، اصفهان , (اخبار رسمی): تراورتن سنگ آهکی است که در اثر فعالیت چشمه‌های آب گرم تشکیل می‌شود . بطور کلی در طی فرآیند تشکیل ذخایر تراورتن، آب‌های گرم از بین طبقات سنگ‌های کربناتی به ویژه سنگ آهک عبور می‌کنند.
تراورتن سنگ آهکی است که در اثر فعالیت چشمه‌های آب گرم تشکیل می‌شود. بطور کلی در طی فرآیند تشکیل ذخایر تراورتن، آب‌های گرم از بین طبقات سنگ‌های کربناتی به ویژه سنگ آهک عبور می‌کنند و به دلیل اسیدی بودن، کربنات کلسیم موجود در این سنگ‌ها را حل کرده و به صورت محلول کربناتی و بی‌کربناتی با خود به سطح زمین منتقل می‌کنند.
در سطح زمین به دلیل افت فشار، کاهش حرارت آزاد شدن دی اکسیدکربن و همچنین تبخیر، بلورهای کلسیت تشکیل شده و به صورت لایه‌های نازکی برروی یکدیگر رسوب می‌کنند. پایداری شرایط ذکر شده و تداوم تشکیل لایه‌های کلسیتی، باعث به وجودآمدن لایه‌های یکنواختی از کربنات کلسیم متخلخل ( تراورتن ) می‌شود که ضخامت آنهااز چند سانتی متر تا چند متر متغیر است و معمولا با شیبی ملایم بر روی لایه‌های سنگی قدیمی‌تر قرار می‌گیرند.
تغییر شرایط رسوب گذاری می‌تواند باعث وقفه‌ای در تشکل این لایه‌ها شود که حاصل آن به وجودآمدن یک سطح جدایش بین لایه‌های متوالی سنگ تراورتن است. ضخامت کلی لایه‌های تراورتن معمولا از چند متر تاچند ده متر متفاوت است. وجود حباب‌های هوا و همچنین نا خالصی‌های آهن دو ظرفیتی، آهن سه ظرفیتی، منگنز، سیلیس، مواد آلی و غیره باعث ایجاد تنوع رنگی قابل ملاحظه‌ای در ذخایر تراورتن به رنگ‌های سفید، شیری، کرم تا بژ، صورتی، قهوه ای، طلائی، زرد، لیموئی، قرمز و سبز می‌توانندتشکیل شوند.
علاوه بر تنوع رنگی که باعث ایجاد زیبایی خاصی در این نوع‌ها می‌شود، این نوع سنگ را می‌توان از دو جهت مختلف برش داد. در صورتی که این نوع سنگ در جهت عمود برلایه بندی آن برده شود (Veincut)، لایه‌های مختلف آن در سطح پلاک بریده شده نمایان خواهند شد که توازی، تنوع رنگی و تغییرات ضخامت لایه‌های رنگی در هنگام نصب باعث ایجاد هماهنگی خاصی در نمای ساختمان می‌شود. اما اگر تراورتن به موازات لایه‌ها بریده شود (fleuricut) یا (crosscut) منظره‌ای با اشکال و دوایر متحد المرکز به وجود می‌آید.
حفرات سنگ تراورتن معمولا به وسیله مخلوطی از سیمان سفید و میل ، ترکیبات اپوکسی رنگی یا رزین‌های پلی استر پر میشوند و یا به صورت پر نشده مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این از این سنگ‌ها به صورت ساب خورده (polished)، بدون ساب (unpolished)، خشن شده (Honed)، قدیمی شده (antique ) و غیره استفاده می‌شود.
به دلیلآن که ذخایر تراورتن اصولا ذخایری جواب و متعلق به عصر حاضر هستند، معمولافاقد چین خوردگی هستند و یا به ندرت چین‌های بسیار ملایمی‌در آنها دیده می‌شود. به همین علت میزان خردشدگی و پیچیدگی لایه‌های سنگی ذخایر تراورتن بسیارکم از ذخایر مرمریت، سنگ چینی،سنگ لوح، ماسه سنگ و یا حتی سنگ آهک است.
