، کرج , (اخبار رسمی): اگر هنگام سخنرانی استرس و اظطراب دارید، بدانید که تنها نیستید و میتوانید با رعایت موارد این مقاله تا حد مقبولی این موضوع را به کنترل درآورید.
در مواقعی قبل از این که مخاطبان بفهمند سخنران به استرس خود اعتراف میکند و تازه آنها متوجه میشوند که او استرس بیش از حد دارد
استرس و اضطراب قبل از سخنرانی و ارائه یک نمایش عمومی موضوعی اجتنابناپذیر است و کم یا زیاد برای همه، چه آنهایی که سخنرانان حرفهای هستند و چه آنهایی که برای اولین بار این عمل را انجام میدهند، وجود دارد. اما استرس قبل از سخنرانی تا جایی که به کیفیت کار لطمهای وارد نکند میتواند در راستای تمرکز و توجه بیشتر موثر و مفید باشد. در هر صورت کنترل این پدیده نیازمند اقداماتی به شرح زیر است:
واقع بین بودن
در بسیاری مواقع اضطراب سخنران بروز ظاهری ندارد و تنها خود او است که متوجه این موضوع میشود. به دلیل توجه زیاد بر این موضوع و بزرگ کردن آن در ذهن خودش موضوع را به مسئلهای بغرنج تبدیل میکند که حتی گاهی میتوان گفت که به صورت توهم در میآید. حتی در مواقعی قبل از این که مخاطبان بفهمند سخنران به استرس خود اعتراف میکند و تازه آنها متوجه میشوند که او استرس بیش از حد دارد. اشکالی ندارد که استرس داشته باشید و یا صدا بلرزد و یا حتی سخت نفس بکشید ولی این موضوع تا وقتی که مخاطبان متوجه نشدهاند ربطی به آنها ندارد و نیاز نیست که آن را اعلام کنید.
ایده اصلی سخنرانی
مانند هر کار دیگری ابتدا باید هدف از آن کار مشخص شود. در ارتباط با سخنرانی نیز ایده اصلی پیام و انتقال صحیح آن مهمترین هدف یک سخنران به شمار میرود. اطلاعات کافی و باور و تسلط بر ایده اصلی و پیام هستهای مهمترین نقطه قوت در ایراد سخن به شمار میرود. وقتی با هیجان و اعتقاد راسخ ایده خود را در قالب کلمات و جملات و به طور یکدست و یکپارچه طرح میکنید اصالت موضوع و اینکه مطالب را از آن خود کردهاید و بعد بر زبان جاری میکنید به طور کامل بر مخاطب روشن خواهد شد. همین موضوع باعث میشود اعتماد کنند و اعتماد مخاطب باعث حس اعتماد به نفس و آرامش خواهد شد.
شناخت مخاطب
مطالعه و شناخت مخاطبان قبل و حین سخنرانی و هم بعد از آن امری ضروری است. برای بررسی مخاطبان نیاز به بررسی ویژگیهای آنها است. اندازه جمعیت مخاطبان که میتواند تا حدی نشانگر رسمیت یا عدم رسمیت سخنرانی باشد. ویژگیهای شخصی مخاطبان همچون سن، جنس، تحصیلات، تجارب، شغل، بافت فرهنگی، میزان آشنایی با موضوع از جمله عوامل موثر بر محتوا و شیوه ارائه سخنرانی به شمار میرود.
حالات و رفتار مخاطبان در حین سخنرانی میتواند بر کیفیت اجرای و تصمیمگیریهای لحظهای برای اداره جلسه تعیین کننده باشند. همچنین گوش دادن به نظرات و بازخوردهای بعد از جلسه میتواند در جهت تجربه اندوزی و بالا بردن کیفیت جلسات بعدی کمک کند.
تهیه متن سخنرانی
سلایق افراد در ارتباط با داشتن یا نداشتن متن سخنرانی متفاوت است. برخی ادای جملات فیالبداهه را بیشتر میپسندند و احساس میکنند با این روش هم ارتباط عمیقتری برقرار میکنند و هم استرس و ترس فراموش کردن مطالب را تحمل نمیکنند. اما برخی دیگر تأکید بر داشتن متن کامل و دقیق و حساب شده سخنرانی دارند تا همه چیز را بر اساس برنامه از قبل تعیین شده پیش ببرند.
در حالی که هر کدام از روشهای بالا مزایا و محدودیتهایی دارند، بهتر است بر نوشتن چهارچوب و ساختار اصلی سخنرانی تمرکز شود تا نه خیلی متکی به متن که احیاناً سخنرانی تصنعی به نظر برسد و نه آنقدر غیر رسمی و ساختار نیافته شود که زمان از کنترل خارج شده و مطالب پراکنده یا فراموش شوند.
آماده سازی جسمی و ذهنی
در روز سخنرانی یا عصر روز پیش از آن برای آماده کردن خود برای سخنرانی، چه از لحاظ ذهنی و چه از لحاظ جسمی باید حدود ۳ ساعت اختصاص داد. همچنین یک ساعت را برای مرور سخنرانی بلافاصله قبل از سخنرانی قرار دهید.
افزایش آدرنالین در عضلات بدن و ایجاد تنش عضلانی میتواند وضعیت بدنی را بهم ریخته زبان بدن را نامناسب کند. همچنین میتواند از عملکرد مناسب حنجره کاسته و صدا را لرزان یا عصبی جلوه دهد. این تنش به هر میزان که باشد انرژی را تحلیل خواهد برد و شخص را دچار خستگی خواهد کرد به طوریکه حتماً سخنرانی را خدشهدار میکند. با انجام دادن یک سری حرکتهای ورزشی ساده که غالباً کششی هستند میتوان کنترل بیشتری بر بدن داشت.
مراقبت از صدا
داشتن یک صدای خوب در کنار محتوای عمیق و جذاب میتواند هر مخاطبی را جلب کند. بهتر است روزهای قبل از سخنرانی مراقب حنجره و صدای خود بود. سرما خوردگی و بیماریهایی از این دست به شدت بر صدا اثر خواهند گذاشت. همچنین از خوردن آب سرد یا غذاهای بسیار چرب و محرک مانند غذای تند و پر ادویه باید خودداری شود. تا حد ممکن روز قبل از سخنرانی به حنجره فشار نباید آورد و باید اجازه داد تا استراحت کند.
نکته مهم دیگر این است که وقتی تنفس از نوع شکمی باشد یعنی به جای بالا و پایین بردن سینه با جابجایی دیافراگم تنفس کنید حجم هوای بیشتری را میتوان بیرون داد و البته صدای قویتری هم خواهید داشت. این موضوع باعث صرف انرژی و اکسیژن کمتری شده و در عین حال تا حدود ۱۵ درصد نیز میتواند استرس را کاهش دهد. قدرت صدا و کاهش استرس میتواند لرزش صدا را حین سخنرانی از بین ببرد. البته این نوع تنفس برای کسانی که به آن عادت ندارند نیاز به تمرین دارد.
تغذیه مناسب
داشتن انرژی کافی و حس خوب بسیار به تغذیه قبل از سخنرانی بستگی دارد. غذاهای حاوی پروتئین در تأمین انرژی مغز بسیار موثر عمل میکنند. در ساعات قبل از سخنرانی تا حد ممکن از غذاهای ساده باید استفاده کرد و با توجه به شناختی که از طبع خود دارید از غذاهای ناسالم، جدید و سنگین همچنین قندهای ساده و نوشابه های گازدار باید پرهیز کرد. سعی کنید یک ساعت مانده به سخنرانی چیزی نخورید و از آب هم صرفاً برای تر کردن گلو استفاده کنید.
بررسی لوازم و امکانات
یک سخنران برای ارئه پیام خود از ابزارهایی مثل صدای خود، زبان بدن، ظاهر و پوشش، تجهیزات ارائه مانند میکروفون، بلندگو، تریبون، کامپیوتر و … در کنار ابزار مهمی مانند سالن که جایگاه سخنران، جایگاه مخاطبان، تهویه، نور و … است، استفاده میکند. تسلط و اشراف کامل بر همه این ابزارها امکان پیشبینی مشکلات پیشرو را افزایش داده و اعتماد به نفس سخنران را موجب میشود. حضور به موقع یا حتی گوش دادن به سخنرانهای قبل از خود نیز اشراف به امور را افزایش خواهد داد و موجب عملکرد بهتر و آرامش خواهد شد. ضمن اینکه به مخاطبان این پیام را میرساند که او هم مانند آنها به همه جلسات اهمیت قائل بوده است.
### پایان خبر رسمی