، تهران , (اخبار رسمی): هلال احمر و آموزش و پرورش در سال تحصیلی 92-91 تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندند که فکر مناسبی برای حل مسئله آموزش مباحث امدادی در بخشی از جامعه بود. این تفاهم‌نامه سنگ بنای طرح ملی دادرس شد که متولیان آن سازمان جوانان جمعیت هلال احمر و معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش هستند.
به گزارش اخبار رسمی به نقل از روابط عمومی جمعیت هلال احمر برخی از هموطنان معتقدند کسب و کار و مشغولیات زندگی مانع یادگیری آموزش‌های امدادی و کمک‌های اولیه است. بنابراین با عذری به نام گرفتاری‌های شغلی و روزمره آموختن کمک‌های اولیه را پیگیر نمی‌شوند. این افراد شاید روزی در موقعیت‌های سخت و حوادث، تنها کاری که از دست‌شان بر می‌آید تماس با شماره‌های سه رقمی نهادهای امدادی و اضطراری است. اما اگر از بهانه بزرگسالان چشم‌پوشی‌کنیم برای نوجوانان و دانش‌آموزان که غیر از درس و مدرسه کار مهم دیگری ندارند، پذیرفتنی نیست که دور یادگیری اصول امدادی را خط بکشند.
هلال احمر و آموزش و پرورش در سال تحصیلی 92-91 تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندند که فکر مناسبی برای حل مسئله آموزش مباحث امدادی در بخشی از جامعه بود. این تفاهم‌نامه سنگ بنای طرح ملی دادرس شد که متولیان آن سازمان جوانان جمعیت هلال احمر و معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش هستند. مخاطبان این طرح دانش‌آموزان دوره اول متوسطه (راهنمایی سابق) هستند که با یادگیری چند سر فصل، مهارت‌های امدادی را می‌آموزند و می‌توانند هم در زمان وقوع حوادث در مدرسه و هم در سایر مناطق از عهده خودامدادی و دیگرامدادی برآیند. دوره جدید طرح ملی دادرس از 22 آذر ماه سال تحصیلی 96-1395 آغاز شده است. اکنون این طرح ملی به پنج سالگی رسیده است. در گزارش پیش روی سعی شده است از چند زاویه طرح دادرس را بررسی کنیم.
دادرس از مبداء تا مقصد
این طرح دو بخش اصلی دارد: نام بخشی از طرح، "دادرس" است و بخش دیگری از آن "المپیاد آماده" نام دارد. طرح دادرس که مخفف "دانش‌آموز آماده در روزهای سخت" است مباحث تئوری و آموزشی را دنبال می‌کند. دوره اول طرح ملی دادرس به صورت آزمایشی برگزار شد و حدود 100 هزار نفر در اولین دوره دادرس آموزش دیدند. در دوره‌های دوم، سوم و چهارم طرح دادرس، هر سال حداقل 400 هزار دانش‌آموز در 8 هزار مدرسه کشور آموزش‌های امدادی را گذراندند. به عبارت دیگر از سال 92 به بعد ساختار کانونی سازمان جوانان هلال احمر در مدرسه‌های کشور احیا و محل خوبی برای اجرای طرح دادرس در مدرسه‌ها پیدا شد.
سرفصل‌های پناهگیری و تخلیه اضطراری، ارزیابی و کنترل علایم حیاتی، احیای قلبی–ریوی، خونریزی، پانسمان و بانداژ، شکستگی و آتل‌بندی، حمل مصدوم، اطفای حریق و حمایت حیاتی پایه مباحثی هستند که در طرح دادرس با دانش‌آموزان در مدارس کار می‌شود. تا اینجای کار، بخش تئوری طرح به حساب می‌آید که دانش‌آموزان دوره اول متوسطه در کتاب آموزش مهارت‌های امدادی دانش‌آموز (طرح ملی دادرس) می‌آموزند.
نام بخش عملی طرح، "المپیاد آماده" است. آماده، مخفف "المپیاد مهارت‌های امدادی دادرسان امدادی هلال احمر" است که پس از پایان بخش تئوری اجرا می‌شود. کار در این بخش بدین شکل است که دانش‌آموزان در مدرسه خود به گروه‌های 14 نفره تقسیم می شوند و قرار است یک سری از مهارت‌ها و آموزش را فرا گرفته و اجرا کنند. این گروه های 14 نفره که گروه‌های "آماده" نام دارند در چند مرحله با یکدیگر رقابت کنند. سطوح مسابقات نیز بستگی به کوچکی و بزرگی شهر و استان دارد.
مرحله اول المپیاد آماده، المپیاد درون مدرسه‌ای است که گروه برتر وارد مرحله شهرستان می‌شود. در نهایت از هر شهرستان، یک تیم پسران و یک تیم دختران به مرحله استانی راه می‌یابند. پس از رقابت‌های مرحله استانی، یک تیم از دادرسان پسر و یک تیم از دادرسان دختر راهی مرحله کشوری می شوند و در نهایت با حضور سی و یک تیم از بخش پسران و سی و یک تیم از بخش دختران المپیادهای آماده کشوری پسران و دختران برگزار می‌شود.
به‌روز‌کردن طرح با نظرهای دانش‌آموزان
آیا پس از گذشت چهار دوره از برگزاری طرح دادرس و المپیاد آماده، تحقیق و نظرسنجی برای شناخت قوت‌ها و ضعف‌های طرح انجام شده است؟ سعید بابایی، معاون دانش آموزی سازمان جوانان جمعیت هلال احمر، در پاسخ به پایگاه اطلاع‌رسانی جمعیت هلال احمر می‌گوید:« تاکنون تحقیق پیمایشی درباره طرح دادرس از سوی جمعیت هلال احمر اجرا نشده است و چه خوب است که این کار در دوره پنجم انجام شود تا بتوانیم از نقاط قوت و ضعف کار آگاه شویم.»
با وجود این، جلسات After Action Review (بررسی پس از طرح) در خصوص طرح دادرس در تهران و استان‌ها برگزار شده است تا از نظرهای مربیان و کارشناسان جمعیت هلال احمر و وزارت آموزش و پرورش، برای بهبود کار استفاده شود.
بابایی معتقد است:« اگر آنهایی که از دوره اول با طرح بودند، حالا که طرح به دوره پنجم رسیده است به آن نگاه کنند، می‌بینند که طرح دچار تغییرات زیادی شده است. ممکن است که سرفصل‌های آموزشی همان سرفصل‌های ابتدایی باشند اما بسیاری از آموزش‌ها و نکته‌های طرح با توجه به نظرهای کارشناسان و حتی دادرسان و دانش‌آموزانی که این آموزش‌ها را گذراندند به روز شده است. از نظرسنجی مرسوم که به صورت پرسشنامه است درباره طرح استفاده نکرده‌ایم اما از نظرات دانش‌آموزان حتی در طول آموزش‌ها استفاده کردیم و امسال نیز این موضوع تقویت می‌شود.»
امسال از دانش‌آموزان تیم‌های برتر هر شهرستان به عنوان کمک‌مربی یا به عبارت بهتر "دادرس‌یار" استفاده خواهد شد. هلال احمر قصد دارد کمک‌مربیان خود را از بین دانش‌آموزانی انتخاب کند که این آموزش‌ها را فرا گرفته‌اند تا گام دیگری در راستای افزایش کیفیت طرح بردارد. بابایی معتقد است:« خیلی از آموزش‌ها زمانی تکمیل می‌شود که فرد آموزش‌دیده بتواند آموزشی را که فرا گرفته است به فرد دیگری منتقل کند. اگر این توانمندی را پیدا کند آن دانش کاملا در ذهن او جای می‌گیرد.»
رابطه مثبت هلال احمر و آموزش و پرورش
آموزش‌های دوره اول و دوم طرح دادرس به وسیله مربیان آموزش‌دیده وزارت آموزش و پرورش اجرا می‌شد. این کار از این منظر که مربیان مدرسه‌ها را درگیر طرح می‌کرد خوب بود اما از سوی دیگر از آنجایی که مربیان مدرسه‌ها آموزش‌های هلال‌احمر را کامل و عمقی نگذرانده بودند باعث می‌شد مربیان هلال احمر وارد کار شوند و مشکلاتی ایجاد می‌شد. اما با تعامل و همکاری مناسب سازمان جوانان جمعیت هلال احمر و معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، تفاهمی میان طرفین به وجود آمد تا مربیان هلال احمر به طور رسمی در مدرسه‌ها این آموزش‌ها را انجام دهند.
به عقیده بابایی، این اتفاق نکته مهمی بود. او می‌گوید:« آموزش و پرورش سخت‌گیری‌هایی در این زمینه‌ها دارد و اجازه نمی‌دهد افراد برای مبحث آموزش بدون طی کردن فرایند خاص وارد مدارس شوند اما این اتفاق نشان دهنده تعامل خوب و اطمینان بالای عزیزان آموزش و پرورش به دوستان و همکارانشان در جمعیت هلال احمر بود.»
دوره اول متوسطه بهار فعالیت‌های آموزشی
آیا استدلالی پشت این فکر وجود دارد که فقط دانش‌آموزان دوره اول متوسطه یعنی پایه‌های هفتم، هشتم و نهم در طرح دادرس حضور داشته باشند؟ معاون دانش‌آموزی سازمان جوانان هلال‌احمر پاسخ می‌دهد:« بله، این کاملا مفهوم دارد. علت هم این است که داخل مدرسه‌ها چهار تشکل بسیج دانش‌آموزی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزی، سازمان‌های دانش‌آموزی و کانون‌های دانش‌آموزی هلال احمر اجازه فعالیت رسمی دارند. اگر دقت کنیم بیشتر فعالیت تمام این تشکل‌ها متمرکز بر راهنمایی سابق یا دوره اول متوسطه فعلی است. علت هم این است که بچه‌های دوره دبستان کم سن هستند و شاید شرایط کار کردن را نداشته باشند. در دوره دوم متوسطه هم بحث‌های جدی شدن درس‌ها و کنکور را داریم و همین باعث می‌شود که سطح مشارکت دانش‌آموزان در برنامه‌های مختلف پایین بیاید. در واقع بهار فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی در دوره راهنمایی یا دوره اول متوسطه است. بر اساس این، ما فعالیت خود را در دوره اول متوسطه متمرکز کردیم.»
او ادامه می‌دهد:« امسال طرح را به صورت آزمایشی هم در دبستان و هم در دوره دوم متوسطه و البته با آموزش‌هایی که متناسب با سن دانش‌آموزان باشد گسترش خواهیم داد.»
اگرچه جامعه‌ی هدف طرح دادرس، دانش‌آموزان دوره اول متوسطه است اما به گفته معاون دانش‌آموزی سازمان جوانان هلال احمر تمرکز این طرح روی پایه هشتم قرار دارد و دانش آموزان این پایه آموزش‌های رسمی را می‌گذرانند.
طرح دادرس از دوره نوجوانی، افراد جامعه را با کمک‌های اولیه در حوادث آشنا می‌کند. امید است دانش‌آموزان شرکت‌کننده در این طرح، قاصد پیام‌های مهم امدادی به میان خانواده‌ها و جامعه باشند و در نشر خودامدادی و دیگرامدادی یار و یاور جمعیت هلال احمر به شمار آیند.
### پایان خبر رسمی