، تهران , (اخبار رسمی): مرکز آنست در سال 1378 توسط شفیقه رهیده، مدیرعامل وقت سازمان تجهیزات و تدارکات پزشکی جمعیت هلال‌احمر با 6 قلاده سگ اهدایی از نژاد ژرمن شپرد و گلدن رتریور در باغی واقع در کمال‌شهر راه‌اندازی شد..
به گزارش اخباررسمی به نقل از روابط عمومی جمعیت هلال احمر، اوایل آموزش سگ‌های زنده‌یاب کاملا خودجوش و داوطلبانه صورت می‌گرفت و چارچوب خاصی نداشت. آموزش ها تنها با الهام‌گرفتن از فعالیت‌های مشابه در کشف موادمخدر با کمک ارتش، از طریق جمع‌آوری اطلاعات به‌وسیله اینترنت یا شنیده‌ها به‌طور آزمایشی نسبت به تربیت سگ‌ها انجام می‌شد.هم اکنون با تلاش و فعالیت بی‌شائبه این مرکز، تعداد سگ‌های زنده‌یاب به 73 قلاده در کشور رسیده استدر استان‌ها 2 قلاده و در استان تهران 8 قلاده سگ تعلیم‌یافته آماده شرکت در عملیات‌های احتمالی امدادونجات هستند. تیم سخت کوش آنست در سال گذشته 300 عملیات موفق جست‌وجو و نجات داشته است و با تلاش آنها 300 نفر که در حوادثی مانند برف و بهمن در زیر آوار مدفون شده بودند نجات یافتند. خدمات رسانی این مرکز فراتر از مرزها هم ارایه می شود حضور در عملیات کمک‌رسانی به سیل پاکستان و زلزله اندونزی از مهمترین فعالیت های بین المللی آنست بوده است. اسماعیل اسکندری، رئیس اداره آمادگی و نگهداری سگ‌های تجسس جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگو با پیام‌هلال از نحوه فعالیت‌ها و برنامه‌های این مرکز می‌گوید.
فعالیت مرکز آنست به‌صورت جدی از چه زمانی آغاز شد؟
زمانی که زلزله بم اتفاق افتاد، فعالیت جدی مرکز آنست شروع شد. ما در آن حادثه با وجود آنکه تازه‌کار بودیم اما توانستیم 76 نفر را زنده از زیر آوار بیرون بیاوریم در صورتی که کشورهای دیگر با وجود آنکه صاحب تجربه و سبک بودند فقط توانستند یک نفر را پیدا کنند. با وقوع زلزله بم اهمیت فعالیت مرکز آنست آشکار و نیاز آن در ایران احساس شد. ما توانستیم تعداد زیادی از مردم را از زیر آوار نجات دهیم، به همین دلیل مسئول آنست آن دوره آقای جیروند به سازمان جهانی سگ‌های زنده‌یاب (IRO) به اتریش دعوت و لوح تقدیر دریافت کرد. از آن زمان ما با امضای یک تفاهمنامه همکاری با صلیب‌سرخ آلمان آموزش‌های تخصصی را آغاز کردیم. نخستین بار، من و آقای انصاری برای آموزش به آلمان اعزام شدیم و دو سال پیاپی در دوره‌های آموزشی شرکت کردیم تا عنوان سرمربی را به‌دست آوریم. امسال تصمیم داریم تعداد سرمربیان را بیشتر کنیم، چراکه نیاز جامعه افزایش یافته و از طرفی هم تعداد سگ‌ها هم زیادتر می‌شود.
در آموزش سگ‌ها با چه چالش‌هایی مواجه بودید؟
در آغاز چون کار نوپایی بود با مشکلات اعتقادی مردم و همکاران مواجه بودیم. درست با ما رفتار نمی‌شد. در آن زمان ما را جایی راه نمی‌دادند حتی ورودمان به سالن غذاخوری هم ممنوع بود. ظرف‌های غذایمان را بیرون می‌دادند. فکر می‌کردند چون با سگ‌ها کار می‌کنیم نجس هستیم به همین دلیل همه از ما دوری می‌کردند. کسی با ما دست نمی‌داد. در گذشته، آموزش سگ‌ها خیلی سخت بود. مربی وقتی سگ‌ها را برای تمرین بیرون می‌برد مردم به طرفش سنگ پرتاب می‌کردند و به آنها لگد می‌زدند، اما با صدور فتوای رهبر معظم انقلاب، اجازه داده شد با انجام یکسری اعمال، آموزش سگ‌ها را انجام دهیم. از آن پس دیدگاه مردم هم کم کم تغییر کرد. البته با پخش سریال‌های پلیسی از تلویزیون که قهرمان آنها در حقیقت یک سگ تعلیم دیده بود (رکس و جو ) و در نجات افراد نقش داشتند باعث شد تا حدی فرهنگ مردم تغییر کند. در حال حاضر اداره آمادگی و نگهداری سگ‌های تجسس جمعیت هلال‌احمر جایگاه خوبی در کشور دارد.
نحوه آموزش سگ‌های تجسس به‌چه صورت است؟
جالب است بدانید همه سگ‌ها نمی‌دانند که چه کار مهم و تخصصی برای ما انجام می‌دهند. فکر می‌کنند یک بازی است. آموزش هم در واقع برقراری ارتباط سگ با مربی است. ما سگ را از سه ماهگی تحویل می‌گیریم و تا 6 ماهگی فقط به آنها آب و غذا می‌دهیم. بعد از آن تا دو سالگی اقدام به آموزش آنها می‌کنیم تا تبدیل به یک سگ زنده‌یاب شوند. به‌طور کلی آموزش‌ها در سه مرحله انجام می‌شود؛ نخست مرحله آموزش مقدماتی و ابتدایی است، مرحله دوم نمایش و میدان موانع و بازی با اسباب‌بازی و تحریک‌پذیری است و مرحله سوم که تخصصی است، یافتن و گرفتن جایزه است. یعنی اول مربی در جایی پنهان می‌شود بعد کمک مربی و بعد یک فرد عادی و همینطور تا عمق ادامه پیدا می کند و سگ برای گرفتن اسباب‌بازی به جست‌وجوی آنها می‌پردازد. چون بوی انسان قالب به اسباب‌بازی است سگ رد بو را می‌گیرد و فکر می‌کند که اسباب‌بازی آنجاست. به این ترتیب در عملیات‌های نجات کسانی که زیر آوار مانده‌اند را پیدا می‌کند. یادآوری می کنم که یک مربی به‌طور همزمان نمی‌تواند دو سگ را آموزش دهد حتما باید کار آموزش یک سگ تمام شود تا آموزش بعدی را شروع کند، چون سگ‌ها حسودند و آموزش همزمان آنها باعث درگیری‌شان می‌شود. کار تخصصی ما نجات فرد زنده از زیر آوار است. اگر فرد فوت شده باشد سگ می‌ترسد و حالت تهاجمی به خود می‌گیرد. ارتباط سگ با مربی باعث می‌شود که در یافتن افراد در زیر آوار چگونه واکنش نشان دهد.
آیا سگ زنده یاب با نژاد ایرانی در مرکز آنست وجود دارد؟
اصیل‌ترین نژاد سگ‌ها ایرانی است. همچنین سگ سیاه و سفید گله بختیاری که نژاد آن هم کم است، اما ما در ایران از سگ نر ژرمن شپرد در ماموریت‌های امدادونجات استفاده می‌کنیم، چون طرفدار بیشتری دارد.
آیا پرورش سگ‌های زنده‌یاب در برنامه‌های شما گنجانده شده است؟
خیر، ما تاکنون توله‌های سگ‌های زنده‌یاب را خریداری و نگهداری کرده‌ایم، اما تصمیم داریم این نژاد را تکثیر کنیم تا هزینه‌ها کاهش یابد. در حال حاضر یک خط خونی از کشور آلمان خریداری کرده‌ایم؛ یک سگ قهرمان شناسنامه‌دار که می‌توان از آن توله گرفت و بزرگ کرد. چنانچه این کار جواب بدهد، تصمیم داریم 5 توله دیگر هم به آن اضافه کنیم تا نیازهای جمعیت هلال‌احمر در این زمینه برطرف شود. در سال گذشته 30 قلاده سگ خریداری شد و دو سال هم روی آن سرمایه‌گذاری کردیم تا بزرگ شوند، اما موقع بهره‌برداری متوجه شدیم که بیماری دارند. البته بیماری سگ‌ها ژنتیکی است و موقع خرید نمی‌توان متوجه شد.
سگ‌های زنده‌یاب برای پیداکردن مفقودان در فضای باز مثل کوه و جنگل هم مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
سگ‌های ردیاب هستند که می‌توانند در فضای باز تشخیص دهند و در ایران فقط یک قلاده داریم؛ نژاد لابرادور. به‌طور معمول فعالیت سگ‌های تجسس به‌صورت تخصصی در نجات از بهمن، کوهستان، سیلاب و آوار انجام می‌شود و کارگروه خاص دارند، اما ما در ایران این امکانات را نداریم. در همه جای دنیا افرادی که سگ دارند آنها را در قالب تیم‌هایی که علاقه دارند دسته‌بندی می‌کنند و آموزش می‌دهند. این کار هزینه‌ای برای دولت یا صلیب‌سرخ کشورشان ندارد. اما اگر ما بخواهیم این کار را در قالب استخدام بچه‌ها انجام دهیم هزینه زیادی تحمیل می‌شود و از طرفی نمی‌توان آن را ساماندهی کرد. بطور مثال، در هر شهری اگر 200 قلاده سگ داشته باشیم به همین میزان باید مربی باشد. تهیه غذا، دامپزشک، وسایل جابه‌جایی و امکانات موردنیاز بهداشتی باعث می‌شود که کار گستردگی زیادی داشته باشد.
به‌تازگی طرحی در مورد آموزش سگ‌های خانگی ارائه کرده‌اید. خواهشمندم دراین باره توضیح دهید.
استاندارد استفاده از سگ‌های جست‌وجو در دنیا در هر 50 خانواده یک قلاده سگ است. با توجه به اینکه سگ در فرهنگ ما جایگاهی ندارد برای رسیدن به این استاندارد طرح آموزش سگ‌های خانگی را تهیه و به استان تهران ارائه دادیم. بر اساس این طرح، کسانی که سگ‌های بزرگ با نژاد لابرادور، دوبرمن و ژرمن شپرد در باغ و ویلای خود دارند به‌صورت رایگان می‌توانند آموزش ببینند. به این ترتیب که بعد از قبولی در آزمون‌های اولیه تیم‌بندی می‌شوند و هفته‌ای یک جلسه به مدت دو ساعت به آنها آموزش داده می‌شود. با این روش همه می‌توانند به جای سگ‌های تزئینی، سگ زنده‌یاب داشته باشند تا در زمان حادثه به آنها کمک و نجات‌شان دهند، همین برای ما کفایت می‌کند. این طرح قرار است به‌صورت پایلوت در استان تهران برگزار شود و در صورت موفقیت به استان‌های معین هم مجوز اجرا داده شود. این کار کمک می‌کند تا مردم با فعالیت این بخش از هلال‌احمر بیشتر آشنا شوند.
کمی از نحوه فعالیت مربیان بگویید.
در حال حاضر 73 مربی کار آموزش سگ‌های تجسس را برعهده دارند که از این تعداد 33 نفر به‌صورت داوطلبانه با ما همکاری دارند و بقیه هم به‌صورت رسمی یا پیمانی هستند. البته کار دشواری است، چراکه سطح انتظار از تیم آنست بالا است اینکه در حوادث افراد را زنده از زیر آوار پیدا کنند. به همین خاطر مربیان زمان‌هایی هم که آزاد هستند تمرین‌های سختی را انجام می‌دهند. مربیان ما استخدامی هستند و هر روز با سگ‌ها کار می‌کنند تا فرمان‌پذیری را فرا بگیرند. کار عملیاتی است و مربیان سناریوی زنده پیداکردن را هر روز تمرین می‌کنند. در حال حاضر ثابت شده سگ‌ها سریع‌تر از یک نجاتگر اقدام به پیداکردن و نجات افراد آسیب‌دیده می‌کنند. رسیدگی به سگ‌ها و نگهداری از آنها سخت است و یک روحیه قوی می‌خواهد. بچه‌های آنست در واقع زحمت می‌کشند. ما وقتی یک نفر را نجات می‌دهیم انگار دوباره متولد شده‌ایم. این کار لذت زیادی دارد، بنابراین ارزش این سختی‌ها را به جان می خریم.
شما خودتان چگونه تصمیم گرفتید که در تیم آنست فعالیت کنید، آیا علاقه‌مند بودید؟
در واقع من موظف به خدمت در آنست شدم. وقتی می‌خواستم با سگ‌ها کار کنم خیلی ناراحت بودم. خانواده من مذهبی بودند و این قضیه را نمی‌پذیرفتند. مجبور بودم مدت زیادی کارم را از آنها پنهان کنم، اما از آنجایی که سگ‌ها بسیار عاطفی هستند، در ارتباط روزانه با آنها یک انس و الفت به‌وجود می‌آید. آنها با ناراحتی و خوشحالی شما واکنش نشان می‌دهند. شما را می‌فهمند و درک می‌کنند. ممکن است باور این مسئله برای کسانی که با دنیای حیوانات آشنایی ندارند، سخت باشد. ابتدا برای من هم باورپذیر نبود. به هر حال سگ به عنوان همکار پذیرفته نمی‌شود و همین باعث ایجاد یک شکاف بزرگ بین ما با دیگر واحدهای امدادی شده است.
فعالیت تیم‌های آنست در سایر جمعیت‌های ملی چگونه است؟
در جمعیت‌های ملی صلیب‌سرخ سایر کشورها افراد داوطلب همکاری هستند. افرادی که سگ دارند در روزهای تعطیل تمرین می‌کنند. مسابقات برگزار می‌کنند. آنها برای خدمات اجتماعی انگیزه زیادی دارند. گروه‌های آنست در سایر کشورها کاملا داوطلبانه فعالیت می‌کنند.
مربیان و کسانی که با سگ‌ها کار می‌کنند باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
علاقه‌مندبودن به سگ و کار امدادونجات مهمترین ویژگی مربیان است. در کنار آن ورزیده بودن و تحصیلات هم مورد توجه قرار دارد. این کار تخصصی است و نیاز به بودجه کافی دارد.
برنامه‌های آتی واحد آنست چیست؟
تشکیل چارت سازمانی و استخدام 33 داوطلب را در برنامه داریم که دکتر ضیائی دستور پیگیری داده‌اند. همچنین در نظر داریم المپیادی مطابق با استاندارهای جهانی سگ‌های زنده‌یاب برگزار کنیم تا انگیزه بچه‌های آنست بیشتر شود. این المپیاد سال اول در داخل کشور برگزار می‌شود، اما در سال‌های بعد، از کشورهای همسایه که سگ‌های زنده‌یاب دارند، دعوت می‌شود تا در این المپیاد شرکت کنند که ایران در این زمینه به عنوان یک مقر خاورمیانه‌ای مطرح است. ما آمادگی داریم به کشورهای همسایه هم در این زمینه آموزش دهیم. اما تا سال 2017 با کشور آلمان قرارداد داریم و پس از آن کار آموزش زنده‌یابی را شروع خواهیم کرد.
برای توان‌افزایی واحد آنست چه پیشنهادی دارید؟
باید آموزش‌ها بیشتر شود. همچنین مسئولان توجه بیشتری داشته باشند، به‌ویژه به استان‌های محروم، از طرفی نظارت‌ها هم باید مستمر باشد.
در پایان صحبتی دارید.
باید بدانیم که سگ‌ها مانند یک بچه 5 ساله هستند که هیچ‌گاه بزرگ نمی‌شوند و همواره نیاز به مراقبت و مهربانی دارند. وقتی که شوک به آنها وارد شود به خوی درندگی خود برمی‌گردند، بنابراین باید از هرگونه آسیب و تهدیدی درامان باشند تا کاری که می‌خواهیم انجام دهند. باید با آنها دوست و مهربان باشیم.
### پایان خبر رسمی