بنابراین میزان کوپ دهی و پلاک دهی این نوع سنگ بسیار بهتر از سنگ‌های ذکر شده است و پلاک‌ها و اسلب‌های این نوع سنگ با ضخامت‌ها و ابعاد متفاوت به راحتی قابل استحصال است. از تراورتن بطور معمول برای کفپوش، پوشش دیوار، آب چکان و اطراف شومینه استفاده می‌شود. ذخایر بزرگ تراورتن بیشتر در کشور‌های ایتالیا، ایران، ترکیه آمریکا و مکزیک وجود دارد.
تعریف تراورتن ازدیدگاه انجمن استاندارد ایتالیا مستقر در میلان
تراورتن یک سنگ آهکی رسوبی ودر واقع کلسیت متخلخل یا سلولی لایه‌ای و تا حدودی بلورین با منشا شیمیایی است که ساختار اسفنجی دارد که بصورت شیمیایی ته نشین می‌شود و برای کارهای تزئینی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ﮊنز و شرایط تشکیل تراورتن‌ها
تراورتن زمانی تشکیل می‌شود که بی کربنات کلسیم در آب چشمه گاز دی اکسید کربن ، آب کربنات کلسیم تجزیه شود. پدیده‌ها فیزیکی شیمیایی یا تبخیری نقش بیشتری دارد و تراورتن چشمه‌ای را بوجود آورده است. گردش آب باعث می‌شود Co2 با آب‌های جوی از درون شکستگی‌ها و درزها سطح زیرین زمین راه یابد و سنگ‌های آهکی مسیر خود را حل و بصورت چشمه‌های آهک سازی در سطح زمین (بیرون) رسوب دهد:
CaCo3+Co2 Ca(Hco3)2 و تراورتن از ته نشست در محلول‌های عموما داغ چشمه‌های کربناتی معمولا در کف حوضچه‌های کم عمق تشکیل می‌شود و می‌توان گفت تراورتن معمولا حاصل رسوب مواد آهکی در آب راکد است.
دلایل مصارف تراورتن‌ها بعنوان سنگ ساختمانی:
- مقاومت قابل قبول؛
- برش و صیقل پذیری ایده آل؛
- شرایط استخراج ایده آل بدلیل اینکه اغلب با لایه بندی افقی شیب کم و در نقاط کم ارتفاع و قابل دستیابی تکمیل میشوند؛
- عدم وجود ساختارهای تکتو نیکی بر روی ذخایر تراورتن‌ها به دلیل جوان بودن (کواترنر) بعد از فازهای کوهزایی مختلف زمین شناسی یافته‌اند؛
- زیبایی ظاهر؛
- وجود تخخل جهت چسبیدن به ملات؛
- ارزانی نسبت به سایر سنگ‌ها
تشکیل تراورتن‌ها رنگی:
چشمه‌های آهک ساز، در راستای گسل‌ها از آب‌های جوی و ماگمائی تغذیه می‌کنند. آب‌های جوی با نفوذ در اعماق زمین ضمن گرم شدن و همراه شدن با گازهایی چون So2+ Co2 و عناصری مانند Mg، Fe و غیره به طبقات بالایی زمین رانده میشوند، در مسیر راه غلظت کربنات کلسیم بالا رفته، در نهایت در سطح زمین هم‌زمان با افت درجه حرارت و فشار و ترخیص گازهای اضافی و تغییرات ph زمینه تشکیل تراورتن را بوجود می‌آورند. بی کربنات کلسیم به کربنات کلسیم تبدیل و رسوبگذاری می‌شود. تغییر رﮊیم آبدهی که احتمالا فصلی است باعث تغییر میزان مواد رنگی مانند Al، Mg و غیره می‌شود و لایه‌های متعدد با رنگ‌های مختلف را تشکیل می‌دهد. در خصوص درجه حرارت عناصر همراه گازهای موجود در این گونه چشمه‌های معمولی آهکساز و پی جریان آب، باید بررسی‌های مستمر در ساعات مخالف شب و روز و اوقات مختلف سال نیاز است تا نتیجه گیری دقیق‌تری از مقایسه اطلاعات آماری میسر باشد. گاز دی اکسید کربن و آب کربنات کلسیم تجزیه شود. پدیده‌ها فیزیکی شیمیایی یا تبخیری نقش بیشتری دارد و تراورتن چشمه‌ای را بوجود آورده است.
### پایان خبر رسمی