، تهران , (اخبار رسمی): شقاق یک بیماری است که تعداد بسیاری از افراد جامعه به آن دچار می‌شوند. بیماری شقاق با روش‌های گوناگونی درمان می‌شود که در خصوص هرکدام به صورت مجزا توضیحات ارائه خواهد شد.
تشخیص شقاق مقعدی معمولا پس از آنکه متخصص مراقبت‌های بهداشتی سابقه شکایت و نارضایتی بیمار را گرفته و معاینات بالینی را انجام می دهد، انجام می‌شود
یک شقاق مقعدی حاد، به پارگی لایه سطحی پوست اطلاق می‌شود. اگر شقاق سطحی بهبودی نداشته باشد، شقاق مقعدی مزمن در طول زمان ایجاد می‌شود. پارگی عمیق‌تر شده و به مخاط و یا بافت‌هایی که عضله اسفنکتر مقعد داخلی را در برگرفته‌اند، گسترش می‌یابد.
شقاق مقعدی چیست؟
شقاق مقعدی، یک پارگی کوچک در پوست و بیش از حد کشیده شده در مقعد است که ممکن است در مواقعی که مدفوع به سختی خارج می شود، رخ دهد. یبوست شایعترین علت ایجاد شقاق مقعدی است.
انواع شقاق یا فیشر
شقاق یا فیشر دارای دو حالت حاد و مزمن است که برای درمان هر کدام روش‌های مختلفی وجود دارد.
شقاق حاد
برای درمان شقاق از چندین روش می‌توان بهره جست که به طور هم زمان استفاده می‌شوند و تقریبا پس از 10 روز بیمار بهبود می‌یابد.
استفاده از موادی که باعث زیاد شدن حجم مدفوع می‌شود و مدفوع را نرم می‌کند مانند: غذاهای فیبردار( کلم، کاهو، خیار، سیب همراه پوست آن)، میوه‌جات، مخلوط خاکشیر و آب، اسفرزه محلول در آب، انجیر خشک که از قبل خیسانده شده است و یا مصرف داروهایی مانند پسیلیوم، شربت لاکتولوز یا شربت منیزیم.
نشستن در لگن آب گرم که آغشته به چند قطره بتادین باشد (هر روز 3 تا 5 بار و هر بار به مدت 20 دقیقه)
مصرف داروهای مسکن مثل پماد بی حسی لیدوکائین که به صورت موضعی باید از آن استفاده کرد یا داروهای مسکن خوراکی.
مصرف دارو هایی که خون‌رسانی به این ناحیه را افزایش می‌دهد مثل پماد نیترو گلیسیرین. این پماد با اتساع عروق خونی ناحیه مقعد سبب افزایش خون‌رسانی به این قسمت شده و در نهایت منجر به ترمیم زخم در مدت زمان کوتاه‌تری می‌شود. گفتنی است در برخی موارد استفاده از این دارو باعث سوزش در محل یا سر درد می‌شود. از این دارو می‌توان در روز 2 الی 3 مرتبه به صورت موضعی استفاده کرد.
این درمان‌ها به طور تقریبی همیشه باعث بهبود فیشر حاد شده‌اند اما در خصوص فیشر یا شقاق مزمن تنها در نیمی از موارد منجر به بهبودی شده و نیمی دیگر منجر به جراحی شده‌اند.
شقاق مزمن
زمانی که شقاق مزمن با درمان دارویی بهبود نیابد باید اقدام به جراحی کرد. شیوه جراحی شقاق به این صورت است که بخشی از عضله داخلی مقعد را که دچار انقباض شده است می‌برند و این برش باعث انقباض عضله شده و بیمار دیگر دردی را احساس نمی‌کند. بعد از رفع درد، زخم مقعد به مرور زمان التیام می‌یابد. جراحی شقاق باعث از بین رفتن درد خواهد شد اما درد مربوط به برش و انجام جراحی تا چند روز ادامه دارد که می‌توان با استفاده از مسکن‌ها آن را کنترل کرد. در صورتی که شقاق مزمن در محلی به جز خط وسط مشاهده شود می‌تواند بیانگر بیماری‌های دیگری مانند کرون، ایدز، سیفلیس، سل و یا لوسمی باشد.
