، تهران , (اخبار رسمی): پرسشنامه (Questionnaire)، ساختار یا سندی است که می‌کوشد داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز برای یک پژوهش علمی را فراهم آورد. این سند باید به گونه‌ای تدارک دیده شده باشد که به طور دقیق، طیف وسیع و رنگارنگی از موضوعات بحث مورد نظر را پوشش دهد.
نگاهی جامع به پرسشنامه
پرسشنامه (Questionnaire)، باید به گونه‌ای کدگذاری شده باشد که تحلیل خروجی‌ها از طریق وارد کردن نتایج به کامپیوتر مقدور باشد. از منظر تاریخی، پرسشنامه ابتکار Statistical Society of London در سال 1838 میلادی است.
در روند تهیه پرسشنامه باید به دو موضوع توجه داشت. اول اینکه کار باید به گونه‌ای پیش رود که نظرات افراد مورد مطالعه را در دقیق و صحیح ترین حالت ممکن جمع آوری کند (اگر اینگونه نباشد بهره گیری از نظرسنجی اینترنتی یا تلفنی به صرفه تر خواهد بود) و دوم اینکه، پرسشنامه به طور دقیق، مختص حوزه مورد مطالعه تهیه و تدوین شده باشد. به عنوان مثال، برای رشته‌های مهندسی نمی‌توان از همان چارچوب نگاشته‌های نظری بهره گرفت (پرسشنامه مدیریت به کار رشته شهرسازی نمی‌آید و بالعکس).
انواع پرسشنامه‌ها کدامند؟
پرسشنامه‌ها از نظر ماهوی، به سه دسته کلی طبقه بندی می‌شوند که در ادامه بررسی شده‌اند:
- پرسشنامه‌هایی که برای شناخت علایق یا preferences به کار می‌روند (مثلا مردم به کدام جناح سیاسی علاقه دارند).
- پرسشنامه‌هایی که می‌کوشند نوع رفتار، عملکرد یا behaviors را شناسایی کنند (به عنوان مثال بررسی عادات غذایی کودکان مقطع ابتدایی)؛
- پرسشنامه‌هایی که به حقایق یا facts می‌پردازند (این پرسشنامه‌ها باید بسیار دقیق گزینش شوند و عاری از هرگونه جهت گیری شخصی تهیه شوند، زیرا مثلا قرار است میزان حقوق مردان و زنان با هم بررسی شود، دیگر نظر و عقیده مهم نیست و تنها حقیقت مطلوب است).
شاکله یک پرسشنامه استاندارد
پرسشنامه‌ها باید طبق یک منطق و برنامه از پیش تعیین شده ادامه پیدا کنند. یعنی سوال دو، باید از پی منطقی مشخص در ادامه سوال یک قرار گرفته باشد و نیاز است این زنجیر، به همین منوال تا انتها و پرسش آخر ادامه یابد. به طور کلی می‌توان گفت که شاکله یک پرسشنامه همانند مکالمه‌ای داغ، از شناسایی فرد مقابل آغاز می‌شود و کم کم او را در دل موضوع قرار می‌دهد. پس از مدتی که ذهن فرد گرم شد، او را به وادی پرسش‌های سخت‌تر می‌کشاند و در آخر، جمع بندی صورت می‌گیرد.
قوانین ابتدایی تهیه پرسشنامه
تمامی پرسشنامه‌ها، فارغ از موضوع، باید از یک سری قوانین پیروی کنند که آنها به شرح زیر هستند:
سوالات باید منظور خود را به فرد مقابل برسانند. یعنی جمله بندی و گزینه‌های احتمالی نباید پرسش شونده را به مشکل بیاندازد؛
سوالات باید سلایق مختلف را دربرداشته باشند و نباید فرد ناچار شود نظری جز عقیده خود را اعلام کند. یعنی فردی که نظر Q را دارد نباید ناچار شود که A را انتخاب کند.
مساله پرسشنامه تا چه اندازه اهمیت دارد؟
به جرات می‌توان گفت که تهیه و تدوین پرسشنامه برای یک پژوهشگر مقطع ارشد یا دکتری مساله مرگ و زندگی است. زیرا تمامی ثمره سال‍‌ها بحث و درس قرار است در قالب یک مطالعه به نام پژوهش گرداوری شود و در اختیار مخاطب قرار گیرد. برای درک بهتر موضوع باید گفت که همه ساله تعداد قابل توجهی پژوهش رد می‌شوند زیرا مشخص می‌شود فرض آنها روی پرسشنامه‌ای غلط استوار شده بوده است.
به عنوان مثال در یک پرسشنامه مدیریت که در نگاه اول پرسشنامه‌ای استاندارد به نظر می‌آید پژوهش روی آن بنا شده و سال آینده، همان موضوع دستمایه پژوهش دانشجویی دیگر می‌شود. او ظریف است و نکته سنج و اشتباهات مخفی را می‌یابد. نتیجه آن از بین رفتن اعتبار آکادمیک یک تیم محقق خواهد بود.
علاقه مندان به کسب اطلاعات بیشتر و دانلود پرسشنامه می‌توانند به سایت به ادرس porseshsan.ir مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی