، تهران , (اخبار رسمی): افسردگی پس از زایمان (PPD) بر اساس راهنمای تشخیص اختلالات روانی یکی از انواع افسردگی‌ها است که به دلیل تغییرات جسمی و رفتاری که ممکن است بعد از زایمان اتفاق افتد، به وجود می‌آید.
افسردگی پس از زایمان با فاصله زمانی 4 هفته بعد از زایمان شروع می‌شود. فاصله بین فراغت از بارداری و شروع افسردگی همچنین شدت افسردگی، مستقیما بر روی علائم افسردگی پس از زایمان در زنان و تشخیص آن تاثیر گذار است. با توجه به اینکه این اختلال برای مادر و نوزاد او می‌تواند بسیار آسیب زننده باشد. توصیه می‌شود هر چه سریعتر مدیریت بحران آغاز شود.
برای این منظور می‌توان از مشاوره افسردگی کمک گرفت. در ادامه دلایل، علائم، نشانه‌ها، نحوه تشخیص و درمان افسردگی بعد از زایمان در زنان توضیح داده شده است.
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان، نوعی از افسردگی است که طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی را در زنانی که تازه صاحب فرزند شده‌اند، توصیف می‌کند. تغییرات هورمونی که در جریان افسردگی بعد از زایمان اتفاق می‌افتد ناشی از افت سریع هورمون‌ها در بدن زن، بعد از تولد نوزاد است. با وجود اینکه هنوز رابطه واقعی بین افت هورمون‌ها و افسردگی مشخص نشده است ولی در دوران بارداری سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و بعد از زایمان به شدت افت می‌کند. حدود سه روز بعد از زایمان سطح این هورمون‌ها به میزانی که قبل از بارداری بوده برمی‌گردد.
میزان شیوع افسردگی بعد از زایمان در زنان
تقریبا تمامی مادران، افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کنند. اما معمولا ده درصد آنان افسردگی اساسی و طولانی‌تری خواهند داشت. از هر هزار نفر تقریبا یک نفر دچار نوع شدید و جدی افسردگی بعد از زایمان (جنون پس از زایمان) خواهد شد.
علائم افسردگی پس از زایمان
اغلب علائم افسردگی پس از زایمان بسیار شبیه به تغییراتی است که به طور معمول بعد از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد؛ تغییر اشتها، خستگی بیش از حد، کمبود میل جنسی در زن، تغییرات مکرر خلق و خو و ... از آن جمله‌اند. اما علائم افسردگی دیگری در مادران افسرده وجود دارد که چندان طبیعی نیست، که می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- از دست دادن حس لذت
- احساس بی ارزشی
- ناامیدی
- درماندگی
- افکار خودکشی
- صدمه زن به خود، نوزاد یا اشخاص دیگر
عوامل تشدید کننده ابتلا به افسردگی بعد از زایمان
عوامل زیادی وجود دارند که خطر ابتلا به خلق پایین بعد از زایمان را افزایش می‌دهند که عبارتند از:
- سابقه افسردگی: سابقه افسردگی پیش از بارداری یا در طول دوران بارداری
- بارداری ناخواسته: ممکن است خانم درباره بارداری دچار شک و تردید باشد و از آمادگی خود برای مادر شدن مطمئن نباشد
- تعداد فرزندان: هر چه مادر بچه‌های بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلای او به افسردگی پس از زایمان افزایش می‌یابد.
- بیماری مادر: بیماری مادر از جمله عوامل مهمی است که خطر ابتلا به افسردگی بعد از بارداری را افزایش می‌دهد.
- سایر عوامل: سندروم پیش از قاعدگی، عدم توجه همسر، تنهایی، تعارضات موجود در زندگی زناشویی
انواع افسردگی پس از زایمان
سه نوع افسردگی بعد از زایمان وجود دارد که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
- افسردگی بعد از زایمان خفیف (عامیانه)
این نوع افسردگی بسیار خفیف است و در اصطلاح به آن افسردگی بعد از زایمان گفته می‌شود. این نوع افسردگی درست پس از زایمان در اکثر زنان رخ می‌دهد و از نظر روانشناسان کاملا طبیعی است. این نوع افسردگی معمولا چند ساعت تا چند هفته بعد از زایمان با فرد همراه است. آنچه که اکثر افراد به عنوان افسردگی پس از زایمان می‌شناسند، همین نوع از افسردگی است که معمولا برای بهبود آن به یاری درمانگر نیاز ندارند و با ارتباط با مادران دیگر و تعامل با آنها از بین خواهد رفت.
- افسردگی پس از زایمان (PPD)
از لحاظ علمی این نوع افسردگی به عنوان افسردگی پس از زایمان شناخته می‌شود. اغلب چند روز تا چند هفته پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. این نوع افسردگی نه تنها برای فرزند اول بلکه برای هر نوبت زایمان اتفاق می‌افتد. مادران دچار احساس غم، اندوه، ناامیدی، اضطراب، تحریک پذیری مشابه با افسردگی نوع اول اما با شدت بیشتر و گسترده‌تر می شوند. PPD افراد را از انجام کارهای روزمره باز می‌دارد و عملکرد را کاهش می‌دهد. افسردگی بعد از زایمان بسیار جدی است و نباید مادر یا اطرافیان نسبت به درمان افسردگی بعد از زایمان بی تفاوت باشند. چرا که علائم بیماری تشدید خواهد شد.
- جنون بعد از زایمان
جنون بعد از زایمان یک بیماری روانی بسیار جدی است. علائم آن در سه ماه اول پس از زایمان در مادران ظاهر می‌شود. مادران مبتلا به جنون بعد از زایمان از واقعیت فاصله می‌گیرند و دچار توهم می‌شوند. سایر علائم جنون پس از زایمان شامل بی خوابی، عصبانیت، بی قراری، بی تابی، احساس سردرگمی و آشفتگی و... است. در برخی از مواقع فرد نیاز به بستری شدن دارد چرا که ممکن است به خود، اطرافیان و حتی نوزاد آسیب برساند.
اختلالات هم آیند با افسردگی بعد از زایمان
علائم اضطراب و استرس همچنین وسواس به ندرت پس از زایمان رخ می‌دهند. افراد مبتلا به افسردگی بعد از زایمان، همواره نگران سلامتی نوزاد خود هستند و دچار ترس‌های غیر منطقی نسبت به سلامت نوزاد خود می‌شوند. پس از زایمان ممکن است فرد دچار اختلال هراس همراه با افسردگی نیز شود. از آنجایی که افسردگی مادر اثرات منفی زیادی در جریان رشدی کودک خود ایجاد خواهد کرد درمان افسردگی و مشاوره روانشناسی حائز اهمیت است.
درمان افسردگی پس از زایمان
درمان افسردگی بعد از زایمان بستگی به نوع و شدت افسردگی در بیمار دارد. برای درمان افسردگی بعد از زایمان از روش‌های درمانی مانند روان درمانی، مشارکت در گروه درمانی، داروهای ضد افسردگی و دارو های ضد اضطراباستفاده می‌شود. حضور یک حمایت کننده در درمان این نوع افسردگی تاثیر شگرفی خواهد داشت. برای درمان افراد مبتلا به جنون بعد از زایمان معمولا از داروهای قوی استفاده می‌شود و در بسیاری از موارد حتی نیاز به بستری شدن است. برخلاف تصورات غالب، استفاده از داروهای مخصوص این اختلالات روانی زیر نظر پزشک مشکلی ندارد و بسیاری از مادران شیرده در طول دوران شیردهی از این داروها استفاده می‌کنند.
چه زمانی مادر باید برای درمان افسردگی اقدام کند؟
غفلت از درمان افسردگی بعد از زایمان و عدم درمان آن هم برای مادر و هم برای نوزاد خطرناک است. در صورت مشاهده علائم زیر حتما برای معالجه باید اقدام شود:
1- ادامه پیدا کردن علائم افسردگی بیش از دو هفته
2- پایین آمدن عملکرد فرد به صورتی که قادر به انجام کارهای روزانه و طبیعی خود نیز نباشد
3- افکار مبتنی بر صدمه رساندن به خود یا نوزاد
4- احساس اضطراب و دستپاچگی زیاد
نکات مهم برای مقابله با افسردگی پس از زایمان
از جمله نکات مهمی که برای درمان افسردگی بعد از زایمان باید مورد توجه مادر و اطرافیان قرار گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره داشت :
1- از توانایی خود و نوزاد باید انتظاراتی واقع بینانه داشت
2- فعالیت‌های بدنی، ورزش و پیاده روی بسیار برای فرد مفید است
3- هر کسی در زندگی روزهای خوب و روزهای بدی را خواهد داشت.
4- افسردگی بعد از زایمان در مردان نیز رخ می‌دهد. زن و شوهر باید برای بهبود رابطه زناشویی و افزایش صمیمیت با همسر خود تلاش کنند.
### پایان خبر رسمی