، تهران , (اخبار رسمی): شبیه ساز پرواز و یا همان Flight Simulator به طور دقیق و واقعی طراحی شده تا خلبانان در حال آموزش بتوانند با کمترین میزان خسارت و آسیب، پرواز را تجربه کنند.
Flight Simulator به فارسی شبیه ساز پرواز ترجمه میشود که منظور از آن شبیه ساختن محیط و موقعیت پرواز برای خلبانان در حال آموزش است تا بتوانند با کمترین میزان خسارت و آسیب، پرواز را تجربه کنند. امروزه شبیه سازهای پیشرفتهای ساخته میشوند که مشابه کابینهای هوایی بوده و میتوانند حس پرواز را برای خلبان تداعی کنند، این شبیه سازها توسط کارخانجات سازنده هواپیما ا تولید شده و تمامی سوییچها و دکمههایی که در این کابینها وجود دارند، مشابه نمونه واقعی آن است.
در واقع میتوان گفت شبیه ساز پرواز یک هواپیمای ثابت است که در 6 محور مختلف حرکت میکند، این شبیه سازها حتی صدای موتور هواپیما، شرایط مختلف جوی و تکانهای پرواز را نیز شبیه سازی میکنند. تمامی شرکتهای هواپیمایی که از یک نوع هواپیما بیش از 6 فروندا دارند، باید شبیه ساز پرواز آن را نیز تهیه کنند.
از دیگر کاربردهای این وسیله انجام مانورهای خطرناک پروازی است که با استفاده از هواپیمای واقعی امکان انجام آن وجود ندارد. این شبیه ساز پرواز توسط کابین مسئول آموزشی کنترل میشود و تمامی عملکردهای پرواز ثبت میشوند، به طور مثال با فعال شدن دکمه FREEZ در کابین استاد خلبان، شبیه ساز در هر وضعیتی که باشد، متوقف خواهد شد و استاد میتواند تمامی اشتباهات ثبت شده را به دانشجو تذکر داده و مجدداً پرواز را شروع کنند.
این وسیله امکان پرواز در شرایط مختلفی را فراهم میکند، مثلاً میتوان توسط آن نشستن، بلند شدن و پرواز با دید کم و باد شدید را تجربه کرد. جهت صرفهجویی در زمان میتوان موقعیت شبیه ساز پرواز هواپیما را تعیین کرد، مثلاً میتوان هواپیما را به باند پرواز نزدیک و یا آن را در ارتفاع 35000 با سرعت دلخواه تنظیم کرد. در این ارتفاع مانورهای مربوط به ارتفاع بالا به علت کار نکردن سامانه تهویه فشار داخل کابین، دارای دستورالعمل مخصوصی است.
استاد خلبان م تواند برای تجربه شرایط سخت، بعضی از دستگاههای هواپیما را از کار بیاندازد تا خلبانان در حال آموزش بتوانند شرایطی از جمله مشکلات آتشسوزی موتور، بالا رفتن درجه حرارت، کاهش فشارها، مشکلات چرخها، دود در کابین خلبان، روشن کردن موتورها، انجام مانورهای عادی و اضطراری، نشستن در هوای بد، نشستن با 3 موتور و دو موتور در هواپیما برای کم شدن وزن و ...را تجربه کند.
برای دریافت مجوز پرواز از سازمان هوایی کشور تمامی خلبانان باید این دورههای آموزشی را طی کنند، حتی خلبانان با تجربه نیز برای پرواز با هواپیمای جدید باید حداقل 12 ساعت با شبیه ساز پرواز آن هواپیما تمرین کرده باشند. امروزه در کشورهای پیشرفته و با شبیه سازهای مدرن، دریافت مجوز پرواز تنها از طریق گذراندن دوره شبیه ساز پرواز امکان پذیر است.
تا قبل از سال 1950 به علت کم بود شبیهساز هواپیماهای مسافربری، تعداد زیادی از آموزشها با هواپیمای واقعی داده میشد در نتیجه آموزش به طور کامل صورت نمیگرفت. همچنین تا قبل از ورود شبیهسازهای مدرن، تعداد سوانح آموزش با هواپیما بسیار زیاد بود، ولی در حال حاضر به علت پیشرفت کاربردهای شبیه سازها از بسیاری از سوانح جلوگیری میشود و آموزش کامل تری نیز انجام میشود.
یکی دیگر از کاربردهای این شبیه سازها در استخدام خلبانان است، زیرا توسط این وسیله میتوان مهارت خلبان در پرواز را سنجید. البته افرادی هستند که در مقایسهپرواز با شبیه ساز نسبت به هواپیما مهارت بیشتری دارند. با این وجود تشخیص مهارت کلی خلبان با شبیه ساز پرواز کار آسانی است. این شبیه ساز ها مجهز به دستگاه های ضبط کننده مانورهای پروازی هستند، که در امر آموزش تاثیرگذار بوده و در صورت عدم رضایت از کار خلبان میتوان به آنها استناد کرد.
اختراع و به کارگیری شبیه سازهای پرواز موجب شده، ضمن آموزش صحیح و کامل، از سوانح هوایی جلوگیری شود. همچنین به کارگیری شبیه ساز با حرکت در تمام محورها و آموزش توام با سامانه vision، ایمنی پرواز را به بالاترین درجه خود رسانده است.
دستگاه VISION در قسمت جلویی شبیه ساز پرواز نصب شده است و در مواقعی که خلبان قصد نشستن در باند فرود و یا خروج از آن را دارد، همچنین در مواقع بلند شدن، مسیرهای هواپیما را از نقطه پارک برای رفتن به طرف باند پرواز به وسیله شبیه ساز پرواز با انتخاب یک شماره برای مثال 127 فرودگاه مهرآباد و VISION با تمام امکانات رادیویی و طول موج دستگاههای مختلف رادیویی در اختیار خلبان قرار میدهد.
شبیهسازهای اولیه دارای VISION نبودند ولی بعدها این تجهیز تولید و بر روی شبیه ساز پرواز نصب شد. اولین VISIONها شامل فیلمهایی بود که از فرودگاه گرفته شده و تمام فرودگاه و اطراف آن، هواپیماهای در حال حرکت و خودروها و وسایل دیگر حتی مسافرین و جادههای اطراف و ساختمانها در آن نمایش داده میشد، اما به سبب پر هزینه بودن تهیه این فیلمها استفاده از آن منسوخ شد، و بالاخره با ورود کمپوتور دیگر از فیلم استفاده نشد امروزه کمپوتور نقش اصلی در این امر را ایفا کرده و فرودگاه و اطراف آن را با قرار دادن چراغهای متعدد نمایش میدهد.
جهت تمدید گواهی پرواز هر یک از خلبانان باید هر 6 ماه یکبار توسط شبیه ساز به مدت حداقل 8 ساعت آموزش ببینند. در این حین استاد خلبانان میتواند شرایط سخت پروازی را به خلبانان آموزش دهد تا برای کنترل آن آمادگی لازم را داشته باشند. به طور مثال استاد میتواند وزن هواپیما را تغییر داده، مقدار سوخت هواپیما را کم و زیاد کند و یا یکی از موتورها را از کار بیاندازد. کنترل چنین شرایطی حتی برای خلبانان حرفهای نیز کار مشکلی است.
شبیه ساز یک منبع آموزشی و درآمد ساز است که آموزش علمی مفیدی را در اختیار کاربر قرار میدهد، عمر مفید این شبیه سازها در حدود 30 سال است.
### پایان خبر رسمی