، تهران , (اخبار رسمی): مدیر پروژه ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی با رد ادعای باقی ماندن تنها 2 یوز ماده ایرانی در کشور گفت، اعلام تعداد دقیق یوزها به اطلاعات تکمیلی احتیاج داشته و چنین عددی به هیچ عنوان صحیح نیست.
به گزارش اخبار رسمی به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست ، هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با اشاره به جمعیت کوچک و اندک یوزپلنگ آسیایی در ایران، گفت: شرایط به حدی بحرانی است که کوچکترین مسئله‌ای می‌تواند این وضعیت بحرانی را تشدید کند.
وی با مرور فعالیت های پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، اظهار کرد: همزمان با آغاز این پروژه، روش و ابزار اندازه گیری جمعیت یوزپلنگ آسیایی، استفاده از ردپاها و آثار یوزپلنگ بود اما با ورود و نصب دوربین های تله ای در سال 2002 به عنوان روش پایش نوین جهانی، شیوه اندازه گیری جمعیت یوز نیز تغییر کرد.
جوکار خاطرنشان کرد: نتایج به دست آمده از روش دوربین های تله ای تقریبی است و نمی‌توان به طور قاطع با استفاده از این ابزار، جمعیت یوز را اعلام کرد به گونه ای که به طور مثال، در الجزایر شاهد بودیم به رغم نصب 400 دستگاه دوربین تله ای در محل زیستگاه یوزپلنگ آسیایی، هیچ تصویری از یوزپلنگ توسط این دوربین ها ثبت نشد.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی افزود: در ایران نیز تجربه مشابهی وجود دارد و به رغم نصب 80 دوربین تله ای در منطقه توران استان سمنان به مدت 2 ماه، هیچ تصویری از یوزپلنگ ثبت نشده است اما تنها مدتی پس از جمع آوری دوربین‌ها، درست در همان منطقه شخصی توانست با دوربین شخصی از یک یوزپلنگ ماده و سه توله‌اش تصویربرداری کند.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی اشاره ای هم به محدودیت های ایجاد شده برای سرشماری یوز با استفاده از دوربین‌های تله‌ای داشت و اعلام کرد: به همین دلیل، سرشماری یوزپلنگ به روش «ردپای ژنتیک» کلید خورده است.
وی در توضیح این روش، گفت: در این روش، با جمع‌آوری نمونه سرگین یوزپلنگ‌ها از طبیعت و انجام آزمایش‌های ژنتیکی، اطلاعات ارزشمند و دقیقی از جمعیت، نسبت سنی و نسبت جنسی یوزپلنگ‌ها به دست خواهد آمد. کار نمونه برداری از سرگین‌ها از پاییز آغاز خواهد شد.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: تجربه چند سال گذشته نشان داده که اصولا یوزپلنگ‌های ماده، کمتر در عکس‌های دوربین‌های تله‌ای دیده می‌شوند. به گونه ای که می توان گفت به طور میانگین، کمتر از 10 درصد یوزپلنگ‌هایی که جلوی دوربین‌های تله‌ای قرار گرفته‌اند، ماده‌ها بوده‌اند. وی گفت: دستور ساخت ذخیره‌گاه جدید میانی برای حفاظت از یوزها، دو ماه پیش توسط رئیس سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده و بودجه این ذخیره‌گاه بسیار سنگین است.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با بیان اینکه از طرف دیگر در زیستگاه‌های جنوبی‌تر یوز، مانند زیستگاه‌های استان یزد مدت‌ها است که یوزپلنگ ماده‌ای مشاهده نشده است ، ادامه داد: در بررسی علت این مسئله، به چند نکته برخورد کردیم. نخست اینکه در این زیستگاه‌ها مدت‌هاست که دوربین‌گذاری گسترده برای پایش جمعیت یوز انجام نشده است. همچنین با بررسی فاکتورهایی مانند جمعیت طعمه یوز، امینت زیستگاه و وضعیت اقلیمی در منطقه حفاظت‌شده کوه بافق به غیر از افزایش مشاهده پلنگ به عنوان یک رقیب اصلی یوز، تغییر محسوسی به چشم نمی‌خورد.
این مقام مسئول افزود: حتی در سایر زیستگاه‌های استان یزد که شرایط برای زیست یوزپلنگ بهتر شده، بازهم روند کاهش مشاهدات یوز ادامه داشت. به گونه ای که طی سه سال گذشته ما در یزد هیچ یوزپلنگ ماده‌ای را با دوربین تله‌ای ثبت نکردیم که این امر نگران‌کننده است. جوکار افزود: یکی از راه کارها، بررسی زیستگاه‌های میانی است که منظور از آن، مناطقی خارج از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست هستند که هیچ‌گاه موردپایش قرار نگرفته‌اند. زیرا این احتمال وجود دارد که یوزهای دیگری در این مناطق زندگی می‌کنند یا آنکه بخشی از جمعیت 10 زیستگاه اصلی به این مناطق مهاجرت کرده‌اند.
این مقام مسئول با بیان اینکه هم اکنون تیمی از کارشناسان پروژه، از اردیبهشت‌ماه امسال بررسی زیستگاه‌های میانی را آغاز کرده‌اند، اظهار کرد: این بررسی با پرسش از اهالی محلی، بررسی میدانی و استفاده از دوربین‌های تله‌ای انجام می‌شود و نتایج این بررسی، سیاست‌ها و اقدامات آینده پروژه درباره زیستگاه‌های جنوبی یوزپلنگ را تعیین خواهد کرد زیرا در صورت وجود شواهدی از یوزپلنگ در زیستگاه‌های میانی، اقدامات حفاظتی برای این زیستگاه‌ها انجام خواهد شد و در صورت منفی بودن پاسخ بررسی‌ها، تاسیس ذخیره‌گاه گونه‌های کویری ایران در دستورکار قرار خواهد گرفت.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در خصوص ذخیرگاه گونه های کویری ایران با شرح اینکه این ذخیره‌گاه محیطی محصور و وسیع به اندازه یکی از مناطق چهارگانه خواهد بود، خاطرنشان کرد: این ذخیره‌گاه از میان یکی از زیستگاه های اصلی یوز انتخاب خواهد شد و یک یوز ماده به این ذخیره‌گاه منتقل خواهد شد تا در شرایطی امن‌تر ودر زیستگاه اصلی زادآوری انجام شود. در حال حاضر پارک ملی سیاهکوه برای این منظور پیشنهاد شده است اما هرگونه اقدامی در این باره، منوط به نتیجه بررسی زیستگاه‌های میانی است.
وی تاکید کرد: این در حالی است که در همین زمان، افزایش جمعیت یوز در میاندشت به صورت واضح مشخص است.
جوکار با اشاره به کشته شدن شش یوزپلنگ آسیایی در محور عباس‌آباد (سمنان به مشهد) طی سه سال گذشته، گفت: در موضوع تصادف یوزپلنگ ها ما با یک غافلگیری رفتاری در یوزها مواجه شدیم.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی توضیح داد: اینطور نبود که ما بی هیچ اقدامی منتظر کشته شدن یوزها در جاده باشیم. زیرا طی دو حادثه پنج یوز از دست دادیم. و این به دلیل رفتار عجیب یوزها در تصادف جاده ای بود.
جوکار ادامه داد: معمولاً زمانی که یکی از یوزها در جاده تلف می‌شود، باقی یوزها به آن منطقه بازمی‌گردند، بنابراین در تصادف آخر که یک یوزپلنگ در جاده تلف شد بلافاصله همه نیروهای خود را به آن منطقه فرستادیم و اجازه ندادیم که یوزپلنگ‌های دیگر به محل تلف شدن این یوز برگردند و آسیب ببینند.
وی توضیح داد: از آنجا که مخاطرات در این محور بسیار زیاد بود؛ جلسات متعددی را با وزارت راه و شهرسازی برای ایمن‌سازی این منطقه تشکیل دادیم. مسئولان وزارت راه و شهرسازی معتقد بودند بدون انجام کار کارشناسی دقیق انجام این پروژه ممکن نیست زیرا ممکن است میلیاردها تومان برای فنس کشی قسمتی از جاده هزینه شود، اما یوزپلنگ از قسمت دیگری عبور کند و دچار حادثه شود.
