، اصفهان , (اخبار رسمی): یکی از لیگامان‌های مهم زانو لیگامان صلیبی خلفی (PCL) است که اگر چه احتمال آسیب آن کمتر از لیگامان قدامی است ولی درمان کانسرواتیو و غیر جراحی آن بهتر جواب می‌دهد.
پارگی رباط صلیبی خلفی (PCL) یکی از آسیب‌هایی است که گاهی ایجاد می‌شود. ثبات زانو وابسته به عوامل متعددی است که یکی از مهمترین این عوامل رباط‌های صلیبی است که شامل دو رباط صلیبی قدامی و خلفی بوده که به صورت ضربدری در مرکز زانو قرار گرفته‌اند. در مقالات قبلی رباط صلیبی قدامی بررسی شد. در ادامه به بررسی رباط صلیبی خلفی یا همان (PCL) پرداخته می‌شود.
آناتومی PCL:
این رباط به قسمت خلفی درشت نی (تیبیا)متصل شده و از آنجا به سمت بالا، جلو و داخل حرکت کرده و به قسمت خارجی کندیل داخلی استخوان ران متصل می‌شود.
طول این رباط به طور متوسط 38 میلیمتر و پهنای آن 13میلیمتر است و از رباط صلیبی قدامی (ACL)پهن‌تر و محکم‌تر بوده و احتمال آسیب آن نیز کمتر است. ضخامت آن نیز متغیر بوده و از پایین به بالا افزایش می‌یابد. به طوری‌که در محل اتصال به درشت نی ضخامت آن 20درصد بیشتر از ACL و در محل اتصال به ران 50درصد بیشتر از ACL است. این لیگامان دارای پایانه‌های آزاد عصبی و مکانو رسپتورهای نوع 1-2 و 4 است. در زانو دو رباط مینیسکوفمورال نیز وجود دارد که از شاخ خلفی مینیسک خارجی به کندیل داخلی ران نزدیک محل اتصال PCL متصل می‌شود که در 90 درصد افراد حداقل یکی از این دو لیگامان وجود دارد. در 50درصد افراد هر دوی آنها وجود دارند. این لیگامان‌ها، بسیار نزدیک به PCL قرار گرفته‌اند. یکی از آنها در جلوی PCL قرار دارد که آن را هامفری (HUMPHREY) گویند و دیگری در پشت PCL قرار دارد که نام آن رایسبرگ (WRISBERG) است.
PCL از دو باند داخلی، خلفی و خارجی، قدامی تشکیل شده است که اولی در حالت صاف بودن زانو و دومی در حالت خمیده زانو تحت کشش قرار می‌گیرند.به دلیل افقی قرار گرفتن باند خلفی، داخلی نقش آن در عملکرد PCL بارزتر است.
خون‌رسانی PCL بسیار بهتر از ACL بوده و به همین دلیل در صورت پارگی ایزوله احتمال موفقیت آمیز بودن درمان کانسرواتیو بسیار بیشتر است.
نقش PCLدر زانو:
این لیگامان حرکت خلفی ساق نسبت به ران و یا حرکت قدامی ران نسبت به ساق را کنترل می‌کند در صورت آسیب این لیگامان بیمار در پایین آمدن از پله یا در سرازیری راه رفتن و اسکات زدن مشکل دارد (در فعالیت‌هایی که زانو بیش از حد خم می‌شود، زیرا بیشترین فشار خلفی در زانو در زاویه بین 70 تا 90 درجه رخ می‌دهد). همچنین تا حدودی چرخش داخلی ساق نیز توسط این لیگامان کنترل می‌شود. در افرادی که دچار پارگی PCL هستند ؛ژنوریکورواتوم (صاف شدن بیش از حد زانو) روی می‌دهد.
مکانیسم آسیب:
مکانیسم شایع آسیب ایزوله این لیگامان ضربه مستقیم از جلو به زیر زانوی خم شده است مانند برخورد داشبورد به زانوی فردی که در صندلی جلو قرار گرفته هنگام تصادفات رانندگی. همچنین افتادن روی زانو خمیده و در حالی که مچ پا در پلانتار فلکشن است از مکانیسم‌های شایع آسیب این لیگامان است.
تشخیص:
جهت تشخیص آسیب این لیگامان هم باید تست‌های اختصاصی آن را انجام داد و هم MRI از بیمار گرفته شود. تست‌های اختصاصی مانند POST.DRWAER TEST ،GOD FERREY TEST ACTIVE HAMSTRING-LATCHMANN TEST و ...
در MRI نیز آسیب PCL مشخص است، اما نکته قابل ملاحظه این است که MRI آسیب این لیگامان را تشخیص می‌دهد اما در تفکیک آسیب کامل و آسیب پارشیال مشکل دارد و قابل اعتماد نیست.
دقیق‌ترین روش برای تشخیص میزان آسیب دیدگی PCL:
Stress radiography است. این روش زانو در 90 درجه فلکشن قرار گرفته و 89 نیوتون نیرو به قدام ساق و در جهت خلف اعمال شده و از نمای کناری عکس رادیولوژی گرفته می‌شود و میزان حرکت خلفی ساق با زانوی طرف مقابل مقایسه می‌شود. اختلاف بیش از 8 میلیمتر نشان‌دهنده پارگی PCL است.
کنده شدن لیگامان (AVULSION FRACTURE):
کنده شدن این لیگامان به همراه یک تکه از استخوان که آنرا avulsionمیگویند نادر میباشد با این حال بیشتر از قسمت درشت نی این اتفاق می افتد درصورتیکه کندگی کامل نباشد و تست های اختصاصی منفی باشند درمان غیر جراحی پیشنهاد میگردد و لی اگر کندگی کامل باشد و تستها مثبت گردند و یا ( peel off)روی دهد یعنی لیگامان از قسمت بالایی کنده شود درمان جراحی پیشنهاد میگردد.
اندیکاسیون‌های عمل جراحی:
- آسیب لیگامان‌های دیگر و یا مینیسک‌های همراه PCL
- بیمار جوان و ورزشکار باشد
- خالی کردن و قفل کردن مکرر زانو
- تورم مزمن زانو
- Avulsion Fracture
- وجود ریسک فاکتورهای ابتلا به تغییرات تخریبی مفصل(DJD)
- شکست درمان غیر جراحی
ممنوعیت‌های عمل جراحی شامل پارگی جزی لیگامان، پارگی کامل لیگامان به تنهایی، بیمار مسن باشد یا ورزشکار نباشد، وجود زانو پرانتزی یا ضربدری، آرتروز مفصل زانو و محدودیت‌های حرکتی و ضعف شدید عضلانی و تورم است.
نکته مهم این است که آسیب این لیگامان منجر به تغیرات تخریبی مفصل و ایجاد ارتروز می‌شود بنابراین در صورت پیشنهاد درمان کانسرواتیو و گرفتن عکس‌های رادیولوژی به صورت سالیانه جهت کنترل شرایط و جلوگیری از پیشرفت آرتروز پیشنهاد می‌شود.
جراحی این لیگامان به روش آرتروسکوپی و با گرافت تاندون آشیل است. علاقه‌مندان به کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت فیزیوتراپیست علیرضا سپهری مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی