، تهران , (اخبار رسمی): آبسه مقعد اطراف مقعد و یا در سوراخ مقعد که در بیشتر موارد به علت وجود باکتری‌هایی در ناحیه مقعد بروز می‌کند، یکی از مهمترین علل ایجاد بیماریهای ناحیه مقعد مانند شقاق و فیستول، ابتلا به آبسه و عدم درمان به موقع آن است.
در برخی از موارد ممکن است آبسه مقعدی به بیماری فیستول تبدیل شود و یا اینکه بدون هیچ نشانه قبلی از آبسه فرد به این بیماری مبتلا شود
آبسه مقعد یا آبسه آنورکتال، به بروز آبسه در اطراف مقعد و یا درست در سوراخ مقعد (یا در جداره راست روده) اطلاق می‌شود. به بیانی دیگر می‌توان گفت هرگاه دهانه غده‌هایی که در نزدیکی مقعد هستند بسته شوند، غده دچار عفونت شده در نتیجه متورم و حاوی چرک خواهد شد و آبسه پدید می‌آید.
علل ایجاد آبسه مقعد
آبسه مقعدی در اغلب موارد به علت وجود باکتری‌های استافیلوکوک و اشرشیاکولی در ناحیه مقعد بروز کرده و گاهی اوقات نیز ناشی از برخی قارچ‌ها ایجاد می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت ایجاد آبسه در مقعد دو علت کلی دارد:
- عفونت‌های منتقله از راه جنسی
- غده‌های مقعدی مسدود شده
اما گروهی از افراد هستند که به علت دارا بودن شرایط خاص خود احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد :
- کولیت
- بیماری روده التهابی مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی
- دیابت
- دیورتیکولیت
- بیماری التهابی لگن (PID)
- رابطه جنسی مقعدی
- استفاده از داروهایی مانند پردنیزون
- ایدز
- بارداری
- سل
- آپاندیسیت
- شقاق مقعدی
- قرار دادن اجسام خارجی در داخل مقعد
- بیماریهای مقاربتی
علائم آبسه مقعد
این بیماری به سبب مشترک بودن علائم با بیماری سرماخوردگی ممکن است به اشتباه تشخیص داده شود، پس توجه به علائم و مراجعه به پزشک جهت تشخیص آن امری ضروری است. مهمترین علائم ایجاد آبسه در مقعد به این شرح است:
- درد به هنگام لمس راست روده یا درد ضربان دار
- تب
- قرمزی و التهاب و یا ورم بافت‌های اطراف مقعد
- بدن درد
- بی اشتهایی
- درد شدید در لبه مقعد
- یبوست یا درد ناشی از حرکات روده
- خروج خون و چرک
تشخیص و معاینه آبسه مقعد
اگر دچار علائم غیر قابل کنترل از این بیماری شده‌اید لازم است برای درمان آن اقدام کرده و به پزشک مراجعه کرد. تشخیص این بیماری از طریق معاینه بالینی توسط پزشک انجام می‌شود. در برخی موارد آزمایش خون، ادرار و تست‌های تصویربرداری خاص مانند MRI در تشخیص بیماری به پزشک کمک خواهند کرد. برای تشخیص آبسه مقعدی توجه به نکات زیر الزامی است.
- درد با ضربان در ناحیه رکتوم
- شواهد خارجی آبسه (برای مثال سفتی قابل لمس یا حساسیت احساس درد در صورت لمس ناحیه مقعد و اطراف آن)
- شواهد سیستمیک (مثل عفونت)
درمان آبسه مقعد
آبسه مقعدی در صورت عفونت و عدم تخلیه آن لازم است توسط پزشک متخصص در این زمینه تخلیه شود. پزشک با بهره‌گیری از بی حسی یا بیهوشی عمومی عفونت ایجاد شده را تخلیه می‌کند تا از شدت درد بیمار کاسته شود. پس از درمان لازم است همراه با مصرف چرک خشک کن‌های تزریقی و خوراکی، روزی 3 یا 4 مرتبه به مدت 20 دقیقه در لگن آب گرم حاوی بتادین نشست تا از عفونت مجدد زخم جلوگیری شود. سایر داروهای مورد نیاز پس از تخلیه آبسه مقعدی شامل داروهای ضد قارچ و مسهل است زیرا یبوست بیماری را تشدید می‌کند و لازم است مدفوع به طور کامل از بدن بیمار خارج شود تا از عود مجدد عفونت جلوگیری شود.
همچنین جهت کاهش درد آبسه مقعدی پس از تخلیه استفاده از صفحه‌های گرم کننده و کمپرس آب گرم و یا مصرف مسکن موثر است. بعد از درمان آبسه مقعد لازم است موارد زیر را رعایت کرد:
- بهتر است تا بهبودی کامل از توالت فرنگی استفاده نشود.
- با مصرف مواد غذایی حاوی فیبر از بروز یبوست جلوگیری شود.
- پس از دفع مدفوع خود را با آب گرم شست.
- هیچ گاه دفع مدفوع را به تاخیر نیانداخت.
- پیاده روی را جز فعالیت‌های روزانه باید قرار داد.
- از مصرف صابون‌های معطر خودداری کرد.
درمان خانگی آبسه مقعد
استفاده از درمان‌های خانگی در برخی از موارد و در صورتی که میزان عفونت کم باشد، می‌تواند به درمان آبسه مقعد کمک کند همچنین استفاده از این درمان‌ها می‌تواند میزان عفونت و التهاب ایجاد شده ناشی از آبسه را کاهش دهد. برخی از روش‌های درمان خانگی آبسه مقعدی به این شرح است:
زنجبیل
برای این منظور چند تکه زنجبیل تهیه کرده و آن باید آن قدر جوشانید تا نرم شده و به شکل خمیر در آید، سپس مقداری چربی یا پی گاو را ذوب کرده و با آن مخلوط کرد تا به شکل شیاف در آمده و هر شب مقداری از آن مورد استفاده قرار گیرد.
آب کلم
آب کلم دارای ماده‌ای به گلوماتین است که در عملکرد طبیعی روده بسیار موثر خواهد بود، برای این منظور مقدار آب کلم را تهیه کرده و روزی یک الی دو بار میل کرد. آب کلم با نرم کردن مدفوع از ایجاد یبوست جلوگیری کرده و درد ناشی از آبسه مقعدی را کاهش می‌دهد.
کمپرس آب گرم
کمپرس گرم گردش خون در این ناحیه را افزایش داده و چرک و عفونت موجود در ناحیه درگیر را رقیق می‌کند که این امر در کاهش درد ناشی از این بیماری موثر است. آبسه‌های کوچک‌تر به کمپرس آب گرم پاسخ مثبت داده و به سرعت درمان می‌شوند.
ویتامین C
این ویتامین نقش موثری در درمان آبسه مقعد داشته و آن را از پیشرفت و ایجاد فیستول مقعدی در امان می‌دارد، مصرف روزانه 1000 میلی گرم از این ویتامین توصیه می‌شود زیرا بیشتر از این مقدار موجب اسهال و آسیب بیشتر این بیماری می‌شود.
گیاه بارهنگ
برای استفاده از این گیاه برگ آن را باید در آب داغ ریخت و سپس خرد کرده و بر روی آبسه قرار داد، محل ایجاد عفونت را به وسیله فویل پوشانید. در کنار استفاده از این روش استفاده از دمنوش گیاه افسنطین نیز توصیه می‌شود.
سبوس گندم
مقدار سبوس گندم در یک پارچه توری ریخته، سپس آن را در چهار لیتر خیس کرد و اجازه داد برای 12 ساعت خیس بخورد، سپس بدون آنکه کیسه سبوس را خارج کنید آب آن را گرم کرده و برای 5 یا 6 دقیقه در آن نشست و سپس محل مقعد را به آرامی خشک کرد. این روش را باید روزانه تکرار کرد.
نارون
این گیاه یکی از بهترین درمان‌ها برای کاهش التهابات آبسه مقعدی به شمار می‌رود، مصرف چای نارون لوله‌های گوارشی را با یک لایه محافظ مخاط پوشش می‌دهد و از آسیب‌های بیشتر آن جلوگیری می‌کند. اما این روش تنها جنبه کنترلی و حفاظتی داشته و در درمان قطعی این بیماری موثر نخواهد بود.
سنفیتون
این گیاه دارای گلبرگ‌هایی به رنگ‌های سفید، آبی و بنفش است که می‌توان آن را به صورت پودر و یا همراه با روغن جوانه گندم تهیه کرده و بر روی موضع استعمال کرد. این دارو علاوه بر تسکین علائم آبسه مقعدی از جمله کاهش درد می‌تواند در درمان این بیماری نیز موثر واقع شود.
مصرف فیبر
مصرف این ماده غذایی کمک بسیاری به درمان این بیماری می‌کند، زیرا که ایجاد یبوست جلوگیری خواهد کرد و این امر تاثیر بسیاری در درمان آبسه مقعد دارد. از جمله مواد دارای فیبر می‌توان به انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، حبوبات، نان گندم و جو دوسر اشاره کرد.
عرق بومادران
یکی از دیگر از مواردی که در درمان آبسه مقعد موثر است، عرق بومادران است. برای انجام این درمان لازم است مخلوطی از نصف استکان عرق بومادران و نصف استکان آلوئه ورا تهیه کرده و قبل از هر وعده غذایی باید مصرف کرد.
اسفرزه
برای انجام این روش درمانی لازم است، بعد از وعده‌های شام و نهار دو قاشق غذاخوری اسفرزه، را یک لیوان آب شیرین شده ریخت و اجازه داد تا لعاب دهد و میل کرد. باید توجه داشت بعد از خوردن آن حتما یک لیوان آب نیز میل کرد.
تبدیل آبسه مقعد به فیستول
در برخی از موارد ممکن است آبسه مقعدی به بیماری فیستول تبدیل شود و یا اینکه بدون هیچ نشانه قبلی از آبسه فرد به این بیماری مبتلا شود. فیستول مقعدی را می‌توان اتصال غیر طبیعی میان دو بافت یعنی پوست اطراف مقعد و مقعد (آنوس یا رکتوم) معرفی کرد. انواع فیستول به این شرح است:
- در صورتی که فیستول از عضله اسفنکتر خارجی بگذرد، از نوع HIGH است.
- در صورتی که فیستول مسیر کوتاهی داشته و اسفنکتر خارجی را در برنگیرد از نوع LOW است.
پس از تخلیه آبسه حدود دو هفته زمان نیاز است تا علائم بیماری به طور کامل محو شوند اما در صورتی که دهانه ایجاد شده برای تخلیه (چه به صورت خود به خودی و چه از طریق جراحی برای تخلیه) بسته نشود، فیستول مقعدی ایجاد می‌شود. این مجرا باعث می‌شود محتویات روده بزرگ به سطح پوست راه پیدا کرده و موجب عفونت و بروز مجدد آبسه مقعدی شود. بهترین راهکار درمان فیستول مقعدی، لیزر درمانی است.
پیشگیری از ابتلا به فیستول با درمان آبسه مقعد
همان طور که ذکر شد یکی از مهمترین علل ایجاد بیماریهای ناحیه مقعد از شقاق و فیستول، ابتلا به آبسه و عدم درمان به موقع آن است از همین روی توصیه می‌شود، جهت پیشگیری از ابتلا به فیستول مقعدی در صورت مشاهده هر یک از علائم آبسه مقعدی مثل درد، تورم، قرمزی و … جهت درمان آبسه مقعدی و جلوگیری از عفونت‌های شدید این بیماری به پزشک متخصص مراجعه شود.
### پایان خبر رسمی