علائم و نشانه‌های شقاق یا فیشر مقعدی
چگونه می‌توان متوجه شد که شقاق یا فیشر مقعدی دارید؟
وجود درد در هنگام عبور حرکات روده‌ای سخت و همچنین درد شدیدی که بعدا نیز ادامه می‌یابد، شایعترین نشانه‌های شقاق مقعدی هستند. حالت نشستن با وجود یک شقاق مقعدی می‌تواند کاملا دردناک باشد.
چند قطره خون در کاسه توالت و یا هنگام پاک کردن مقعد ممکن است که دیده شود. در یک نوزاد ممکن است خون در پوشک وجود داشته باشد.
عضلات اسفنکتر که مقعد را احاطه کرده‌اند و به جلوگیری از نشت مدفوع کمک می‌کنند ممکن است به حالت اسپاسم در آمده و لذا باعث درد طولانی‌تر ناشی از یک شقاق مقعدی شوند.
علل شقاق مقعدی چیست؟
علت ابتلا به بیماری شقاق یا فیشر، ضربه و فشار به پوشش داخلی دیواره‌ی مقعد در حین مدفوع کردن یا دیگر علل کشش کانال مقعد ترک یا شکاف است. شایان ذکر است تاکنون دلیل مشخصی برای ابتلا به بیماری شقاق مقعد به دست نیامده است، ولی پزشکان معتقد هستند که عامل شروع بیماری همین ضربه‌ی سخت به دیواره کانال مقعد است. در بعضی مواقع ضربه به علت حرکت مدفوع خشک و سفت یا خیلی شل می‌تواند به دیواره‌ی مخاطی مقعد صدمه وارد کند. کسانی که عضلات دریچه‌ای ناحیه‌ی مقعد تنگ‌تری دارند بیشتر دچار شقاق مقعدی یا فیشر می شوند. ایجاد شکاف به دلیل برخورداری از بیماری التهابی روده، عفونت مقعد و تومور از نادرترین علل ابتلا به بیماری فیشر مقعدی به شمار می آیند.
افراد با رژیم‌های غذایی نادرست و عدم مصرف کافی مواد غذایی پرفیبر مثل میوه و سبزیجات خود را در معرض ابتلا به بیماری فیشر مقعدی قرار می‌دهند. از سویی دیگر جراحی‌های ناحیه‌ی مقعد و تنگی دریچه‌ی مقعدی به هر دلیل فرد را مستعد ابتلا به شقاق مقعدی می‌کند و همین امر باعث آسیب ناشی از ضربه‌ی مدفوع سفت و سخت قرار می‌دهد که خود مکانیزم ایجاد یک بیماری شقاق مقعدی است.
راه و روش‌های درمان شقاق یا فیشر مقعدی
اهداف درمان‌های اولیه‌ای که برای شقاق‌های مقعدی طراحی شده‌اند و اغلب بسیار موفقیت‌آمیز نیز هستند، مبتنی بر نرم‌تر کردن مدفوع و گذر آسان‌تر آن از مقعد و جلوگیری از بروز یبوست هستند. نوشیدن مایعات فراوان و گرفتن یک رژیم غذایی با داشتن فیبر بالا واحتمالا استفاده از نرم کننده‌ها و حجم دهنده‌های مدفوعی در این روش‌ها انجام می‌پذیرد. گاهی اوقات استفاده از ملین‌ها نیز ممکن است برای کمک به تحریک حرکات روده‌ای مورد استفاده قرار گیرد اما استفاده طولانی مدت از آنها همیشه مناسب نیست.
رویکرد دوم درمانی شامل کاهش اسپاسم اسفنکتر مقعدی است. اغلب مواقع تنها وسیله مورد نیاز، استفاده منظم از حمام‌های Sitz معمولی، یعنی نشستن در داخل یک لگن آب گرم است که اجازه می‌دهد عضلات مقعدی ریلکس شوند. پمادهایی نیز در دسترس است و ممکن است در صورتی که درمان‌های پایه‌ای بی‌تاثیر بوده باشند، برای کمک به کاهش اسپاسم اسفنکتر تجویز شوند.
زمان مراجعه به دکتر متخصص و مراقبت‌های پزشکی جهت درمان شقاق مقعدی
وجود خون در مدفوع هرگز طبیعی نیست و در مورد هر نوع خونریزی باید موضوع را به یک متخصص بهداشت و درمان اطلاع داد. خونریزی از یک شقاق مقعدی کم است و معمولا فقط چند قطره خون در کاسه توالت و یا هنگام پاک کردن دیده می‌شود. خون با مدفوع مخلوط نشده است.
اگر میزان قابل توجه خونریزی وجود داشته باشد و یا اگر بیمار از سرگیجه، تنگی نفس و یا درد شکم شکایت کند، با تلفن مرکز اورژانس پزشکی محلی خود تماس باید تماس بگیرد.
درد یک شقاق مقعدی می‌تواند بسیار شدید باشد و منطقی است و باید برای مشاوره به بهترین پزشک در خصوص تشخیص بیماری و روش‌های تسکین درد مراجعه کرد.
آیا آزمایش‌هایی برای تشخیص وجود دارد؟
تاریخچه وجود یبوست که متعاقب حرکات روده‌ای دردناک بوده و بعدا نیز ادامه می‌یابد، اغلب برای تشخیص اولیه کافی است.
معاینه بالینی معمولا به بررسی مقعد محدود می‌شود، که وجود شکاف‌ها و پارگی‌ها در پوست اطراف مقعد مورد بررسی واقع می‌شود. به علت وجود درد و ناراحتی در حین معاینه رکتوم، معمولا بخشی از این روند که در طی آن، یک انگشت پزشک برای بررسی وجود هر نوع موارد غیر طبیعی و یا حضور خون، به داخل رکتوم فرد بیمار وارد می‌شود، انجام نمی‌شود.
اگر شقاق دیده نشود و تردید در مورد تشخیص آن وجود داشته باشد، ممکن است که انجام یک سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر در نظر گرفته شود، فرایندی که در آن پزشک مراقبت‌های بهداشتی، یک لوله کوتاه دارای یک منبع نوری را به داخل مجرای مقعدی وارد می‌کند تا آن ناحیه را بررسی کند. معمولا از پماد لیدوکائین به عنوان یک ماده بی‌حس کننده استفاده می‌شود تا روند مذکور کمتر دردناک و ناراحت کننده باشد. انجام هیچ نوع آزمایش خون دیگر و یا اشعه ایکس لازم نیست.
درمان شقاق یا فیشر با لیزر در کلینیک مهنا
در شقاق حاد می‌توان از لیزر های کم توان در یک جلسه به درمان شقاق یا فیشر پرداخت. در این روش لیزر، به ترمیم زخم و کاهش درد کمک شایانی می‌کند. اما در خصوص شقاق مزمن که با درمان‌های محافظه کارانه بهبود نیافته است می‌توان از لیزرهای پر توان بهره جست. با این نوع لیزر زخم شقاق و زایده پوستی آن از بین رفته و عمل اسفنکتروتومی انجام می‌شود.
با گسترش فناوری و ابداع متدهای نوین و پیشرفته که از عوارض ناچیزی برخوردار هستند، در سریع‌ترین زمان ممکن می‌تواند به بیمار کمک کند. لیزر درمانی یکی از این متدهای کم تهاجمی نوین است که در حال حاضر در درمان بسیاری از بیماری‌ها نقش به‌سزایی ایفا می‌کند و در بعضی از بیماری‌ها حتی توانسته جایگزین اعمال جراحی سنگین و پرخطر باشد. از دیگر مزایای درمان شقاق مقعد با لیزر عدم نیاز به بیهوشی و تحت موضعی به شکل سرپایی و عدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان است.
در تحقیقات صورت گرفته بر روی ۲۵ بیمار مرد و زن ۲۰ تا ۷۵ ساله‌ی که دچار بیماری شقاق مزمن مقعد شده بودند و تحت لیزر درمانی قرار گرفته بودند، به مدت شش ماه تا یک سال تحت پیگیری بودند و متوجه شدند میزان درد، خونریزی و ابتلا به یبوست در آنان به صورت چشم‌گیری بهبود یافته بود. از سویی دیگر در هیچ کدام از بیماران، بیماری آنها برنگشته و عود نکرده بود.
کلینیک مهنا با برخورداری از پزشکان مجرب درمان بیماری‌های نشیمنگاهی توانسته است توسط مجهزترین و به روزترین دستگاه‌های روز دنیا بهترین خدمات درمانی را به بیماران ارئه دهد.
### پایان خبر رسمی