شقاق یا فیشر چیست؟

چهارشنبه 97/8/09، تهران , (اخبار رسمی): شقاق یا فیشر به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقعد شناخته می‌شود. شقاق در اثر ایجاد ترک بر روی پوست یا جداره‌های اطراف ناحیه‌ی مقعد به وجود می‌آید.این بیماری به سبب کشیدگی و فشار بیش از اندازه به پوست و جداره‌های دیواره‌ی مقعد به وجود می‌آید.در ادامه بیشتر در رابطه با این بیماری صحبت خواهد شد.

شقاق که با نام علمی فیشر مقعدی هم شناخته می‌شود از شایع‌ترین بیماری‌های مقعدی یا نشیمنگاه است

بسیاری از افراد بیماری شقاق یا فیشر را با بیماری بواسیر یا همان هموروئید اشتباه می‌گیرند. اما شقاق بیماری کاملا جداگانه‌ای است و با بیماری بواسیر فرق دارد. این بیماری به سبب کشیدگی و فشار بیش از اندازه به پوست و جداره‌های دیواره‌ی مقعد به وجود می‌آید.

شقاق یا فیشر چیست؟

شقاق که با نام علمی فیشر مقعدی هم شناخته می‌شود از شایع ترین بیماری‌های مقعدی یا نشیمنگاهی است. این بیماری در اثر ایجاد ترک بر روی پوست یا دیواره‌های ناحیه مقعد به وجود می‌آید . این ترک، عمق و طول مشخصی دارد و ممکن است در ناحیه‌ی داخلی یا ناحیه‌ی خارجی مقعد رخ دهد. پوست، دیواره‌ها و مخاط درونی ناحیه مقعد چنان که تحت فشار و کشش بیش از اندازه قرار بگیرد ممکن است دچار کشیدگی و پارگی شود. در نتیجه شقاق رخ می‌دهد.

این کشیدگی و فشار بیش از اندازه ممکن است در اثر یبوست ایجاد شود هنگامی که شخص دچار یبوست شده است مدفوع او به شدت سفت و سخت است. به همین دلیل برای دفع مدفوع فشار بسیار زیادی به خود وارد می‌آورد که در نتیجه دیواره‌های مقعد دچار کشیدگی و از هم گسیختگی می‌شوند.

ترکی که ناشی از شقاق است اگر در ناحیه خارجی مقعد رخ دهد قابل مشاهده است. در بسیاری از مواقع پزشک با معاینه و مشاهده‌ی این ترک بیماری شقاق را تشخیص می‌دهد.
ترکی که بر روی پوست و دیواره‌های مقعد رخ می‌دهد ممکن است بسیار سطحی باشد ولی اگر تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند عمیق‌تر شده و به بافت‌های زیرین خود نفوذ کند در نتیجه بافت‌های بیشتری دچار آسیب و از هم گسیختگی می‌شوند و فرد با خونریزی مواجه می‌شود.

سن ابتلا به بیماری شقاق

بیماری شقاق ممکن است برای تمامی افراد در هر سنی رخ دهد. این بیماری به هیچ گروه سنی خاصی اختصاص ندارد و در کودکان هم دیده می‌شود. احتمال به وجود آمدن شقاق در زنان اندکی بیشتر از مردان است. این امر به دلیل بارداری و زایمان است. بارداری و زایمان از سخت‌ترین تجربه‌های زندگی یک زن است. فشاری که در اثر آن به نواحی تحتانی بدن از جمله مقعد وارد می‌شود باعث می‌شود که پوست و بافت‌های این ناحیه تحت فشار و کشش شدید قرار بگیرند و شقاق رخ دهد.

علائم و نشانه‌های شقاق

بیماری شقاق آثار و علائم زیادی دارد. این بیماری در دسته‌ی بیماری‌های پر نشانه قرار دارد و تشخیص علائم و نشانه‌های آن به سادگی حتی توسط خود شخص امکان پذیر است. علائم و نشانه‌های شقاق تا حد زیادی با نشانه‌های سایر بیماری‌های مقعدی و گوارشی مشابه است. برخی از این بیماری‌ها مانند سرطان بسیار خطرناک هستند بنابراین بهتر است برای تشخیص دقیق‌تر، هنگام مشاهده‌ی هرگونه علامت و نشانه‌ی غیرعادی به پزشک مراجعه کنید.

به طور کلی علائم و نشانه های بیماری شقاق به شرح زیر است:

- احساس درد در ناحیه مقعد به خصوص در زمان دفع مدفوع

- خونریزی از مقعد

- سوزش و خارش مقعد

- وجود ترک و یا شکاف در ناحیه مقعد

- وجود زائده کوچک در ناحیه مقعد که ناشی از زخم قدیمی است.

- تب

- سرخی مقعد

- وجود ترشحات چرکی و عفونی

دلایل ایجاد شقاق

بیماری شقاق در اثر عوامل متعددی ایجاد می‌شود و عوامل زیادی در ایجاد آن نقش دارند. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به نوع سبک زندگی و تغذیه افراد اشاره کرد.

این دو عامل شامل فاکتورهای متعددی می‌شوند. البته عوامل دیگری هم به جز این دو عامل در ایجاد بیماری شقاق نقش دارند ولی از اصلی‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- یبوست

- اسهال مزمن

- رابطه جنسی مقعد

- چاقی و اضافه وزن

- عدم تحرک کافی

- زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت

- نشستن و ایستادن‌های طولانی مدت

- تمیز کردن مکرر مقعد با دستمال‌های زبر

- تنگی دریچه مقعد

- بارداری و زایمان سخت

- سرطان روده

- بیماری‌های مقاربتی

- کرون روده

- خاراندن بیش از اندازه ی مقعد که یک حرکت پاسخی به بیماری‌های انگلی روده است.

با نوشیدن آب فراوان در طول روز و مصرف کافی منابع غنی از فیبر مثل میوه‌ها و سبزیجات می‌توان از بروز یبوست تا حد بسیار زیادی جلوگیری کرد. اسهال مزمن هم می‌تواند در بروز شقاق نقش داشته باشد. به طور کلی هر گونه تغییر در نوع مدفوع می‌تواند باعث ایجاد شقاق شود.

همچنین از دیگر عوامل مهمی که در ایجاد بیماری شقاق تاثیر دارند تنگی بیش از اندازه‌ی دریچه مقعد است. مقعد در حالت عادی به وسیله ماهیچه‌ها و عضلات مخصوصی کنترل می‌شود. این عضلات خاصیت ارتجاعی دارند تا در زمان عبور مدفوع صدمه‌ای رخ ندهد اما گاهی این دریچه عضلانی بیش از اندازه تنگ هستند، به همین دلیل ممکن است در زمان اجابت مزاج دچار کشیدگی و پارگی شوند. این امر دلایل متعددی دارد، می‌تواند در اثر عوارض ناشی از عمل جراحی مقعد باشد، به مسائل ژنتیکی مربوط باشد و یا ناشی از بیماری‌های مقعد به وجود بیاید.

روش‌های پیشگیری از شقاق

با توجه به عواملی که در ایجاد بیماری شقاق نقش دارند، بسیاری از این عوامل به وسیله رعایت نکته‌های ساده قابل اصلاح هستند. شقاق از بیماری‌هایی است که با تغییر عادات تغذیه‌ای و سبک زندگی تا حد زیادی قابل کنترل و پیشگیری است. شقاق بیماری مهلک و کشنده‌ای نیست ولی اگر تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند وارد مراحل پیشرفته تر شود و مشکلات ثانویه متعددی برای بیمار ایجاد کند. به همین دلیل با رعایت چند نکته ساده می‌توان از بروز آن به سادگی جلوگیری کرد. از مهم‌ترین این عوامل پیشگیری از ایجاد یبوست و نوع رژیم غذایی مصرفی فرد است. میزان تحرک فرد هم ارتباط مستقیمی با ایجاد شقاق دارد. از جمله عوامل موثر در کنترل و پیشگیری بیماری شقاق به شرح زیر است:

مصرف 8 الی 9 لیوان آب در طول روز

انتخاب رژیم غذایی سرشار از منابع غنی فیبر مثل میوه‌ها و سبزیجات

انجام ورزش‌های روزانه و تحرک کافی

اجتناب از رابطه‌ی جنسی مقعدی

پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی

پرهیز از مصرف دخانیات و مواد مخدر

پرهیز از نشستن‌ها و ایستادن‌های طولانی

پرهیز از زور زدن و نشستن‌های طولانی مدت در توالت

درمان سریع هرگونه یبوست یا اسهال به منظور جلوگیری از مزمن شدن آن

### پایان خبر رسمی