، تهران , (اخبار رسمی): به طور کلی عسر در لغت به معنای تنگی، سختی و دشواری و حرج به معنای تنگی و فشار است. به عبارت دیگر، عسر و حرج ضرر و مشقت شدید یا فاحشی است که عادتأ قابل تحمل نباشد. در روابط میان زوجین هر عملی که شخص را به تنگنا و سختی انداخته و انجام یا تحمل آن را برای وی سخت و دشوار سازد عسر و حرج نامیده می شود.
قانون، حق طلاق را به مرد واگذار کرده، اما در عمل، مسیری طولانی را در برابر زن و مرد قرار می دهد، به‌علاوه حق تقاضای طلاق، تنها در صورت توانایی اثبات مشقت فراوان زندگی با شوهر، به زن داده شده است.
طلاق چیست؟
طلاق واژه‌ای عربی است که معنای تحت‌الفظی آن رهایی و باز کردن گره است. طلاق در اصطلاح به معنی جدا شدن و پایان دادن ازدواج است. وقتی زن و شوهر زندگی مشترک خود را بر هم می‌زنند و به آن پایان می‌بخشند، از هم طلاق گرفته‌اند. بنابراین پایان همه‌ی زندگی‌های مشترک به هم شبیه نیست. برخی از آن‌ها بعد از مدتی اختلاف پیدا می‌کنند. وقتی مسیر دو طرف با هم یکی نباشد و از هم جدا شوند، کار به طلاق می‌کشد.
در قانون ما، هرچند حق طلاق بدون قید و شرط به مرد واگذار شده است، اما در عمل و در طی کردن مراحل انجام طلاق، مسیری طولانی را در برابر زن و مرد قرار می‌دهد. به‌علاوه حق تقاضای طلاق را، تنها در صورت توانایی اثبات مشقت فراوان زندگی با شوهر، به زن داده است که در بسیاری از موارد غیرممکن است. همه این موارد باعث طولانی شدن فرایند انجام طلاق می‌شود و زن و مرد خواهان طلاق را به فکر پیداکردن سریع‌ترین راه طلاق می‌اندازد. در ادامه این نوشته، درباره سریع‌ترین راه طلاق بیشتر صحبت می‌کنیم.
انواع طلاق
طلاق به درخواست مرد
براساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی طلاق در اختیار مرد است و هر زمانی که قصد داشته باشد می تواند همسر خود را طلاق دهد. هرچند در سال های اخیر به علت حمایت از نهاد خانواده این مسئله با محدودیت هایی روبه رو شده است. بنابراین در هر صورت برای طلاق بایستی به دادگاه مراجعه شود و رای دادگاه را برای این مسئله اخذ کرد.
ولی همچنان طلاق یکی از حقوق قانونی مرد است و یکی از مهم ترین انواع طلاق ها، طلاق به درخواست مرد است. در این نوع طلاق مرد می تواند پیش از اتمام عده زن حق برگشت داشته باشد. به عبارت دیگر بدون این که نیازی به عقد مجدد باشد مرد می تواند به همسر خود رجوع کند و به زندگی مشترک برگردد. براساس ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی، عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طهر است مگر این که زن یائسه باشد که در این صورت عده او سه ماه است.
طلاق به درخواست زن
طلاق از سمت زوجه یکی از طلاق‌هایی که به دلیل عدم وجود حق طلاق برای زوجه، فرایند رسیدگی به آن در دادگاه‌ها بسیار طولانی است. به همین منظور مشاوره با وکیل طلاق بسیار مفید خواهد بود. همچنین برای طلاق باید عسروحرج را ثابت کند. مطابق با ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در صورتی که زن بتواند عسر و حرج خود را ثابت کند، می‌تواند با طرح دعوی طلاق از سمت زوجه و صدور گواهی عدم امکان سازش، خود را مطلقه نماید. عسر و حرج به لحاظ قانونی به این معناست که زن در شرایطی وجود دارد که اولا خود مسبب آن نبوده (نشوز زن) و ثانیا به دلیل شرایط به وجود آمده، ادامه زندگی مشترک به دلیل اخلاقی، معیشتی و … بسیار دشوار باشد.
طلاق توافقی
طلاق توافقی یکی از انواع طلاق است که در آن زن و شوهر به دلیل مشکلاتی که بینشان به وجود آمده و عدم سازش تصمیم به اتمام زندگی مشترکشان می گیرند و زوجین با تفاهم و با به همراه داشتن مدارک از یک دیگر جدا می‌شوند. زوجین در مورد کلیه حقوق اعم از مالی و غیرمالی، توافق کرده و این توافق از نظر دادگاه زمانی قابل قبول و معتبر خواهد بود که شرایط طلاق توافقی را به درستی انجام داده باشند.