جوکار افزود: بنابراین با بودجه‌ای که بیمه دانا به ما تخصیص داد مطالعاتی را در این زمینه انجام دادیم و با کار کارشناسی انجام شده، مشخص شد که چه بخش‌هایی باید ایمن‌سازی شود. وزارت راه و شهرسازی نیز با این مسئله موافقت کرد و بودجه آن نیز مصوب شده است و تنها چند مسئله فنی باقی مانده و به زودی پروژه ایمن‌سازی این محور آغاز می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ایمن‌سازی جاده بحث پیچیده‌ای است، گفت: برای نمونه پیشنهاد داده شد که تابلوهای هشدار برای کاهش سرعت خودروها نصب شود اما پلیس راهور گفت؛ تجربه ما نشان می دهد که برخی مردم حتی برای حفظ جان خودشان در جاهایی که بارها هشدار داده شده سرعتشان را کم کنند، اقدام به این کار نمی‌کنند چه برسد به اینکه بخواهند برای یوزپلنگ این کار را انجام دهند؛ بنابراین این گزینه حذف شد و تصمیم فنس کشی گرفتیم و قرار شد مطالعه شود که برای محل عبور یوزپلنگ با توجه به اهمیت انتقال ژنتیکی زیرگذر یا روگذر احداث شود. مجدداً براساس مطالعات انجام شده مشخص شد؛ برای گوشتخواران زیرگذر مناسب‌تر است.
وی افزود: بیش از 30 زیرگذر در این محور وجود داشت که ما در برخی از آنها برای بررسی شرایط دوربین نصب کردیم که متاسفانه مردم دوربین‌ها را بردند اما در نهایت مشخص شد که زیرگذر گزینه مناسبی است. البته در صورت پاسخ ندادن این روش تعبیه روگذر نیز برای مراحل بعد پیش‌بینی شده است.
جوکار خاطرنشان کرد: ایمن سازی جاده عباس آباد پیش از فصل سرد که تردد و جابه جایی یوزپلنگ ها بیشتر می شود، صورت خواهد پذیرفت.
به گفته وی محور خطرناک‌تر دیگر که در اولویت قرار دارد محور ساغند است که باید برای ایمن‌سازی آن اقدام شود.
جوکار با اشاره به کریدورهای ایجاد شده برای حیات وحش گفت: کریدوری در یزد ایجاد شده که مردمی است و جامعه محلی از آن حفاظت می‌کنند که موجب افزایش جمعیت حیات وحش شده است. کریدور دیگری نیز داریم که یک شخص بدون نیت شکار آن را حمایت می‌کند، اما نقطه ضعف ما منطقه‌ای میان میاندشت و توران است که در آنجا هنوز شروع به مطالعه نکرده‌ایم. داوطلبانی برای ایجاد کریدور حیات وحش در آنجا بوده اما در تلاشیم که شیوه پایداری را برگزینیم و ترجیحاً از جوامع محلی برای این کار استفاده کنیم.
مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی افزود: زیستگاهی برای یوزپلنگ آسیایی به وسعت توران در کرمان وجود دارد که به دلیل ناامنی منطقه تاکنون نتوانسته‌ایم آنجا را بررسی کنیم یا دوربین تله‌ای نصب کنیم بنابراین در مورد این زیستگاه اطلاع چندانی نداریم.
جوکار وجود سگ‌های گله در زیستگاه‌های شمالی را تهدیدی جدی برای یوزپلنگ دانست و گفت: باید به روشی دست پیدا کنیم که دام‌ها با تهیه آغل‌های دیگر به بخش دیگری منتقل شوند. همچنین در برخی از زیستگاه‌ها مستثنیات مردم وجود دارد که باید خریداری شود. زیرا شاهد ایجاد آسیب برای یوزپلنگ‌ها از سوی سگ‌های نگهبان و جوامع محلی بودیم.
### پایان خبر رسمی