، تهران , (اخبار رسمی): سلیاک یکی از بیماری‌های ژنتیکی و غیر واگیردار است که از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود. معمولاً در کودکان به محض مصرف گلوتن علائم بیماری نمایان می‌شوند اما در بزرگسالان علائم به تدریج ظاهری خواهند شد. بیماری سلیاک غیر قابل درمان است و با قطع مصرف گلوتن می‌توان آن را کنترل کرد.
اگر یکی از بستگان به این بیماری مبتلا باشد امکان ابتلا فرد به میزان ۱۰ الی ۲۰ درصد است. معمولاً در کودکان به محض مصرف گلوتن علائم بیماری نمایان می‌شوند اما در بزرگسالان علائم به تدریج ظاهر خواهند شد. در استان تهران ۱۵۰ نفر مبتلا به سلیاک شناسایی شده‌اند. بیماری سلیاک غیر قابل درمان است و می‌تواند عوارضی مانند مشکلات گوارشی و کمبود مواد مغذی را به همراه داشته باشد.
بیماری سلیاک چیست؟
سلیاک یک اختلال خود ایمن در روده باریک است که با زمینه ژنتیکی بروز پیدا می‌کند، در واقع بدن بیمار با مصرف گلوتن (پروتئین گندم، جو و ..) واکنش خود ایمن نشان داده و آسیب به پرزهای روده باریک را به همراه دارد. این آسیب موجب تحلیل پرزهای روده و کاهش فعالیت‌های آنزیم روده می‌شود و این امر عدم جذب مواد غذایی را در پی خواهد داشت. زمانی که فرد مبتلا به سلیاک به مصرف گلوتن ادامه می‌دهد، صرف نظر از مقدار غذایی که مصرف می‌کند دچار سوء تغذیه خواهد شد به خصوص این مسئله در کودکان مانع رشد آنها می‌شود. این بیماری ریسک ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
علائم بیماری سلیاک
حدود نیمی از افراد مبتلا به سلیاک هیچ علامت و نشانه روده را تجربه نمی‌کنند، در واقع در این افراد قسمتی از روده دچار آسیب نشده و قادر به هضم غذا است در نتیجه فرد هیچ علامتی را تجربه نخواهد کرد. (ولی این افراد نیز در معرض خطرات ناشی از بیماری قرار دارند.) علائم این بیماری شامل علایم گوارشی و غیر گوارشی می‌شوند که عبارتند از:
علائم گوارشی سلیاک
- اسهال
- نفخ
- کاهش وزن ناگهانی
- استئاتوره (اسهال چرب)، اسهال چرب، حجیم و رنگ پریده
- علائم غیرگوارشی سلیاک
- خستگی
- افسردگی
- ریزش مو و پوسیدگی دندان
- آسیب به رشد کودک
- آتروفی (تحلیل بافت یا پوست)
- ضعف عضلانی
- شکستگی‌های پاتولوژیک استخوان
- آمنوره (اختلالات قاعدگی یا عدم خونریزی در دوران قاعدگی)
- ناباروری و سقط جنین
- تنگی پیلور (در این بیماری مسیر ورود غذا به معده کوچک می‌شود.)
- تغییر رنگ و کبود شدن پوست
- پتشی (کمبود ویتامین K)
- درماتیت هرپتیفورم (بثوراتی خارش دار و تاول مانند)
- سوء جذب آهن و ویتامین B12 (که منجر به کم خونی می‌شود)
- سوء جذب کلسیم و ویتامین D
علائم بیماری سلیاک در خردسالان
مهمترین نشانه‌ای که کودکان مبتلا به این عارضه تجربه خواهند کرد، شامل موارد زیر است:
- استفراغ
- اسهال مزمن (اسهال که به مدت طولانی وجود داشته باشد و به درمان جواب ندهد.)
- متورم شدن شکم
- اختلال در رشد کودک
- کاهش اشتها
- اتلاف یا تحلیل ماهیچه‌ای
نحوه تشخیص بیماری سلیاک
از شایع‌ترین روش‌های تشخیص این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه گیری آنتی بادی‌های خون از طریق آزمایش خون (به علت پاسخ ایمنی بدن، سطح برخی از آنتی بادی‌ها در بدن فرد مبتلا به سلیاک زیاد است.)
- HLA تایپینگ (آزمایشی است که بر روی سلول‌های هسته‌دار بدن به منظور شناسایی بیماری‌های وراثتی صورت می‌گیرد.)
- بیوپسی دئودنوم با آندوسکوپی (تکه‌برداری از قسمت اثنی عشر روده با آندوسکوپی)
- تست‌های تحمل خوراکی (گزیلوز و لاکتوز)
علاوه بر روش‌های ذکر شده یکی از راهکارهای تشخیصی رایج رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن است که در این حالت می‌توان با بررسی علائم بهبود بیماری پی به وجود سلیاک برد. قبل از رعایت رژیم باید آزمایش خون و بیوپسی را انجام داد تا تشخیص قطعی بیماری داده شود.
علت اصلی ابتلا به بیماری سلیاک چیست؟
سلیاک نوعی بیماری وراثتی است که در اثر عدم تحمل بدن نسبت به گلوتن ایجاد شده و علت اصلی ایجاد آن مشخص نیست.در برخی از موارد این بیماری از بدو تولد نمایان می‌شود اما در برخی دیگر این بیماری به مرور یا پس از اولین جراحی، زایمان و یا ابتلا به عفونت ظاهر خواهد شد. مهمترین عاملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد ابتلا یکی از وابستگان نزدیک به این بیماری است. این بیماری بین افراد سفید پوست و کشورهای غربی شایع‌تر است به گونه‌ای که در کشورهای غربی یک درصد از کل جمعیت را فرا گرفته است. افرادی با شرایط و بیماری‌های زیر شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
- دیابت (نوع ۱)
- مشکلات تیروئید
- کولیت روده
- سندروم داون یا سندروم ترنر
- بیماری آدیسون
- آرتروز
درمان بیماری سلیاک
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این بیماری شناسایی نشده است. از همین روی می‌توان گفت تنها راه پیشگیری از علائم و عوارض آن، رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن تا آخر عمر است.
رژیم غذایی فرد مبتلا به این بیماری باید تحت نظر پزشک متخصص تغذیه صورت گیرد. برای درمان بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف خوراکی‌هایی از جمله گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات، آرد سیب زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا پرهیز کند. همچنین ممکن است این افراد نسبت به تخم مرغ، روغن و شکر نیز واکنش‌های متفاوتی داشته باشند. از همین روی باید از مصرف غذاهای فرآوری شده نیز خودداری شود. این افراد می‌توانند برای جبران ویتامین‌ها و املاح از خوراکی‌هایی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها به صورت پخته و تازه، گوشت و لبنیات کم‌چرب، ماهی استفاده کنند.
پس از رعایت رژیم غذایی صحیح دوره بهبودی معمولاً بین سه تا شش ماه به طول می‌انجامد و این مدت ممکن است در بزرگسالان به دو ماه نیز کاهش یابد.
علاقه‌مندان به کسب اطلاعات می‌توانند به سایت دکتر بیژن عابدیان متخصص بیماری‌های درمان بواسیر با لیزر یا هموروئید و درمان شقاق با لیزر مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی