، تبریز , (اخبار رسمی): نوشتن پیرامون بعضی از موضوعات، کار سختی است، اما ننوشتن کاری است سخت‌تر! مسئولیت اجتماعی یکی از این موضوعات است. در این محتوا سعی شده از مباحث آکادمیک فاصله گرفته شود و یادداشتی خودمانی پیرامون مسئولیت اجتماعی ارائه شود.
از مشکلات اصلی، این است که مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی به طور کامل درک نشده. در واقع این مفهوم به‌درستی شناخته نشده است. در مرحله اول باید برای پر کردن و رفع این خلا مفهوم شناسی اقداماتی انجام داد
کوتاه در مورد آنچه در این محتوا آورده شده است:
در این محتوا سعی شده از مباحث آکادمیک فاصله گرفته شود و یادداشتی خودمانی پیرامون مسئولیت اجتماعی ارائه شود، چراکه اساسا همین «خودمانی» بودن است که نقش مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی را در یک جامعه پر رنگ‌تر می‌کند.
ضمنا لازم به ذکر است، برای جلوگیری از تکرار مداوم کلمات مشابه، در این محتوا به جای عباراتی همچون مسئولیت‌های اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی و …، سعی شده است از همان عبارت مسئولیت اجتماعی استفاده شود.
برداشت اول - مسئولیت اجتماعی فردی؛ فرشته‌ای گم شده در میان ستاره‌ها
این مسئولیت اجتماعی چیست؟
اولین بار حدود ۷-۶ سال پیش بود که با واژه‌ی نامأنوس مسئولیت اجتماعی مواجه شدم. در آن زمان مقالات اندکی که پیرامون این موضوع به فارسی منتشر شده بود را خواندم و به زودی دریافتم که علائق شخصی‌ام، به صورت ارادی و یا غیر ارادی، این چنین ایجاب کرده است تا در مسیری قدم بردارم که زندگی‌ام بیش از هر زمان دیگری با این مفهوم وفق پیدا کند.
به مرور زمان پروژه‌هایی که سال‌ها زمان برایش صرف شد، مورد توجه ده‌ها هزار نفر از سراسر دنیا قرار گرفت و همین بازخوردهای مثبت، دلیلی شد تا بیش از پیش به موضوع مسئولیت اجتماعی علاقه‌مند شوم. در ادامه در مورد این پروژه‌ها صحبت خواهیم کرد؛ اما برای الان، اجازه دهید با هم به دنبال تعریف مناسبی برای مسئولیت اجتماعی باشیم.
در این سال‌ها، با تعاریف مختلفی از مسئولیت اجتماعی مواجه شده‌ام. این تعاریف بعضا به اندازه‌ای آکادمیک بوده و هست که اگر راستش را بخواهید حوصله‌ی آدم را سر می‌برد و خواننده را پشیمان می‌کند که اصلا این مقاله چه دردی را از جامعه دوا می‌کند؟!
حتی در مواردی چنان واژه مسئولیت اجتماعی را پیچیده توصیف کرده‌اند که خواننده نه تنها به «خودمانی» بودن آن پی‌نمی‌برد، بلکه حس و حال چهار گزینه‌ای‌های کنکور را پیدا می‌کند!
اگر جستجویی در محتوای فارسی وب انجام دهید، متوجه خواهید شد که در ایران، مفهوم مسئولیت اجتماعی از همان خشت اول به بی‌راهه رفته است. درصد بالایی از محتوایی که برای مسئولیت اجتماعی منتشر شده، به مسئولیت اجتماعی سازمانی (CSR) پرداخته است. حتی در بعضی از مقالات، مسئولیت اجتماعی را به اشتباه معادل CSR (مسئولیت اجتماعی سازمانی) معرفی کرده‌اند.
از طرفی، نظرات اندیشمندان و همچنین مسئولان به گونه‌ای منعکس شده است که شکی وجود ندارد درصد بالایی از شهروندان، مسئولیت اجتماعی را همان کارهای خیریه (کمک‌های مالی به گروهی از مردم جامعه) می‌دانند. در یک نظرسنجی آنلاین که توسط ما در پروژه حس انجام شد، حدود ۳ هزار نفر از ۴ هزار نفری که در این نظرسنجی شرکت کرده بودند، اعتقاد داشتند که مسئولیت اجتماعی همان نیکوکاری (کمک مالی به دیگران) است!
خانم فاطمه دانشور هم که از افراد پیشرو در حوزه مسئولیت اجتماعی هستند، این موضوع را به خوبی بیان می‌کنند: از مشکلات اصلی، این است که مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی به طور کامل درک نشده. در واقع این مفهوم به‌درستی شناخته نشده است. در مرحله اول باید برای پر کردن و رفع این خلا مفهوم شناسی اقداماتی انجام داد.
مسئولیت اجتماعی فرشته‌ای است که با کمک آن می‌توان راه را برای پیشرفت جامعه و رسیدن کشور به توسعه پایدار هموار کرد؛ اما همین خلا مفهوم شناسی که خانم دانشور هم به آن اشاره می‌کنند، دلیلی شده تا این فرشته را در میان ستاره‌ها گم کنیم!
همان طور که پیش‌تر عنوان شد، در طول چهار سال، در پروژه‌ای که با بازخورد ده‌ها هزار نفر از سراسر دنیا همراه بود، دریافتیم که مسئولیت اجتماعی یعنی مسئولیت اجتماعی!
زمانی که در آن پروژه با تولید محتوای سبز و همچنین اجرای کمپین‌های مختلف، با هزاران بازخورد شامل ویدیوهای ارسالی کاربران از ترک کردن سیگار، کاهش اضافه وزن، رهایی از افسردگی و فکر خودکشی، غلبه بر سرطان و نمونه‌هایی از این دست مواجه می‌شدیم، مفهوم مسئولیت اجتماعی بیش از هر زمان دیگری برای‌مان قابل لمس می‌شد، به گونه‌ای که به این باور رسیده بودیم که مسئولیت یعنی مسئولیت و اجتماعی هم یعنی اجتماعی! نه چیزی کمتر و نه چیزی بیشتر.
از نظر ما کل تعاریف مربوط به مسئولیت اجتماعی را می‌توان در جمله زیر خلاصه کرد:
« هرکدام از ما فردی برای خود، و فردی برای جامعه هستیم! »
این تعریف نه تنها به مسئولیت انسان‌ها در قبال هم محدود نمی‌شود؛ بلکه به خوبی می‌تواند رفتار انسان نسبت به حیوانات، محیط زیست و ... را هم در ذهن تداعی کند. خیلی ساده یعنی ما مسئولیم! همه‌ی ما در مورد اتفاقاتی که در جامعه می‌افتد مسئولیم. حقیقتا شاید خیلی‌ها فکر کنند این جمله شعاری بیش نیست. اما با بررسی موضوع مسئولیت اجتماعی در کشورهای جهان، به وضوح می‌توان نقش پر رنگ مسئولیت اجتماعی را در رشد و ترقی کشورها دید.
ما معتقدیم اگر امروز کشور عزیزمان با بحران آب روبه رو است، اگر طبیعت در حال تخریب است، اگر بادکنک‌های یک کودک کار به فروش نمی‌رود، اگر سالانه هزاران نفر در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهند، اگر به کودکی تجاوز می‌شود و هزاران اگر دیگر، همه‌ی ما مسئولیم. همه ما در پیدایش این معضلات سهیم هستیم و گره‌ی این مشکلات هم زمانی باز می‌شود که همه بدانیم مسئولیم.
برای درک بهتر این موضوع، صحبت‌های دکتر سعید معیدفر، از جامعه‌شناسان برجسته کشور عزیزمان را بخوانید:
« تمام بودجه کشور را بیارید در بحث راه‌سازی! یعنی آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و همه‌ی حوزه‌های دیگر را تعطیل کنید و بودجه‌هایشان را صرف راه‌سازی کنید! حالا آیا مشکل تلفات جاده‌ای حل خواهد شد؟! در یک تصادف، مردم مقصر را وزارت راه و شهرسازی می‌دانند، وزارت مقصر را پلیس راهنمایی رانندگی می‌داند، پلیس راهنمایی رانندگی خودروساز را مقصر می‌داند. در واقع بحث ما این است که بیایید همه احساس مسئولیت کنیم. چرا ما همیشه عادت کرده‌ایم که مسئله را به دوش دیگری بیاندازیم. بیایید و ببینیم که هر کدام از ما چه مسئولیتی در قبال موضوع داریم؟ آیا سالی شانزده‌هزار کشته و یا سیصد هزار مجروح و معلول در جاده‌ها فاجعه نیست؟ قطعا که همه مسئولیم ... »
مسئولیت اجتماعی یک خرد جمعی‌ست . خردی که می‌تواند یک جامعه را چنان قدرتمند کند که شهروندانش حتی در تنهایی هم بتوانند انرژی و نیروی محرکه جامعه را در کنار خود احساس کنند، و نبودش هم می‌تواند یک جامعه را چنان درنده کند که هیچ‌چیز و هیچ‌کس برای مردمانش اهمیت نداشته باشد.
در برداشت دوم، ادامه این موضوع را که به مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها مربوط می‌شود مطرح خواهیم کرد.
### پایان خبر رسمی