، (اخبار رسمی): توالی سنج ابزاری کاربردی برای تشخیص ترتیب فاز در مدارهای الکتریکی سه فاز و تعیین جهت چرخش موتور است. این ابزار قابل حمل، استفاده بسیار آسانی دارد
در صنایع مختلف، جهت چرخش موتور برای دستگاه‌هایی مانند پمپ، کمپرسور و اکسترودر بسیار حائز اهمیت است. اتصال اشتباه فازها توسط برقکار می‌تواند منجر به چرخش معکوس موتور و در نتیجه آسیب جدی به دستگاه و مواد شود. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از توالی‌سنج فاز (Phase Sequence Meter) به منظور تعیین جهت صحیح توالی فازها و تست آنها قبل از راه‌اندازی موتور ضروری است.
توالی سنج فاز چیست؟ توالی سنج ابزاری کاربردی برای تشخیص ترتیب فاز در مدارهای الکتریکی سه فاز و تعیین جهت چرخش موتور است. این ابزار قابل حمل، استفاده بسیار آسانی دارد. لازم به ذکر است که بیشتر توالی سنج ها فقط توالی فازها را مشخص می کنند و لزوما فازهای S، R و T را دقیق تعیین نمی‌کنند. نمایش ترتیب فاز در توالی سنج ها به دو صورت استاتیک (چراغ، صدا یا صفحه دیجیتال) و چرخشی (جهت فلش) انجام می‌شود.
توالی سنج در صنعت، نام‌های مختلفی دارد که آنها را بیان می‌کنیم.
- توالی سنج (Phase Sequence Meter) توالی سنج فاز (Phase Sequence Detector) RST سنج RST متر Three Phase Tester Phase Rotation Meter Phase Sequence Indicators Phase Rotation Testers Motor Rotation Indicator
نحوه استفاده از توالی سنج فاز تعیین توالی فاز
- برای اطمینان از ترتیب فاز صحیح، ابتدا برق را قطع کرده و گیره‌های توالی سنج را به کابل‌های متصل به منبع تغذیه وصل کنید. سپس برق را وصل کرده و ترتیب نمایش داده شده توسط توالی سنج (چراغ، آلارم، چرخش فلش و...) را بررسی کنید. در صورت اشتباه بودن ترتیب فاز، برق را قطع کرده، گیره‌ها را جدا کنید، فازها را جابجا کرده و مجددا برق را وصل کنید.
تعیین جهت چرخش موتور جهت چرخش موتور به سادگی با استفاده از توالی سنج قابل تشخیص است. کافیست گیره‌های آن را به سیم‌های موتور متصل کرده و دکمه ON یا TEST را فشار دهید. نمایشگر RST جهت چرخش را به شما نشان خواهد داد.
برخی از توالی سنج ها به صورت بی سیم و با قرارگیری روی بدنه موتور، جهت چرخش را مشخص می کنند. برای آشنایی با نحوه کارکرد و جزئیات بیشتر، مطالعه دفترچه راهنمای هر برند توصیه می شود. آشنایی با ابزارهای اندازه گیری در صنعت از اهمیت بالایی برخوردار است.
عملکرد و انواع RST سنج فاز در بازار، دو نوع اصلی توالی سنج به چشم می‌خورد: نوع دوار (چرخشی) و نوع ایستا (استاتیک) که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارا می‌باشند.
- توالی سنج دوار (چرخشی)
عملکرد توالی سنج دوار مثل یک موتور سه فاز هست. تصور کنید می‌خواهیم یک موتور سه فاز رو روشن کنیم، به برق سه فاز با ترتیب فاز مشخص (مثلا RST) نیاز داریم. این ترتیب فاز باعث چرخش موتور در جهت ساعتگرد میشه. حالا اگه جای دو تا از فازها رو عوض کنیم (مثلا به TSR)، موتور شروع به چرخش در خلاف جهت ساعتگرد می‌کنه. این تغییر جهت می‌تونه برای موتور و کل سیستم مشکل‌ساز بشه، توالی سنج از بروز چنین مشکلاتی با تشخیص صحیح توالی فاز جلوگیری می‌کنه.
توالی سنج ایستا (استاتیک) امروزه "توالی سنج" های استاتیک به دلیل سهولت در استفاده، محبوبیت بیشتری دارند. این نوع توالی سنج، بر خلاف مدل های قدیمی تر، از دیسک چرخان برای نمایش توالی فاز استفاده نمی‌کند. در عوض، جهت چرخش و توالی فاز به سادگی از طریق چراغ های LED (یک چراغ برای هر جهت) و یا سیگنال های صوتی قابل تشخیص است. در توالی سنج های استاتیک، از مدارهای سلفی یا خازنی به همراه لامپ برای تشخیص توالی فاز استفاده می‌شود. روشنایی لامپ ها و یا الگوی روشن/خاموش شدن آنها، توالی سه فاز را به وضوح نشان می‌دهد. بر اساس نوع مدار، توالی سنج های استاتیک به دو دسته "سلفی" و "خازنی" تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند.
توالی سنج ایستا از نوع سلفی در یک نوع توالی سنج، با اتصال هوشمندانه یک سلف و دو لامپ، می‌توان ترتیب فازهای برق سه فاز را تشخیص داد. در این مدار، دو فاز (S و R) به عنوان بار دو لامپ عمل کرده و فاز سوم (T) از سلف عبور می‌کند. با اتصال این توالی سنج به منبع تغذیه سه فاز، روشنایی لامپ‌ها نشانگر ترتیب فازها خواهد بود. به عنوان مثال، برای توالی RST، لامپ اول کم‌نورتر و لامپ دوم روشن‌تر می‌شود (شکل 8). در صورت تغییر توالی فاز به RTS، روشنایی لامپ‌ها برعکس شده و لامپ اول روشن‌تر و لامپ دوم کم‌نورتر خواهد شد.
توالی سنج ایستا از نوع خازنی در توالی سنج های خازنی، به جای سلف و لامپ های استاندارد به ترتیب از خازن و لامپ های نئونی استفاده می شود. این لامپ ها تا زمانی که ولتاژ به ولتاژ شکست آنها نرسد، روشن نمی شوند. همین موضوع دقت تشخیص توالی را در مقایسه با نوع سلفی به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.
جمع‌بندی توالی سنج ابزاری حیاتی در صنعت است که به راحتی قابل حمل بوده و برای تعیین ترتیب فازها و جهت چرخش موتور به کار می‌رود. این ابزار با استفاده از روش‌های مختلفی مانند روشن شدن چراغ‌ها، تولید صدا، چرخش فلش روی دیسک و در مدل‌های جدیدتر، نمایش اطلاعات بر روی صفحه نمایش، توالی فاز و جهت چرخش را نشان می‌دهد
توالی سنج‌ها در دو نوع دوار و ایستا و با قابلیت‌های تماسی و غیرتماسی موجود می‌باشند. در انتخاب و استفاده از این ابزار، توجه به دامنه ولتاژ و فرکانس از اهمیت بالایی برخوردار است. همیشه به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از تغییر فازها، هنگام نصب، عیب‌یابی و تعمیرات تجهیزات برقی، استفاده از توالی سنج ضروری است.
### پایان خبر رسمی