، (اخبار رسمی): TDCS به عنوان یک فناوری نوین و غیرتهاجمی در درمان اختلالات مغزی، امکان تنظیم فعالیت نورونی و بهبود کارکردهای شناختی، حرکتی و روانی را فراهم کرده است. این روش طیف وسیعی از اختلالات—including افسردگی، اضطراب، نقص توجه، آسیبهای مغزی، اختلالات حرکتی و مشکلات شناختی—را هدف قرار میدهد.
در دهههای اخیر، پیشرفتهای علوم اعصاب منجر به توسعه فناوریهای غیرتهاجمی برای اصلاح، تحریک و بازتنظیم فعالیت مغزی شده است. یکی از این فناوریها، تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمهای یا TDCS است که به دلیل ایمنی بالا، اثربخشی مناسب و قابلیت استفاده در طیف گستردهای از اختلالات عصبی و شناختی، توجه بسیاری از کلینیکهای مغز و اعصاب و روانپزشکی را به خود جلب کرده است. از آنجایی که اختلالات مغزی اغلب ناشی از تغییر در الگوهای فعالیت نورونی یا عدم تعادل در شبکههای عصبی هستند، TDCS میتواند بهعنوان ابزار درمانی کمکی در اصلاح این اختلالات نقش مهمی ایفا کند. در این مقاله، کاربردهای درمانی TDCS، اختلالات قابل درمان و نحوه ترکیب این روش با سایر مداخلات توانبخشی تشریح میشود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره تحریک الکتریکی مغز در مشهد میتوانید به آدرس https://razavibrain.com/medical-services/%d8%aa%d8%ad%d8%b1%db%8c%da%a9-%d8%a7%d9%84%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c%da%a9%db%8c-%d9%85%d8%ba%d8%b2/ مراجعه کنید.
TDCS و کاربرد آن در اختلالات مغزی
TDCS یک روش تحریک الکتریکی با شدت کم است که جریان مستقیم ضعیف را از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار میگیرند، به نواحی هدف مغز اعمال میکند. این جریان ضعیف، فعالیت نورونی را تنظیم میکند؛ یعنی نه موجب شلیک ناگهانی نورونی میشود و نه ساختار مغزی را تغییر میدهد، بلکه آستانه تحریکپذیری نورونها را تعدیل میکند. این تنظیم میتواند به دو صورت اصلی انجام شود:
- تحریک آندی: افزایش فعالیت نورونی و تقویت عملکردهای شناختی یا حرکتی
- تحریک کاتدی: کاهش فعالیت نورونی در نواحی بیشفعال یا دارای تحریکپذیری بالا
این سازوکار باعث شده TDCS به ابزاری کاربردی برای بهبود عملکرد مغزی، توانبخشی پس از آسیب، کاهش نشانههای اختلالات روانی و افزایش کیفیت زندگی بیماران تبدیل شود. اثرات این روش معمولاً طی جلسات مکرر تقویت شده و میتواند در درازمدت پایدار بماند.
اختلالات قابل درمان با TDCS
TDCS در طیف وسیعی از اختلالات مغزی و روانشناختی مورد استفاده قرار میگیرد. مهمترین حوزههای درمان شامل موارد زیر است:
۱. اختلالات شناختی پس از سکته مغزی
یکی از پرکاربردترین حوزههای TDCS، کمک به بیماران سکته مغزی است. این بیماران معمولاً با مشکلاتی مانند اختلال در توجه، ضعف حافظه، کاهش توان حرکتی یا اختلال در گفتار مواجهاند. تحریک آندی روی نواحی مرتبط با توجه، زبان یا حرکات میتواند سرعت بهبود عملکرد مغزی را افزایش دهد و کیفیت توانبخشی را بالا ببرد.
۲. افسردگی و اختلالات خلقی
در افسردگی، فعالیت برخی شبکههای مغزی از جمله قشر پیشپیشانی کاهیده یا نامنظم میشود. TDCS میتواند با افزایش تحریکپذیری نورونی، فعالیت این ناحیه را تقویت کند و در نتیجه به کاهش علائم افسردگی کمک کند. این روش معمولاً در کنار رواندرمانی یا دارودرمانی بهعنوان یک مداخله ترکیبی تجویز میشود.
۳. اختلال اضطراب و وسواس (OCD)
تحریک منظم برخی نواحی مغزی میتواند شدت افکار وسواسی و اضطراب را کاهش دهد. بسیاری از کلینیکها از TDCS به عنوان مکمل رفتاردرمانی و دارو استفاده میکنند.
۴. نقص توجه و اختلالات یادگیری
TDCS در کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که دچار نقص توجه، بیشفعالی یا مشکلات یادگیری هستند کاربرد دارد. این روش با فعالسازی مناطق مسئول توجه و حافظه کاری، تمرکز پایدار و توان پردازش اطلاعات را افزایش میدهد.
۵. آسیبهای خفیف مغزی (TBI)
پس از ضربه مغزی، فرد ممکن است دچار کندی شناخت، اختلال در تمرکز یا ضعف در سرعت پردازش شود. TDCS میتواند به بازسازی الگوهای فعالیت نورونی کمک کرده و روند توانبخشی را تسریع کند.
۶. دردهای مزمن و نورولوژیک
در برخی موارد مانند درد نوروپاتیک یا فیبرومیالژی، TDCS میتواند با تنظیم شبکههای پردازش درد، شدت علائم را کاهش دهد.
۷. اختلالات گفتاری و زبانی
در بیماران دچار آفازی، تحریک الکتریکی در کنار توانبخشی گفتار میتواند سرعت بازگشت مهارتهای زبانی را افزایش دهد.
ترکیب TDCS با درمانهای توانبخشی و رواندرمانی
استفاده از TDCS بهتنهایی موثر است، اما بیشترین بازدهی آن زمانی مشاهده میشود که با سایر روشهای درمانی ترکیب شود. شایعترین ترکیبات عبارتاند از:
۱. ترکیب با توانبخشی شناختی
در بیماران پس از سکته، ضایعه مغزی یا افراد مبتلا به اختلالات شناختی، TDCS میتواند زمینهسازی برای افزایش اثربخشی تمرینهای شناختی باشد. زمانی که مغز از طریق تحریک الکتریکی در وضعیت فعالتر قرار میگیرد، یادگیری و تثبیت اطلاعات سریعتر خواهد بود.
۲. ترکیب با توانبخشی حرکتی
در کاردرمانی یا فیزیوتراپی، تحریک آندی نواحی حرکتی باعث تقویت سرعت و کیفیت یادگیری حرکات میشود. این موضوع برای بیماران سکته مغزی یا ضربه مغزی اهمیت ویژه دارد.
۳. ترکیب با رواندرمانی
در اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب یا وسواس، اثرات TDCS با جلسات رواندرمانی تقویت میشود. تحریک مغزی میتواند انعطافپذیری عصبی را افزایش دهد و در نتیجه فرد آمادگی بیشتری برای یادگیری مهارتهای شناختی–رفتاری داشته باشد.
۴. ترکیب با دارودرمانی
در برخی اختلالات شدید، استفاده همزمان از دارو و TDCS با نظر روانپزشک میتواند اثر درمانی را چندبرابر کند. TDCS در دوزهای استاندارد با اغلب داروهای روانپزشکی سازگار است، اما ارزیابی تخصصی قبل از شروع درمان ضروری است.
جمعبندی
TDCS به عنوان یک فناوری نوین و غیرتهاجمی در درمان اختلالات مغزی، امکان تنظیم فعالیت نورونی و بهبود کارکردهای شناختی، حرکتی و روانی را فراهم کرده است. این روش طیف وسیعی از اختلالات—including افسردگی، اضطراب، نقص توجه، آسیبهای مغزی، اختلالات حرکتی و مشکلات شناختی—را هدف قرار میدهد و در صورت استفاده و نظارت تخصصی، روشی ایمن، کمعارضه و قابل اعتماد محسوب میشود. بیشترین اثربخشی TDCS زمانی حاصل میشود که با برنامههای توانبخشی شناختی، درمانهای روانشناختی یا دارودرمانی ترکیب شود. در نهایت، بیماران باید انتظاری واقعبینانه داشته باشند: TDCS یک درمان کمکی بسیار ارزشمند است، اما جایگزین کامل درمانهای اصلی نیست و نتیجه مطلوب در صورت انجام جلسات منظم و پیگیری تخصصی حاصل خواهد شد.
برای دریافت نوبت و مشاوره رایگان کلینیک مهر رضوی به آدرس https://razavibrain.com/ مراجعه کنید.
### پایان خبر رسمی