، تهران , (اخبار رسمی): کشور ایران برای توسعه شهری و منطقه‌ای نیاز به ۵۰ هزار برنامه‌ریز شهری و منطقه‌ای دارد؛ اگر هدف این باشد که ایران به قافله توسعه جهانی نزدیک شود باید بحث برنامه‌ریزی را باور داشته و در این زمینه سرمایه‌گذاری کرد.
مهندسی شهرسازی و طراحی شهری هم اکنون در سطح جهانی دارای بازار کار فراوانی است و به علت نوپا بودن و همچنین به علت آن که دارای زمینه‌های کاری متفاوت و متنوعی است، هنوز بازار کار آن اشباع نشده است
معرفی اولیه رشته مهندسی شهرسازی
شهرسازی، مداخله در شهر از طریق تفکر، برنامه ریزی، طراحی و ساخت و ساز معبر، بنا و تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن است. آن‌چه که به طور معمول در شهرسازی صورت می‌گیرد، طراحی، تقویت و تنظیم فضا به منظور ایجاد توسعه‌ای موزون است. شهرسازی از طریق ابزار و روش‌های خود می‌کوشد تا با طراحی و تفکر به شبکه معابر، کاربری اراضی، تراکم (نفر در واحد سطح)، محدوده‌ها و حریم‌ها نظم بخشد.
واژه شهرسازی به عنوان یک علم و رشته اولین بار در ۱۹۱۰ و به دنبال مشکلات ناشی از انقلاب صنعتی مطرح شد، هر چند تاریخ شهرسازی به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل گیری اولین تمدن‌های بشری در هند، بین النهرین و مصر بر می‌گردد.
تعریف شهرسازی
مجموعه روش‌ها و تدابیری که متخصصین امور شهری به وسیله آن، شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد.
شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرح‌ریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
مهندسی شهرسازی یکی از رشته‌های پر‌اهمیت و جذاب در مجموعه رشته‌های آزمون سراسری است که داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی می‌تواند آن را انتخاب کند. در نیم قرن اخیر توجه بسیاری به رشته مهندسی شهرسازی شده است و دانشکده و کالج‌های معروف بسیاری به آن روی آورده‌اند. این رشته، امروزه، کمک شایانی به حل معضلات در سطح شهر و کل جوامع کرده است و توانسته جایگاه ویژه‌ای برای خود کسب کند.
در ایران نیز، نیاز بسیاری به متخصص و کارشناس در این رشته احساس شده و می‌شود و دانشگاه‌های مختلفی، سعی بر تاسیس و ایجاد این رشته کرده‌اند. در سطح مدیران کشور نیز کم کم، نیاز به رشته‌ای هم‌چون شهرسازی احساس شده است و بسیاری از مدیران شهری سعی در فرا گرفتن این دانش، به صورت دانشگاهی و غیره داشته‌اند. به عنوان نمونه، در حالی که تا چند سال پیش، معدودی از شهرداران در سطح کشور، دارای تحصیلات در زمینه شهرسازی بودند، اما امروزه این تعداد به شدت افزایش یافته و کم کم سایر مدیران نیز نیاز به کسب این دانش را احساس کرده‌اند.
علاوه بر انجام عملیات عمرانی، محاسبات سازه، بحث‌های معماری و … که اکثرا بر روی تک بنا و یا یک محدوده مشخص متمرکز هستند، نیاز بسیار زیادی به رشته‌ای هم‌چون شهرسازی احساس می‌شود تا بتواند علاوه بر این مباحث، در سطحی کلان‌تر وارد صحنه شده و بتواند مباحثی هم‌چون اقتصاد، روان‌شناسی، آمار، سوانح طبیعی، مدیریت، حمل و نقل، ترافیک و … را با مسائل فوق ترکیب کرده و نتیجه‌ای بهینه را سبب شود.
رشته شهرسازی، در واقع مفصلی بین علوم گوناگون است، از علوم انسانی گرفته، تا علوم فنی و مهندسی، همانند عمران، تاسیسات، ترافیک، حمل و نقل و و هنر، همانند طراحی، معماری و… .
