانید . سپس وارد دانشسرای مقدماتی شد و با اخذ دیپلم دانشسرا یکسال دوره کالج را گذرانده و در سال 1320 وارد خدمت فرهنگ شد. دو سال بعد به ریاست آموزش و پرورش منطقه میانه منصوب شد و همزمان در دانشگاه تبریز در رشته ادبیات فارسی و سپس در رشته علوم تربیتی ادامه تحصیل داد . تحصیلات تکمیلی را در تهران گذراند و برای اخذ دکترا به استانبول رفت . به دلیل بیماری مادرش تحصیلات خود را ناتمام گذاشت و به تبریز رجعت کرد . استاد کارنگ که از بانیان کتابخانه ملی تبریز بود در فروردین ماه 1358 دار فانی را وداع گفت .
دکتر رضا برادران به سال 13010 هجری شمسی در کوی خانواده ای مرفه ساکن کوی شتربان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس ادب و فردوسی به پایان برد و در 16 سالگی همزمان با تاسیس دانشگاه تبریز جزو اولین دانشجویان رشته پزشکی وارد دانشگاه شد . پس از 7 سال تحصیل در این رشته به مدت 6 سال به مداوای کودکان در بخش کودکان درمانگاه تبریز مشغول بود . وی که از هیئت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تبریز بود دوره های تکمیلی و تخصصی اش را در فرانسه گذراند و پس از بازگشت مسئولیتهایی را در کنار مغالجه بیماران و تدریس به عهده گرفت.
استاد ابوالفتحی متولد 1298 هجری شمسی در کوی شتربان است. وی تحصیلات ابتدایی را در مدارس افتخار , مولوی و فردوسی به پایان رساند و در دانشکده حقوق قضایی و علوم سیاسی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت . پس از اخذ لیسانس حقوق قضایی در پستهای دادیار دادسرای عمومی , معاونت دادسرای خوی و ریاست شعبه اول و چهارم دادگاه تبریز به خدمت مشغول شد. وی از بنیانگذاران دیگر کتابخانه ملی تبریز بود که, عضویت هیئت مدیره و نائب رئیس شورای کتابخانه , ریاست جمعیت شیر و خورشید سرخ اذربایجانشرقی و عضویت هیئت امنای دانشگاه تبریز از سمتهای دیگر شان بود .از فعالیتهای اجتماعی ایشان نیز می توان به همکاری در هیئت موسسین صندوق قرضالحسنه المهدی , مبارزه با سرطان و غیره می توان نام برد. استاد ابولفتحی در سال 1354 به دلیل بیماری در گذشت.
### پایان خبر رسمی