، (اخبار رسمی): سال 1399 شمسی، وبسایت ایرانموزیکولوژی توسطِ آرش احمدزاده یونسی تأسیس شد و از پاییز 99 تا به امروز، شمارِ نویسندگان آن از سه، به بیست و دو نفر رسیده است. هدفِ وبسایت ارائۀ مطالب بهروز موسیقیشناسی به زبان فارسی است
مرجعی برای تاریخ موسیقی
موزیکولوژی یا «موسیقیشناسی» رشتهای است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی، در اروپا، شکل گرفت و در عمرِ حدوداً 150 سالۀ خود مسیر پرپیچ و خمی را طی کرده است. تا اواسطِ قرن بیستم که موسیقی کلاسیکِ غربی، نقطۀ اوج تکامل موسیقی به شمار میرفت، موسیقیشناسی منحصراً به بررسی تاریخ موسیقی کلاسیک غربی، یا بحثهای نظری مربوط به آن اختصاص داشت. با پیشرفتِ قومنگاری و رشتۀ مردمشناسی، برتری فرهنگی غرب زیر سؤال رفت؛ رویکرد موسیقیشناسی با چالشهای بزرگی رو به رو شد.
قرن بیستم شاهد ظهور رشتۀ دانشگاهی دیگری بود که به آن اتنوموزیکولوژی یا «قومموسیقیشناسی» میگویند. قومموسیقیشناسان برای اشاره به اقوام بومی در نقاط مختلف دنیا از جمله افریقا، امریکا و آسیا از اصطلاح «بدوی» استفاده میکردند و تمرکز رشته بر بررسی موسیقی همین اقوام بود. بعضاً پیوند این رشته با مردمشناسی برجستهتر از ارتباط آن با موسیقیشناسی ارزیابی شده است. با این اوصاف دیری نپایید که موسیقی و فرهنگ اقوام غیر غربی، در پرتوی نگاه برابرگرایانه در غرب، مورد احترام قرار گرفت. این روند تا جایی پیش رفت که در مطالعات قومموسیقیشناسان، موسیقی کلاسیک غربی همان اهمیتی را داشت که موسیقی کلاسیک اندونزی.
در اواخر قرن بیستم مرزِ بین موسیقیشناسی و قومموسیقیشناسی کمرنگ شد و این روند تا به امروز ادامه داشته است؛ بسیاری از دانشگاهها هردو رشتۀ نامبرده را «موسیقیشناسی» مینامند و در ذیل این عنوان به تفکیکِ فعالیتِ موسیقیشناس میپردازند. امروزه بررسی موسیقی کلاسیک غربی در جامعۀ ایران، با توجه به رویکرد مردمشناسانۀ آن، میتواند موضوع قومموسیقیشناسی باشد. حتی بسیاری بر این باورند که اصطلاح «قومموسیقیشناسی» باید به خاطرِ واژۀ مبهمِ «قوم»، و به نفع موسیقیشناسی، کنار گذاشته شود.
اگر عمر موسیقیشناسی دانشگاهی در اروپا بیش از یک قرن است، اما در ایران رشتۀ تحصیلی نوپایی به شمار میرود. شمارِ عنوانهای مکتوبِ تألیفی در این زمینه، محدود ولی رو به رشد است. برخی نشریههای علمی-پژوهشی دانشگاهی مانند نشریه هنرهای زیبا، یا نامههنرهای نمایشی و موسیقی به انتشار مقالههای علمیپژوهشی و پایاننامۀ محصلین این رشته میپردازند.
سال 1399 شمسی، وبسایت ایرانموزیکولوژی توسطِ آرش احمدزاده یونسی تأسیس شد و از پاییز 99 تا به امروز، شمارِ نویسندگان آن از سه، به بیست و دو نفر رسیده است. هدفِ وبسایت ارائۀ مطالب بهروز موسیقیشناسی، به زبان فارسی است. مطالبی که دربرگیرندۀ آنالیز موسیقی کلاسیک غربی، بررسی زندگی موسیقیدانان برجسته، مباحث تاریخی در موسیقی ایرانی و غربی، سازشناسی و غیره است. یکی از دستاوردهای تأسیس ایرانموزیکولوژی ایجاد انگیزه در نویسندگانی است که تا قبل از این، بستری برای دیده شدنِ مطالبِ خود نداشتند. در طول این هجده ماه که از آغاز فعالیت وبسایت میگذرد بسیاری از مدرسین موسیقی، سایت را مورد حمایتِ بیدریغ خود قرار دادهاند.
برخی سایتهای مشابه در کشورهای اروپایی توانستهاند به منابع مطالعاتی معتبری برای خوانندگان خود تبدیل شوند. امید است در سالهای آتی، دوستدارانِ ایرانی موسیقی به ایرانموزیکولوژی به چشمِ منبعی قابل اتکا برای مطالعات خود نگاه کنند. در ابتدای فعالیت ایرانموزیکولوژی، تعداد بازدید از مطالب بسیار محدود بود. با توجه به اینکه جذبِ اسپانسر برای فعالیتهای نوظهورِ علمی ممکن نیست و نبودِ اسپانسر به معنای نبودِ حمایتِ مالی است، همکاری بیچشمداشتِ نویسندگان در این مدت قابل ستایش است.
تیم ایرانموزیکولوژی در سال 1400 تصمیم به انتشار کتابی، شاملِ گزیدهای از بهترین مقالات وبسایت، گرفت. در سال 1401 کتابی دیگر با عنوان موسیقی و جنگ چاپ خواهد شد که تمامی مقالات آن به قطعاتی از تاریخ موسیقی اختصاص دارد که به گونهای با جنگ مرتبط است. امید است این کتابها مورد استقبال خوانندگان قرار گیرد.
از پاییز 1400 تیم مدیریتی وبسایت تصمیم به برگزاری کلاسهای آنلاینِ رایگان در زمینههای متفاوت موسیقی گرفت. رایگان بودنِ دورهها دغدغۀ مالی شرکتکنندگان را برای شرکت در کلاسها از بین میبَرَد و باعث میشود افراد بیشتری فعالیتهای گروه ایرانموزیکولوژی را رصد کنند. این فعالیتها تا بدینجای کار موفقیتآمیز بودهاند؛ تا الان دورۀ موسیقی جَز و موسیقی فیلم با استقبال بینظیری رو به رو شده است. بالغ بر 2500 نفر، در مجموع، برای این دورهها ثبتنام کردهاند. دورۀ بعدی مربوط به موسیقی بارُک است و انتظار میرود دوستداران موسیقی، حضوری پررنگ در برگزاری این دوره داشته باشند.
### پایان خبر رسمی