محورهای اصلی رشته مهندسی شهرسازی
در این رشته حداقل شش محور اصلی وجود دارد که در برنامه‌ریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است که عبارت‌اند از:
- برنامه‌ریزی شهری: عمدتاً بر روی کاربری اراضی متمرکز است؛ یعنی بررسی می‌کند که افراد چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیت‌های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسکونی اختصاص دهند.
- برنامه‌ریزی حمل و نقل: برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی؛ چراکه تنها موضوعی که در شهر بررسی می‌شود، فیزیک شهر نیست بلکه مسأله مهم، جامعه شهری و انسان‌هایی هستند که در این محیط زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف که امکانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند یا برای اقوام مختلفی که در مکان‌های مختلف یک شهر زندگی می‌کنند، باید برنامه‌ریزی شود.
- برنامه‌ریزی منطقه‌ای
- برنامه‌ریزی شبکه‌های زیرساختی
- برنامه‌ریزی محیط زیست: برنامه‌ریزی محیط زیست که به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله می‌پردازد و برای مقابله با این سوانح برنامه‌ریزی می‌کند و تأثیرات سوئی را که انسان بر محیط زیست می‌گذارد مطالعه می‌کند.
- طراحی شهری: به طراحی سه‌بعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیکی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای کیفیت شهر است.
ترکیب این شش دانش، متخصصان را قادر می‌کند که تمامیت پدیده شهر را شناسایی کنند و برای هدایت و کنترل توسعه آن تلاش کنند.
بازار کار رشته مهندسی شهرسازی
این رشته هم اکنون در سطح جهانی دارای بازار کار فراوانی است و به علت نوپا بودن و همچنین به علت آن که دارای زمینه‌های کاری متفاوت و متنوعی است، هنوز بازار کار آن اشباع نشده است. به عنوان نمونه، کشور کانادا، بالاترین امتیاز را برای اشخاصی که دارای مدرک شهرسازی هستند، جهت مهاجرت و یا ادامه تحصیل، قائل است. توجه به این نکته حائز اهمیت است که تا پنج سال پیش، این رشته تنها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود داشت و به تازگی در مقطع کارشناسی نیز فعالیت‌هایی صورت گرفته است، بنابراین افراد با بازار کار اشباع از نیروی کار مواجه نیستند.
از آن‌جا که این فارغ‌التحصیلان علاوه بر توانایی‌های یک مهندس شهرساز، از نظر علمی و نظری وپژوهشی در یک زمینه خاص، معلومات بیشتری دارند، به این جهت کارایی بیشتری نیز دارند و از مطالب فراگرفته شده می‌توانند در زمینه‌های طراحی و محاسباتی دقیق و تخصصی‌تر و همچنین پژوهشی، استفاده کنند. این گونه فارغ‌التحصیلان ضمن آن که می‌توانند در تمام محل‌های جذب فارغ التحصیلان کارشناسی مشغول به کار شوند، مسئولیت‌های بالاتر و سنگین‌تر علمی، پژوهشی و اجرایی را به عهده می‌گیرند. پس از پایان دوره دکترای تخصصی، امکان همکاری در دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی و پژوهشی به عنوان عضو هیات علمی برایشان میسر می‌شود.
زمینه‌های کاری رشته شهرسازی در ایران بسیار متفاوت و متنوع است. افراد می‌توانند در بخش دولتی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، شهرداری‌ها، وزارت کشور، استانداری‌ها و سایر ارگان‌های وابسته به وزارت کشور، وزارت مسکن، شهرسازی و ... در بخش خصوصی، شرکت‌های مهندسین مشاور شهرسازی، معماری، برنامه‌ریزی منطقه‌ای و … جویای کار باشند.
زمینه‌های کاری مهندسی شهرسازی :
- تهیه طرح‌های شهری و منطقه‌ای(جامع، تفصیلی، ساختاری، شهرستان، هادی)
- مشاوره در امور شهری و منطقه‌ای به مدیران و مسئولان رده بالا.
- فعالیت در شهرداری‌ها.
- فعالیت در استانداری‌ها.
