، اردبیل , (اخبار رسمی): صنایع دستی اکثرا با استفاده از مواد بومی ساخته می‌شوند و مهم ترین مرحله‌ی تولید آنها با دست انجام می‌شود. این صنایع دستی در طول مراحل ساخت با ذوق و خلاقیت کسی که سازنده‌ی آن هاست به هم می‌آمیزند و این اتفاق باعث می‌شود که صنایع دستی با صنایع ماشینی تفاوت زیادی داشته باشند.
انواع مختلف صنایع دستی
یکی از انواع مختلف صنایع دستی بافته‌های داری است. بافته‌های داری را به کمک دارهای فلزی یا چوبی که معمولا به صورت ایستاده یا خوابیده روی زمین قرار می‌گیرد تولید می‌کنند. این دارها در انواع افقی و عمودی هستند و انواع مختلفی دارند، مثل قالی، گلیم، ورنی، گبه، زیلو و....
نوع دیگر نساجی سنتی یا دستباف هاست. این فرآورده‌ها به کمک دستگاه‌های سنتی که بسیار ساده هستند تولید می‌شوند، مثل دستگاه بافت جاجیم، دووردی، چهاروردی و نیز ژاکار دستی. محصولاتی که با این دستگاه‌ها تولید می‌شوند جاجیم، زری، شال، ترمه و... است. این بافت‌ها با حرکات دست و پا انجام می‌شوند و امکان زیادی برای دخالت خلاقیت و ذوق فردی در این کارها وجود دارد. از انواع دیگر کارهای دستی بافتنی‌ها هستند.
بافتنی‌ها را با استفاده از میل‌های خاصی می‌بافند و معمولا این کار را بانوان انجام می‌دهند. از انواع بافتنی‌ها می‌توان کلاه، شال، جوراب، دستکش، ژاکت، بلوز، دستگیره و خیلی چیزهای دیگر را نام برد.
صنعت دستی بعدی صنعت رودوزی یا روکاری است. روکاری به تمام فراورده‌هایی گفته می‌شود که با دوختن نقش‌ها بر روی پارچه و یا کشیدن بخشی از نخ تار و پود به وجود می‌‌آیند. نقش‌هایی که در این کارها استفاده می‌شوند، سنتی هستند و معمولا روی پارچه‌های بدون نقش دوخته می‌شوند. از نمونه کارهای رودوزی می‌توان به سوزن دوزی، ملیله دوزی، قلاب دوزی، گلابتون دوزی، پته دوزی، سوزن دوزی و .. اشاره کرد.
کار چاپ سنتی
چاپ‌های سنتی به پارچه‌هایی می‌گویند که به وسیله‌ی ابزار مختلف رنگ امیزی و نقش زنی می‌شوند. ابزاری مثل قلمو، مهر و چیزهایی از این قبیل. از انواع این چاپ‌ها چاپ قلمکار و چاپ کلافه‌ای (باتیک) است.
نمد مالی
نمد مالی با استفاده از پشم صورت می‌گیرد. پشم و کرک را با انجام ورز دادن تبدیل به نمد می‌کنند و چیز هایی مثل کلاه، پالتو، زیرانداز و پادری می‌سازند.
سفال و سرامیک
این محصولات را با گل می‌سازند و برای ساخت آنها از دست و چرخ استفاده می‌کنند. چرخ سفالگری وسیله‌ای بسیار کهن از دوران باستان است که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چرخ کار ساخت طروف سفالی را آسان می‌کند و باعث صاف و موزون شدن محصول می‌شود. گل را با دست روی چرخ سفالی فرم می‌دهند و ان را تبدیل به ظرف خامی می‌کنند که انواع مختلف ان تولید می‌شود.
ظروفی که تنوع بسیار زیادی دارند و در هر منطقه به شکلی خاص و با نقشی خاص تولید می‌شوند. بعد از ساخته شدن این محصولات انها را در کوره می‌پزند. بعضی از انها را لعاب کاری می‌کنند و بعضی را نه.
بعد از پخت معمولا طرح و نقش‌های مختلفی را روی این ظروف به کار می‌برند. بعضی‌ها کنده کاری می‌کنند، بعضی رنگ آمیزی و بعضی از نقوش برجسته استفاده می‌کنند. محصولات سفالی مختلفی تولید می‌شود که می‌توان به نمونه‌هایی مثل گلدان، لیوان و پارچ، ظروف غذاخوری، ظروف زینتی و ... اشاره کرد.
صنعت شیشه گری
شیشه گری را با فرم دادن مواد ذوب شده مثل سیلیس و خرده شیشه انجام می‌دهند. این کار به وسیله‌ی دمیدم با لوله‌ی مخصوص و یا با ابزارهای مختلفی مثل انبر و قیچی انجام می‌شود. این ظروف را که با این روش تولید می‌شوند ظروف شیشه‌ای دستساز می‌نامند.
چرم
برای دباغی پوست از شیوه‌های سنتی استفاده می‌کنند. بعد از این کار از این چرم محصولاتی مثل کلاه پوستی، پوستین و حصولاتی با ترکیب چرم و صنایع دستی دیگر تولید می‌کنند.
محصولات فلزی که با آهن، مس، نقره و طلا و یا آلیاژ برنج و ورشو ساخته می‌شوند نوع دیگری از صنایع دستی هستند. لوازمی که با استفاده از این فلزها ساخته می‌شوند: ظروف خانگی، چاقو، قفل، قندشکن، قلم تراش و در برخی جاها زیورآلات هستند.
قلم زنی و مشبک کاری و حکاکی روی فلز هم نوعی از صنایع دستی هستند.
از ابزار هایی که در این کار استفاده می‌شوند قلم و چکش را می‌توان نام برد. با این ابزارها طرح‌های سنتی را روی اشیای فلزی ایجاد می‌کنند.
سنگ تراشی و حکاکی روی سنگ و معرق سنگ که ماده‌ی اولیه‌ی آن سنگ‌های مختلف است نوعی از صنایع دستی است.
در این صنعت از انواع سنگ‌های فیروزه، مرمر، یشم، سنگ سفید و سیاه و... استفاده می‌شوند. این سنگ‌ها را به وسیه‌ی ابزارهای مختلف می‌تراشند و روی آنها حکاکی می‌کنند و چیزهای مختلفی مثل ظرف، پایه‌ی چراغ، قاب عکس، زیورآلات و ... می‌سازند.
خراطی
روشی است که با ان محصولات چوبی مختلف درست می‌کنند. در این کار به وسیله‌ی ابزارهای مختلف چیزهایی مثل گهواره، پایه آباژور، قلیان و خیلی چیزهای دیگر می‌سازند.
نازک کاری یکی دیگر از کارهای چوبی است. در این کار با استفاده از وسایلی مثل اره، رنده و سوهان و ... قطعات چوبی کوچی را روی بدنه‌ی چوبی به صورت روکش قرار می‌دهند و ظورف مختلفی با این روش تهیه می‌کنند، ظروفی مثل قاب عکس و شکلات خوری و چیزهای دیگر.
منبت کاری و کنده کاری چوب هم روش دیگر تولید فرآورده‌های چوبی است که نقوش سنتی را روی چوب اجرا می‌کنند.
بافت حصیر هم نوعی صنعت دستی است که انواع مختلفی دارد مثل سبد بافی، ترکه بافی، بامبو بافی، مروار بافی و چیغ بافی. این بافته‌ها بافته‌های ساده‌ای هستند که با دست بافته می‌شوند و محصولاتی مثل سفره، زیرانداز و سبدهای مختلف را شامل می‌شود.
خاتم سازی هم نوعی کار با قطعات کوچک فلز، استخوان و چوب در طرح‌ها و اشکال مختلف سنتی است که چیزهایی مثل قاب عکس، جا سیگاری شکلات خوری، میز و صندلی و ... را با این روش تولید می‌کنند.
معرق کاری
ایجاد طرح و نقش روی چوب یا سرامیک و خالی کردن داخل نقوش که فضای خالی را با قطعه‌های آماده‌ی چوبی، سرامیکی، فلزی و یا قطعه‌هایی از جنس صدف و سنگ پر می‌کنند.
صنایع دستی در گذشته و امروز
در گذشته مشاغل و حرفه‌ها استاد کارهایی داشتند که در کارشان بسیار ماهر بودند. این افراد شاگردانی را پرورش می‌دادند که آنها هم بعد از یک دوره آموزش تبدیل به استادی همچون استاد خود می‌شدند و تربیت شاگرد را آغاز می‌کردند. به این صورت راه و روش و فنون ساخت لوازم مختلف را به آیندگان منتقل می‌کردند.
ذوق هنری و علاقه به زیبایی و مفهوم دادن به کارها از گذشته‌های دور در انسان وجود داشته است. وقتی وسیله‌ای می‌ساختند ان را با نقوش زیبا می‌آراستند و یا نقشی نمادین بر دست ساخته های می‌زدند. این طرح‌ها و نقوش با توجه به فرهنگ‌ها و روش زندگی مردم مناطق مختلف با یکدیگر تفاوت داشتند. هر فرهنگی نقوش متناسب با دین و آیین خود را داشت. همچنین شکل و نوع مصرف لوازمی که ساخته می‌شد بیانگر نوع زندگی مردمی بود که ان را تولید می‌کردند. این قضیه امروز هم تا حدودی صدق می‌کنند. می‌توان با توجه به تولیدات دستی یک منطقه به اداب و رسوم مردمش پی‌برد.
امروزه صنایع دستی مانند گذشته رونق ندارد. انقلاب صنعتی باعث بی‌رونقی و رکود این کارهای دستی شده و بسیاری از کسانی را که در اینگونه کارها مهارت و تخصص داشتند از میان برداشته است.
تولیدات انبوه کالاهای مصرفی و ارزان بودن این کالاها از دلایل این بی رونقی است و نیز باعث شده بسیاری از کالاها که کاربردی بوده و مورد استفاده‌ی روزمره قرار می‌گرفته‌اند اکنون به عنوان کالای زینتی یا سرگرمس و یا هنر مردمی محسوب شوند. البته باید گفت این محصولات می‌توانند امروزه کمکی باشند برای رونق بخشیدن به اقتصاد کشور. کشور ایران به همراه هند و چین سه ابر قدرت در تولید صنایع دستی هستند، ولی کشور ما مانند دو کشور دیگر در زمینه‌ی صادرات از جایگاه خوبی برخوردار نیست.
ایران کشوری با پیشینه ی فرهنگی بسیار غنی است. تنوع آب و هوایی زیادی که کشور ایران دارد باعث تنوع صنایع دستی شده است. می‌توان از این مزیت به عنوان جاذبه‌ی گردشگری بهره برد.
فروش محصولات دستساز باعث رونق گردشگری و جذب توریست خواهد شد. دهم ژوئن روز جهانی صنایع دستی است، سازمان یونسکو ششصد نوع صنعت دستی را ثبت کرده است. تعداد قابل توجهی از این صنایع ثبت شده متعلق به ایران است.
خرید صنایع دستی مختلف کشور می‌تواند به نوعی به توسعه‌ی این صنایع کمک کند. می‌توان با قرار دادن صنایع دست ساز در سبد خرید، به کسانی که این محصولات را تولید می‌کنند کمکی اساسی کرد.
ویژگی‌های مختلف صنایع دستی
۱- قسمت اصلی انها با دست و وسایل دستی ساخته می‌شوند.
۲-در ساخت آنها خلاقیت وجود دارد و هرکسی می‌تواند ذوق و سلیقه را در آن اعمل کند.
۳- تمام چیزهای به کار رفته در آن از منابع داخلی هستند.
۴-در این محصولات از طرح‌ها و نقوش سنتی استفاده می‌شوند.
۵-معمولا محصولات مشابه هم نیستند.
۶- این محصولات نسبت به محصولات دیگر به سرمایه‌ی کمتری نیاز دارند
۷-قابل توسعه در شهرها و روستاهای مختلف هستند.
۸-روش آموزشی این صنایع به روش استاد شاگردی و یا انتقال سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر است.
انواع مختلف صنایع دستی
۱-بافته‌های داری
۲-نساجی سنتی
۳-بافتنی
۴-رودوزی
۵-چاپ سنتی
۶-نمدمالی
۷-سفال و سرامیک
۸-شیشه گری
۹-چرم
۱۰-محصولات فلزی با آهن، مس، نقره،طلا و آلیاژها
۱۱-قلم زنی و مشبک کاری و حکاکی روی فلز
۱۲-سنگ تراشی، حکاکی روی سنگ و معرق سنگ
۱۳-خراطی
۱۴-نازک کاری
۱۵-منبت کاری و کنده کاری روی چوب
۱۶-حصیربافی
۱۷-خاتم سازی
۱۸- معرق کاری
### پایان خبر رسمی