، نجف آباد , (اخبار رسمی): مردم سرزمین ایران درطول قرن‌ها به فرهنگ وهنر والای خود مشهور بوده‌اند.دراین میان شهر اصفهان همواره پرچم‌دار هنرها وکارهای دستی زیبا می‌باشد.صنایع دستی اصفهان درمیان همه کشورها ودوست داران فرهنگ وهنر زبانزد خاص وعام است.در این نوشتار به بررسی صنایع دستی اصفهان و معرفی تعدادی از آنها می‌پردازیم.
اصفهان همواره پرچم‌دار هنرها وکارهای دستی زیبا می‌باشد.صنایع دستی اصفهان درمیان همه کشورها ودوستداران فرهنگ وهنر زبانزد خاص وعام است.این نوشتار به بررسی صنایع دستی اصفهان و معرفی آنها می‌پردازیم.
شهر اصفهان ، مرکز استان اصفهان محسوب می شود و در فرهنگ ایران به «نصف جهان» شهرت دارد. شهری توریستی و باستانی می باشد که در مرکز ایران واقع شده است. این شهر به دلیل وجود بناهای تاریخی به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده است. در روزگاران قدیم این شهر را با نام های مانند سپاهان، صفاهان، صفویان، پارتاک، یهودیه، گابیان و… نیز می شناختند. شهر اصفهان با توجه به آب و هوای معتدل و مراکز تاریخی و گردشگری فراوان به عنوان مرکز فرهنگی و اقتصادی ایران به شمار می آید.
صنایع دستی اصفهان در طول قرن های متمادی به عنوان نماینده هنر اصیل قوم ایرانی در جهان معرفی شده است. از این رو اگر اصفهان را مهد صنایع دستی ایران بنامیم سخنی به گزاف نگفته ایم. چرا که ویژگی های فکری و روانی صنعتگر اصفهانی مانند ذوق، هنر، پشتکار و قناعت موجب شده است تا فرآورده های دست ساز اصفهان نه تنها در کشورمان خریداران فراوان داشته باشد بلکه مسافران و گردشگران و علاقمندان خارجی نیز طالب دست ساخته های اصفهان با ویژگی های خاص آن باشند. در این نوشته قصد داریم، اطلاعات کامل و جامع در رابطه با صنایع دستی این شهر در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. پس در ادامه این مطلب با مجله افق برتر همراه باشید.
هنر صنایع دستی خاتم کاری
خاتم پوششی است که از کنارهم قرار گرفتن لایه ایی نازک به ضخامت حدود یک و نیم میلیمتر قطعات ریز و متساوی الضلاع چوبهای رنگی به همراه قطعات مثلثی شکل فلز برنج و استخوان به دست می آید.
خاتم سازی یکی از هنر های برتر اصفهان محسوب می شود. و مبتکر و ابداع کننده آن مشخص نمی باشد. اما اساس و شیوه کار آن بسیار شبیه موزاییک کاری است که نه تنها در ایران بلکه در جهان سابقه دیرینه دارد .
بنابر نظر پروفوسور پوپ این هنر، موزائیک کاری با چوبهای رنگی و استخوان است که آن را خاتمبند می گویند. با این تفاوت که در هنر خاتم قطعات ریز چوب و استخوان و فلز را طی یک پرسه طولانی مدت آماده و به صورت کاملا منظم و در قالب اشکال هندسی به ظرافت در کنار هم قرار داده و پس از برش به صورت لایه لایه ،با چسب چوب روی زیرکاری چوبی می چسبانند.
آثار قدیمی به جامانده همچون در کاخها و رحلهای قران نشان دهنده قدمت این هنر در شهر اصفهان به ویژه در عهد صفویه است .
مراحل ساخت خاتم
در شهر اصفهان خاتم کار ابتدا چوبهای رنگی مثل عناب، نارنج ،فوفل، آبنوس و ..را به صورت نواری و با ارتفاع ۶۰ سانتی متر برش می دهد تا خشک شوند .برای کارهای با کیفیت بالا از استخوان نیز استفاده میکنند. بدین ترتیب که ابتدا نوارهایی از استخوان شتر را حدود ۳ ماه در آب آهک قرار می دهند تا رنگ آن کاملا سفید شود.
اولین مرحله
برش نوارهای چوب و استخوان را آن گونه برش داده و سوهان کاری می کنند.تا سطح مقطع مثلثی شکل و تمیز به دست می آید. در اصطلاح سنتی به آن شش می گویند. این نوار ها در کنار نوار برنجی که از طریق حدیده کردن کاملا شبیه قطعات چوب و استخوان گردیده به صورت یک چیدمان رنگی و منظم با لایه ایی از چسب سریش در کنار هم قرار می گیرند .
شش های آماده شده با نخ بسته می شود. تا ضمن خشک شدن محکم در کنار هم چسبیده شود این عمل تا به دست آمدن یک گل کامل با ارتفاع ۶۰ سانتی متر ادامه پیدا می کند.پس از آماده کردن چندین گل آنها را بین دوتخته در کنارهم می چینند و لابه لای آن را با چسب چوب یا سریش پر می کنند. و زیر پرس به صورت یک تکه در می آورند که به آن قامه می گویند .
استاد کار از طریق اره مویی لایه هایی به ضخامت بین یک الی یک و نیم میلی متر را از سطح قامه برش می دهد.که به آن لنگه می گویند.پس از آماده سازی زیر ساخت از طریق نجاری خاتم ها براساس طرح ،رنگ، شکل و ابعاد بر روی زمینه کار به وسیله چسب های مخصوص و با حرارت دادن چسبانده می شود .
مرحله پایانی
بعد از بتونه کاری و ساییدن و ترمیم سطح کار خاتم آماده می شود.در نهایت بالایه ایی از سیلر کیلر پوشانده می شود .هرچقدر خاتم آماده شده ظریفتر و محکم تر باشد و از مواد اولیه با کیفیت بالا ساخته شده باشد ارزش آن بیشتر است.در برخی موارد به جای برنج از طلا و نقره نیز استفاده می شود. اشیاء خاتم کاری شده به حرارت و رطوبت حساس بوده و در صورتی که کیفیت خوبی نداشته باشد.در مجاورت با این عناصر از سطح کار بلند شده و به اصطلاح می ریزد.
دیگر صنایع دستی اصفهان شامل
- هنر صنایع دستی میناکاری
- هنر گچ بری
- هنر گره چینی
- هنر صنایع دستی قلمدان سازی
- هنر کاشیکاری
- صنایع دستی مسگری
- هنر منبت کاری
- هنر سفالگری
- هنر قلم زنی
- هنر مینیاتور (نگارگری)
- هنر قالی بافی
- هنر زری و مخمل بافی
- هنر قلمکاری
- هنر فیروزه کوبی
برای مطالعه جزییات بیشتر این مقاله به مجله اینترنتی افق برتر مراجعه نمایید.
### پایان خبر رسمی