یبوست چیست؟

دوشنبه 98/2/23، تهران , (اخبار رسمی): بررسی‌ها نشان داده که بیش از نیمی از مراجعه‌کنندگان به پزشکان متخصص گوارش دارای مشکلات و عوارض ناشی از عارضه یبوست هستند. کودکان، سالمندان و زنان از آسیب پذیرترین گروه‌ها در برابر این بیماری هستند.

برخی از موارد یبوست که به درمان خانگی پاسخ نمی‌دهند نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری دارند

یبوست یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه گوارش است که افراد معمولا تمایلی به صحبت کردن راجع به آن و مراجعه به پزشک ندارند. افراد زیادی با مشکل یبوست مواجه می‌شوند. توسعه‌ی زندگی ماشینی باعث تغییر عادت غذایی و سبک زندگی افراد در جوامع امروزی شده و همین امر زمینه‌های مناسبی برای ابتلا به انواع بیماری‌ها و مشکلات گوارشی را فراهم ساخته است.

یبوست چیست؟

یبوست شرایطی است که طی آن مدفوع از حالت نرمال و طبیعی خود سفت‌تر می‌گردد و حرکت آن در روده‌ها به سختی و کند انجام می‌شود. در نتیجه دفع آن می‌تواند به شدت آزار دهنده باشد و با فشار زیادی از مقعد خارج شود. 

بر اساس تعریفی که مرکز ملی دیابت و بیماری‌های کلیوی و گوارشی آمریکا در رابطه با این بیماری ارائه داده‌اند، اگر دفع مدفوع در فردی به صورت زیر باشد، وی به یبوست مبتلا شده است:

• تغییر شکل ظاهری مدفوع به صورتی که به شدت خشک و سفت باشد
• کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع به ۳ بار در هفته
• دفع مدفوع به صورت ناقص
• کاهش حجم مدفوع در هر نوبت دفع آن

کندی حرکت روده و همچنین کاهش حرکات آن می‌تواند به سلول‌های دیواره‌ی روده اجازه دهد که آب بیشتری را از مواد در حال دفع جذب کنند در نتیجه مدفوع به مرور خشک‌تر و سفت‌تر می‌گردد تا جایی که روده‌ها قادر به حرکت دادن و جابجایی آن نباشند. در این حالت ممکن است دفع با زور زدن و احیانا تخلیه با انگشت همراه باشد.

عوامل ابتلا به یبوست

این مشکل می‌تواند در اثر عوامل متعددی ایجاد شود. بیشترین دلیل یبوست را باید در نوع تغذیه و سبک زندگی افراد جستجو کرد. گاهی هم ترکیبی از عوامل مختلف می‌تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد؛ مانند چاقی. از جمله دلایلی که ممکن است بر اساس آن فرد به یبوست مبتلا شده باشد، به شرح زیر است:

• کم آبی بدن
• رژیم غذایی کم فیبر
• چاقی
• تغییر در عادات روتین و عادی زندگی مثل مسافرت
• استرس
• عدم تحرک کافی در طول روز
• مصرف زیاد محصول لبنی
• استفاده ی بیش از اندازه از ملین‌ها
• بیماری‌های عصبی مثل MS یا پارکینسون
• سکته‌ی مغزی
• کهولت سن
• کم کاری تیروئید
• مصرف داروهای حاوی کلسیوم و آلومینیوم
• افسردگی
• بارداری
• سرطان
• سندروم روده ی تحریک پذیر IBS
• بیماری‌های گوارشی و روده‌ای
• به تعویق انداختن دفع مدفوع
• خواب نامناسب

علائم و نشانه‌های یبوست

• دفع مدفوع به شکل سفت و سخت همراه با فشار زیاد
• کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع به ۳ الی ۴ بار در هفته
• کاهش حجم و اندازه ی مدفوع در هر بار دفع
• احساس مسدود شدن مقعد در حین دفع
• درد و دل پیچه
• نفخ شکم
• تهوع
• بی اشتهایی
• ورم کردن شکم
• دفع مدفوع خونی در مواقع شدید تر

نحوه تشخیص یبوست

برخی از موارد یبوست که به انواع روش‌های درمان خانگی و درمان دارویی پاسخ کافی نمی‌دهند و به اصطلاح مقاوم هستند نیاز به بررسی‌های دقیقی دارند تا علت ایجاد آن مشخص شود. دفع خون در مدفوع، تب، علائم سوء تغذیه و تورم دردناک شکم در زمان ابتلا به یبوست نیازمند رسیدگی فوری پزشکی است.

چنین موضوعی می‌تواند حاکی از آن باشد که در عملکرد سیستم گوارش یا سایر ارگان‌های بدن مشکلی جدی وجود دارد که نیازمند رسیدگی فوری و درمان است.

در چنین مواردی برای تشخیص این بیماری و علت آن، پزشک یکی از موارد زیر را انتخاب می‌کند:

• کولونوسکوپی
• رادیوگرافی با ماده‌ی حاجب
• آزمایش خون برای بررسی اختلالات هورمونی

چگونه از یبوست جلوگیری کنیم؟

پیشگیری از یبوست از درمان آن به مراتب آسان‌تر و ساده‌تر است. یبوست می‌تواند عوارض بیشماری را با خود به همراه بیاورد که هموروئید یا بواسیر تنها یکی از آنهاست.

با رعایت نکات و توصیه‌هایی بسیار ساده در طول زندگی روزانه می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد:

• نوشیدن ۸ الی ۹ لیوان آب در طول روز
• مصرف منابع غنی فیبر مثل میوه‌ها و سبزی‌های تازه
• انجام ورزش و داشتن تحرک کافی در طول روز
• احتیاط در مصرف محصولات لبنی
• رفتن به موقع به دستشویی در صورت احساس نیاز به دفع مدفوع
• استفاده‌ی کمتر از مواد حاوی کافئین

روش‌های درمان یبوست

تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای درمان یبوست وجود دارند. برای درمان یبوست باید ابتدا به علت اصلی ایجاد آن پی برد. در این صورت راحت‌تر می توان درمان آن را آغاز کرد. شاید بیماری صرفا در اثر کم آبی بدن به وجود آمده باشد که در چنین شرایطی با نوشیدن آب کافی در طول روز می‌توان به سادگی آن را درمان کرد.

به طور کلی درمان یبوست به دو دسته تقسیم می‌شود:

• درمان خانگی یبوست
• درمان دارویی یبوست

درمان خانگی یبوست

از متداول‌ترین و اثربخش‌ترین روش‌های درمان این بیماری، استفاده از روش‌های درمان خانگی است. این روش‌های درمانی تلفیقی از تکنیک‌های رفتاری و عادات تغذیه‌ای هستند که اصلاح شده‌اند یا مصرف خوراکی‌هایی هستند که ذاتا خاصیت ملین دارند.

• نوشیدن آب و مایعات کافی
• انتخاب مواد غذایی غنی از فیبر
• داشتن تحرک کافی در طول روز
• مصرف روغن زیتون در غذاها
• آلو
• انجیر
• نوشیدن مایعات گرم و ولرم
• مصرف سبزی‌هایی با برگ سبز
• ماساژ دادن شکم
• مصرف غلات سبوس‌دار

درمان دارویی یبوست

گاهی یبوست مدتها تحت رسیدگی و درمان قرار نمی‌گیرد یا در اثر عوامل خاصی به وجود م‌ آید که می‌تواند به درمان‌های طبیعی و خانگی مقاومت نشان دهد در چنین شرایطی خط درمان دارویی برای درمان این مشکل آغاز می‌شود.
برای درمان دارویی یبوست دسته‌ای از داروهای خوراکی وجود دارد که می‌تواند انقباضات ریتمیک روده‌ها را افزایش داده و عبور مدفوع را در آن روان‌تر و نرم‌تر کنند.

البته دسته‌ای از ملین‌ها و مکمل‌های فیبر خوراکی هم وجود دارند که در داروخانه‌ها در دسترس هستند و می‌توانند در عرض مدت زمان کوتاهی به درمان یبوست کمک کنند.

در صورتی که فردی قصد درمان یبوست داشته باشد می‌تواند از روش‌های درمان دارویی یبوست استفاده کند که البته نوع دارو و طریقه‌ی مصرف آن باید زیر نظر بهترین پزشک درمان بیماری‌های گوارشی باشد.

علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت کلینیک مهنا مراجعه کنند.

### پایان خبر رسمی