شرایط اثبات عسروحرج زن چگونه است؟
به طور کلی اثبات عسروحرج کار بسیار دشواری است و اثبات عسر و حرج از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اما اثبات عسر و حرج به دادگاه می‌تواند تا حد بسیار زیادی در رای دادگاه موثر باشد. اصولا در عسر و حرج زوجه با مشکلات و ناراحتی در کنار همسر خود زندگی می‌کند و می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و اقدامات لازم را انجام دهد. در برخی موارد اثبات عسر و حرج با شاهد همراه است. به عنوان مثال شوهر رفتاری بسیار نامناسب با همسر خود دارد و شاهدی بر این مسئله وجود دارد. از جمله دیگر موارد مشابه بیرون کردن زوجه از خانه و تهیه استشهادیه عسر و حرج است. تهیه کردن استشهادیه می‌تواند ادله بسیار خوبی برای ارائه به دادگاه باشد.
در عسر و حرج مواردی مانند رفتارهای ناهنجار به راحتی قابل اثبات نیستند و اما در مواردی مانند بیماری و یا اعتیاد که به نوعی اثبات آن‌ها ساده‌تر است معمولا دادگاه حکم طلاق را صادر می‌کند. در این موارد استفاده از وکیل خانواده می‌تواند کارساز باشد.
همانطور که اشاره کردیم طلاق به دلیل عسر و حرج به معنای به وجود آمدن وضعیتی است که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه می‌سازد به گونه‌ای که تحمل و ادامه زندگی با مرد برای زن غیرممکن خواهد شد. موارد عسر و حرج که زن می‌تواند براساس اثبات یکی از آن‌ها در دادگاه از مرد جدا شود به شرح زیر می‌باشد:
- بچه‌دار نشدن زوج
- ازدواج مجدد مرد بدون رضایت زن
- محکوم شدن مرد به حداقل ۵ سال حبس
- عدم پرداخت نفقه به مدت حداقل ۶ ماه
- اعتیاد شوهر به مواد مخدر و مشروبات الکی
- سوء رفتار مرد با زن (ضرب و جرح، فحاشی و …)
- عدم برقراری رابطه جنسی با زوجه یا برقراری رابطه جنسی غیرمتعارف با آن
- ترک زندگی و خانواده توسط مرد به مدت حداقل ۶ ماه متوالی بدون داشتن هیچ گونه عذر موجه
- مبتلا شدن مرد به بیماری‌های صعب‌العلاج یا هرگونه بیماری دیگری که ادامه زندگی زن با مرد را مختل کند مانند: سارس، ایدز و …
اثبات عسروحرج
نکته مهمی که برای تقاضای طلاق به واسطه عسر و حرج باید به یاد داشته باشیم، اثبات مصادیق عسر و حرج و احراز آن در دادگاه است تا قاضی را برای صدور حکم طلاق به واسطه عسر و حرج مجاب کنیم برای مثال اثبات ترک انفاق که موجب تنگدستی و قرار گرفتن زن در وضعیت عسر و حرج می شود، با ادله متعدد (حکم قطعی مبنی بر الزام بر تأدیه نفقه، حکم قطعی کیفری مبنی بر ترک انفاق توسط زوج به استناد ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده) امکان پذیر است. یا در خصوص موضوع عسر و حرج به واسطه اعتیاد همسر که در بند دیگری ذکر شده است، چنانچه در این رابطه حکمی مبنی بر محکومیت زوج صادر یا پرونده قضایی مطرح باشد یا استناد به سوابق بستری شدن زوج در کمپ های ترک اعتیاد، تمامی این سوابق ادلهای برای اثبات عسر و حرج به خاطر اعتیاد خواهد بود.
در خصوص اثبات عسر و حرج به واسطه سوءِرفتار زوج، سوابق شکایت از زوج توسط زوجه یا احکام صادره در این خصوص احراز عسر و حرج توسط دادگاه سهل تر خواهد بود. زیرا برعهده مدعی (زوجه) است تا با تمسک بر ادله اثبات دعوی به اثبات امور موضوعی بپردازد و بتواند عسر و حرج خود را در دادگاه ثابت کند و در این بین وجود احکام قضایی و کیفری راه را برای اثبات عسر و حرج هموارتر می کند.
### پایان خبر رسمی