- فعالیت در وزارتخانههای مربوطه(مسکن و شهرسازی، راه و ترابری، کشور)
- نظارت بر ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از هشت طبقه بر طبق قانون.
- انجام پروژه‌های محوطه‌سازی، تفکیک زمین، طراحی محله و ...
- برنامه‌ریزی و طراحی شهرک‌های گوناگون (مسکونی، صنعتی، تجاری)
- برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای جدید.
- مکان‌یابی عناصر و کاربری‌های گوناگون شهری.
- توانایی راه اندازی و استفاده از سیستم جی آی اس.
- فعالیت گروهی با سایر تخصص‌ها در پروژه‌های گوناگون.
- فعالیت در مشاوران خصوصی و نیمه خصوصی شهرسازی، معماری، راه و ساختمان، طراحی شهری، برنامه‌ریزی منطقه‌ای و …
- تدریس دانشگاهی (که امروزه به علت افزایش تعداد دانشگاه‌ها و پذیرفته‌شدگان در این رشته، کمبود استاد به شدت حس می‌شود)
- استفاده از تخصص رشته‌های دیگر و این رشته به صورت توام و در نتیجه افزایش کارآیی و تاثیرگذاری (همانند استفاده مشترک از رشته عمران و شهرسازی که می‌تواند علاوه بر مسائل سازه و عمرانی، زمینه کاری در مباحثی هم‌چون مطالعه طرح‌های بالادست، محوطه سازی، مسائل طراحی و … را فراهم آورد.)
دانشگاه‌هایی که در رشته مهندسی پذیرش می‌کنند به شرح زیر هستند:
رشته شهرسازی از سال ۱۳۶۵ در دانشگاه تهران تدریس می‌شود. قبل از انقلاب نیز برای مدت کوتاهی در سال‌های ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ این رشته در دانشگاه‌ها تدریس می‌شد. پس از دانشگاه تهران، در سال ۱۳۶۹، دانشگاه شهید بهشتی (دانشکده معماری و شهرسازی) در این رشته دانشجو پذیرفت. سپس دانشگاه‌های علم و صنعت، تربیت مدرس، شیراز ، هنر اصفهان و آزاد اسلامی نیز جهت تربیت کارشناسان شهرسازی اقدام به پذیرش دانشجو کردند. هم اکنون رشته مهندسی شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد دو گرایش برنامه ریزی شهری و طراحی شهری را شامل می‌شود.
زمینه‌های اشتغال
تخصص‌های مرتبط با ساماندهی مسائل شهری از جمله تخصص‌های مورد نیاز کشور است. با توجه به وضعیت فعلی شهرها و فضاهای شهری نیاز فراوانی به افراد متخصص در این رشته وجود دارد. علاوه بر این پویایی شهرها، دگرگونی شرایط و ... موجب تداوم این نیاز شده است. در واقع نمی‌‌توان در یک مقطع زمانی طرحی برای شهر یا قسمتی از آن تهیه کرد و کار را تمام شده فرض کرد بلکه در طول روند رشد و توسعه شهرها باید به طور مداوم آن‌ها را مورد بازبینی و کنترل قرارداد که این کار در شمار وظایف شهرسازان قرار می‌گیرد.
در پایان به برخی از زمینه‌های کاری اشاره می‌شود:
- تهیه طرح‌های شهری و منطقه‌ای (جامع، تفصیلی و ...)
- مشاوره در امور شهری و منطقه‌ای به مدیران رده بالا
- فعالیت در شهرداری‌ها
- فعالیت در استانداردی‌ها
- فعالیت در وزارتخانههای مسکونی و شهرسازی، کشور و ...
- برنامه‌ریزی و طراحی شهرک‌های گوناگون
- برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای جدید
- فعالیت در مشاوران خصوصی، شهرسازی ، معماری و ….
- تدریس دانشگاهی
- فعالیت گروهی با سایر تخصص‌ها در پروژه‌های گوناگون
علاقه‌مندان برای اطلاع از فرصت‌های شغلی رشته مهندسی مکانیک و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به بخش استخدام مهندس شهرسازی سایت جاب تو جاب مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی