، (اخبار رسمی): در این مقاله خواندن کولیس ورنیه و ایچی، با محاسبه نحوه دقت آنها آموزش داده خواهد شد.
ﺗﺎریخچه اندازه گیری
خواندن کولیس ورنیه میلیمتری و اینچی یکی از اساسی‌ترین کارها برای دانشجویان مهندسی است. در این مقاله با انواع روش‌های خواندن کولیس‌های میلیمتری و اینچی با مثال‌های کاملا کاربردی می‌توان آشنا شد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺪازه‌گیری قدﻣﺘﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺗﺎرﻳﺦ دارد و زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ و پیشرﻓﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و همگام ﺑﺎ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای ﻃﻮل ﮐﻪ از اولین اﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﺳﺖ، تغییر و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
نحوه اندازه‌گیری در طول تاریخ
از دﻳﺮﺑﺎز، ﺑﺸﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازه‌گیری ﻃﻮل از ابزارهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس، ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ این وسایل ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﻀﺎی ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ، استفاده می‌کرده است. مثل ﻃﻮل ﭘﺎ، ﻗﺪم، وﺟﺐ، پهنای چهار اﻧﮕﺸﺖ و … معمولا ﻣﻘﺪار ﺷﺎﺧﺺهای ﻓﻮق ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﻮل اﻋﻀﺎی ﺑﺪن ﭘﺎدشاهان و ﺣﺎﮐﻤﺎن در اﺛﺮ ﺟﻨﮓها و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و اﻳﺠﺎد ﭘﺎدﺷﺎهی‌ها و ﺣﮑﻮﻣﺖهای ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﻮع ﺷﺎﺧص‌ها و ﻣﻘﺪار آنها تغییر ﻣﯽﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. همچنین، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ جمعیت‌ها و کشورها، واﺣﺪهای اﻧﺪازهﮔﻴﺮی ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﻣﺘﻌﺪد ﺷﺪهاﻧﺪ، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ارﺗﺒﺎط بین قومیت‌ها و ملیت‌ها اﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ. شکل زیر، ﻧﻤﻮﻧﻪهایی از ﺷﺎﺧﺺهای اﻧﺪازه‌گیری ﻃﻮل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهد.
دﺳﺘﮕﺎه یکاهای اندازه گیری (سیستم‌های اندازه گیری)
دستگاه یکاهای اندازه گیری به دو بخش کلی دﺳﺘﮕﺎه یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ (سیستم ﻣﺘﺮﻳﮏ) و دستگاه یکاهای انگلیسی (سیستم انگلیسی/سیستم اینچی) تقسیم بندی می‌شود. خواندن کولیس ورنیه میلیمتری و اینچی با دانستن این دستگاه‌ها رحت‌تر خواهد بود. دﻗﺖ تجهیزات اندازه گیری ﺑﺎ یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﺎهای انگلیسی ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ.
ﺑﺮای ﻣﺜﺎل دﻗﺖ کولیس‌های ورنیه‌دار اﻳﻨﭽﯽ به ۰٫۰۰۱ اینچ می‌رسد که معادل ۰٫۰۲۵۴ میلیمتر ﻣﯽﺷﻮد، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﻗﺖ کولیس‌های ورنیه‌دار میلیمتری ۰٫۰۲ میلیمتر است. سیستم متریک از ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه‌های اﻧﺪازه گیری اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ کشورهای دنیا از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
وسیله اندازه گیری چیست؟
ﺑﻪ وسیله‌ای ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اندازه گیری ﻳﺎ اﻧﺪازه گیری‌های ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود وسیله اندازه گیری گویند. مانند خط کش، کولیس، میکرومتر و… اندازه گیری نیز ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ عملیاتی ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ اندازه یک کمیت فیزیکی ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﮑﯽ از یکاهای ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ (SI ،FPS و…) تعیین ﺷﻮد، اﻧﺪازه گیری ﮔﻮﻳﻨﺪ.
کولیس ورنیه (کولیس ورنیه دار)
کولیس ورنیه (کولیس ورنیه‌دار) ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ مهندس رﻳﺎﺿﯽدان ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﺑﻪ ﻧﺎم پیر ورنیه ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ وسیله اﻣﮑﺎن اندازه‌گیری اﺑﻌﺎدی ﻗﻄﻌﺎت تا دقت ۰٫۰۲ میلیمتر و ۰٫۰۰۱ اینچ فراهم شد. ﺑﻪ وسیله انواع کولیس ورنیه می‌توان اندازه گیری‌های مختلف را انجام داد.
از آن ﺟﻤﻠﻪ اندازه گیری اﻧﻮاع اﺑﻌﺎد داﺧﻠﯽ، ﺧﺎرﺟﯽ، ﻗﻄﺮ، شیار، ﻋﻤﻖ، ﻃﻮل، ﺷﮑﺎف، ارﺗﻔﺎع، ﺿﺨﺎﻣﺖ و… را می‌توان نام ﺑﺮد.
قابلیت تفکیک (دقت) کولیس های میلیمتری و اینچی
کولیس‌های ورنیه‌دار میلیمتری ﺑﺎ قابلیت تفکیک ۰٫۱، ۰٫۰۵ و ۰٫۰۲ میلیﻣﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﮐﻮﻟﻴﺲﻫﺎی اﻳﻨﭽﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻔﮑﻴﮏ ۱/۱۲۸ و ۱/۱۰۰۰ اﻳﻨﭻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.
ﻧﺤﻮه درﺟﻪ ﺑﻨﺪی (قابلیت تفکیک) کولیس‌ها
کولیس‌های ورنیه دار ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﻔﺎﺿﻞ قابلیت تفکیک ﺧﻂ ﮐﺶ و ورنیه درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﺧﻂ ﮐﺶ اﻧﺘﺨﺎب و روی ورنیه ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺴﺎوی تقسیم ﻣﯽﺷﻮد و از ﺗﻔﺎﺿﻞ اﻧﺪازه تقسیمات ﺧﻂ ﮐﺶ و ورنیه دﻗﺖ کولیس و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت بهتر قابلیت تفکیک کولیس ورنیه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﻳﺪ.
نحوه خواندن کولیس ورنیه میلیمتری و اینچی در حالت کلی
ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ موقعیت ﺧﻂ ﺻﻔﺮ ورنیه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ تقسیمات ﺧﻂ ﮐﺶ، اندازه‌های صحیح را از روی ﺧﻂ ﮐﺶ کولیس می‌توان خواند. اﮔﺮ ﺧﻂ ﺻﻔﺮ ورنیه ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ﺧﻂ ﮐﺶ هم اﻣﺘﺪاد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازه، ارﻗﺎم اﻋﺸﺎری ﻧﺪارد و ﻣﻘﺪار رؤﻳﺖ ﺷﺪه، اندازه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ.
وﻟﯽ ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﺻﻔﺮ ورنیه ﻣﺎبین دو ﺧﻂ از ﺧﻂ ﮐﺶ ﻗﺮار گیرد ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻧﺪن را ﻣﻄﺎﺑﻖ دستورالعمل زﻳﺮ باید اداﻣﻪ داد:
هم اﻣﺘﺪاد ﺑﻮدن ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ورنیه را ﺑﺎ ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ﺧﻂ ﮐﺶ باید ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ کرد.
ﺗﻌﺪاد ﻓﻮاﺻﻞ روی ورنیه را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻂ هم اﻣﺘﺪاد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، را باید ﺷﻤﺎرش کرد.
ﺑﺎ ﺿﺮب ﻋﺪد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در دقت کولیس مورد نظر، ﻣﻘﺪار اﻋﺸﺎری اﻧﺪازه ﺑﻪ دﺳﺖ خواهد آﻣﺪ.
خلاصه شده روند بالا این است که در ابتدای کار، مقدار اصلی روی خط کش را باید خواند و سپس به روی ورنیه برای خواندن اعشار عدد رفت.
نحوه به دست آوردن دقت کولیس‌های میلیمتری
دقت کولیس با استفاده از رابطه r=a/n به دست آید. این رابطه راحت‌ترین روش برای به دست آوردن دقت کولیس‌ها است. در این رابطه r دقت کولیس خواهد بود، a قابلیت تفکیک خط کش اصلی که برابر است با ۱ میلیمتر و n تعداد تقسیمات روی ورنیه کولیس است.
به عنوان مثال، طبق تعریف می‌توان گفت اگر ۱ را به ۱۰ تقسیم کنیم دقت کولیس ۰٫۱ میلیمتر خواهد بود. یعنی r=1/10=0.1 mm
همچنین به عنوان مثال دقت یا قابلیت تفکیک کولیس ۰٫۱ میلیمتری را می‌توان با استفاده از روابط زیر نیز به دست آورد.
نحوه به دست آوردن دقت کولیس‌های اینچی
همان‌طوری که در بالا اشاره شد به عنوان مثال برای کولیس ۱/۱۲۸ اینچ، اندازه‌های صحیح را ﮐﻪ ﻣﻀﺮﺑﯽ از ۱/۱۶ اینچ هستند از روی ﺧﻂ ﮐﺶ کولیس باید خواند. اﮔﺮ ﺧﻂ ﺻﻔﺮ ورنیه ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ﺧﻂ ﮐﺶ هم اﻣﺘﺪاد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازه، ارﻗﺎم اﻋﺸﺎری ﻧﺪارد و ﻣﻘﺪار رؤﻳﺖ ﺷﺪه، اندازه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ.
وﻟﯽ ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﺻﻔﺮ ورنیه ﻣﺎبین دو ﺧﻂ از ﺧﻂ ﮐﺶ ﻗﺮار اﻧﺪازه گیرد ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻧﺪن را ﻣﻄﺎﺑﻖ دستورالعمل زﻳﺮ باید اداﻣﻪ داد:
هم اﻣﺘﺪاد ﺑﻮدن ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ورنیه را ﺑﺎ ﻳﮑﯽ از ﺧﻄﻮط ﺧﻂ ﮐﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ کرد.
ﺗﻌﺪاد ﻓﻮاﺻﻞ روی ورنیه را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻂ هم اﻣﺘﺪاد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، را ﺷﻤﺎرش کرد.
ﺑﺎ ﺿﺮب ﻋﺪد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در 1/128 ﻣﻘﺪار اﻋﺸﺎری اﻧﺪازه ﺑﻪ دﺳﺖ خواهد آﻣﺪ.
علاقه‌مندان برای آشنایی بیشتر با خواندن کولیس‌های اینچی و خواندن کولیس های میلیمتری می‌توانند به سایت تخصصم اینه مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی