، (اخبار رسمی): نقش‌های مختلف فرش‌ها هر یک می‌تواند بیانگر موارد مهم و قابل اشاره‌ای از جزئیات فرهنگی و برهه‌ای از تاریخ باشد که فرش در آن زمان بافته شده است. خصوصا فرش دستباف ایرانی که جهانی از زیبایی‌ها و رازهای تاریخی و فرهنگی را در دل تار و پودهای خود نهفته دارد.
طرح و نقش شکارگاه به عنوان یکی از طرح‌های اصیل فرش ایرانی را می‌توان جلوه گاهی از هزران حرف و سخن، خاطره، درد دل و هر آنچه که از قلب بافنده‌ی آن برخاسته است دانست
طرح و نقش شکارگاه، به عنوان یکی از طرح‌های اصیل فرش ایرانی را می‌توان جلوه گاهی از هزران حرف و سخن، خاطره، درد دل و هر آنچه که از قلب بافنده‌ی آن برخاسته است دانست. دنیایی که حتی تپش قلب و نفس‌های بافنده‌اش در میان تار و پود آن نهفته است.
نقش‌های مختلف فرش‌ها هر یک می‌تواند بیانگر موارد مهم و قابل اشاره‌ای از جزئیات فرهنگی و برهه‌ای از تاریخ باشد که فرش در آن زمان بافته شده است. خصوصا فرش دستباف ایرانی، که جهانی از زیبایی‌ها و رازهای تاریخی و فرهنگی را در دل تار و پودهای خود نهفته دارد. از میان این طرح‌ها می‌توان به نقش فرش گلستان، لچک ترنج، طح و نقش شکارگاه و ... اشاره کرد. در ادامه طرح و نقش شکارگاه بررسی شده است.
طرح و نقش‌های گوناگونی که از دوره‌های گذشته‌‍ی تاریخ در میان ایرانیان رواج داشته است نیز مانند سایر آداب و رسوم ایران در طی گذر تاریخ دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده است. هنر دست هریک از مردمان ایران به وسیله‌ی طرح و نقش فرش‌ها در میان تار و پودهای فرش نقش بسته است.
طراحی هریک از این فرش‌ها حرفهای بسیاری را برای گفتن دارند. گاه رازهایی که فقط بافندگان از آن با خبر هستند. علاقمندان بسیاری نیز وجود دارند که دوست دارند اطلاعات زیادی را از نقش فرش‌ها به دست آورند.
یکی از این طرح‌های چشم نواز طرح و نقش شکارگاه است. در طرح و نقش شکارگاه، بر روی فرش نقشی از حیوانات گوناگون مانند آهو، گوزن و حتی حیوانات وحشی بافته شده است.
طرح و نقش شکارگاه و جایگاه آن در تاریخ
مطابق مستندات تاریخی، دشت و باغ‌ها تا دوره هخامنشی همچنان برقرار، آباد و مقدس بوده‌اند. در قرن ششم پیش از میلاد، خاندانی که در غرب ایران قدرت یافتند از نظر اعتقادی به شرق ایران تمایل بیشتری داشتند و خدایی را که در آیین زردشتی، خدای متعال است برتر می‌دانستند. هخامنشیان در آن زمان دشت‌هایی را که بسیار بزرگ، انباشته از گل و گیاه، درخت و جانوران بود مناسبترین جا برای شکار خود در نظر گرفته و آن باغ‌های مقدس را شکارگاه خود قرار دادند. طرح و نقش شکارگاه نیز ریشه در این دوران دارد.
می‌توان گفت با توجه به علاقه‌ی گذشتگان خصوصا پادشاهان کشور در زمان گذشته به شکار، استفاده از طرح و نقش شکارگاه در فرش‌ها رواج داشته است. در طرح و نقش شکارگاه بر روی فرش، نقشی از حیوانات گوناگون مانند گوزن، آهو و در مواردی نیز حیوانات وحشی قابل مشاهده است. در این طرح فردی سوار بر اسب و یا در حالت نشسته تیر کمان خود را به سوی حیوان مد نظر نشانه رفته است. این گونه است که مفهوم طرح و نقش شکارگاه به خوبی به بیننده منتقل می‌شود.
چیزی که در طرح و نقش شکارگاه قابل توجه است لباس شکارچیان طراحی شده است معمولاً لباس‌های سنتی مشابه لباس پادشاهان گذشته است و نقشی از پادشاه در حال شکار روی فرش طراحی شده است. در بدنه فرش نیز نقش‌هایی مانند درخت وجود دارد و در حاشیه‌ی آن نیز گل و گیاهان زیبایی به تصویر کشیده شده است که نشان دهنده‌ی منطقه‌ی خوش آب و هوای شکار است.
بافت فرش با طرح و نقش شکارگاه
از جمله فرش‌های ایرانی با طرح و نقش شکارگاه که با دیگر نقش‌های مرسوم ترکیب شده‌اند را می‌توان به صورت‌های زیر بیان کرد:
- طرح شکارگاه ترنج دار
- طرح شکارگاه سراسری
- طرح شکارگاه درختی و…
در نقشه‌های قدیمی و اصیل طرح و نقش شکارگاه، می‌توان به شکارگاه صفوی اشاره کرد. در شکارگاه‌های صفوی صحنه شکار به گونه‌ای است که در آن حضور پادشاه هنگام شکار به صورت آشکار نقش بسته شده است. بدین شکل که شاه دارای تاج و دیگر زیورهای پادشاهی است که معمولا در روزگاران کهن پادشاهان رواج داشته است. همچنین می‌توان به حضور شکاربانان، خدمتکاران، زنان، آشپزها و هر آنچه که در یک شکارگاه شاهانه حضور داشته‌اند اشاره کرد.
لازم به ذکر است که در طرح و نقش شکارگاه‌های جدید که تحت تاثیر عواملی همچون مینیاتور طراحی شده‌اند، شکارگاه اغلب به صورت منظره‌ای کوهستانی طراحی شده است.
طرح و نقش شکارگاه و انواع آن
در طرح و نقش شکارگاه می‌توان نقشه‌های گوناگونی را مشاهده کرد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره شده است.
نقش حمله شیر به گاو
این نقش را در تخت جمشید و دیگر آثار باستانی ایران می‌توان مشاهده کرد که در آن معمولا شیری در حال حمله گاوی نشان داده شده است. لازم به ذکر است که در نمونه‌های جدیدتر، شیر به پلنگ یا ببر تغییر یافته است.
دلیل این تغییر را می‌توان ایجاد تنوع در نظر گرفت. این نقش که «گرفت و گیر» خوانده می‌شود، یاد آور یک نقشه‌ی باستانی معروف از وجود انواع حیوانات در فردوس‌های باستانی است که با این توجه می‌توان گفت اصالت هخامنشی طرح و نقش شکارگاه را نیز تایید می‌کند.
در یکی دیگر از انواع طرح و نقش شکارگاه شاهی در صحنه شکار دیده می‌شود. اما اگر در طرح‌هایی تعداد شکارچیان بیش از یک نفر به همراه لباس‌ها، زیورآلات و... شاهانه باشد، که یکی درشت‌تر و در وسط صحنه به تصویر کشیده شده است، نشان دهنده حضور شاه، شاهزادگان، درباریان و نزدیکان خاندان شاهی در صحنه‌ی شکارگاه است.
در حال حاضر هیچ یک از فرش‌ها با طرح و نقش شکارگاه شباهت زیادی با نمونه‌های اصیل خود نداشته و حتی و همراه با زوال و پسرفت نیز بوده و از اصالت افتاده‌اند.
با نگاهی به تاریخ شکار و شکارگاه در ایران در دوران هخامنشی و ساسانی (با تاکید بر طح و نقش شکارگاه) می‌توان گفت شکار نیز به درازای عمر بشر قدمت دارد و همچنین تنها حرفهای بوده که بشر از بدو پیدایش دلبسته‌ی آن بوده است. تمایل ایرانیان به شکار و شکارگری ریشه‌ای دیرینه دارد. با این وجود می‌توان گفت علاقه و دلبستگی ایرانیان به شکار و شکارگری جایگاه ویژه‌ای در زندگی و فرهنگ ایرانی داشته است به گونه‌ای که توانسته تا هزاران نسل بعد از خود به وسیله فرش‌هایی با طرح و نقش شکارگاه تجلی گر این جایگاه و علاقه باشد.
علاقه مندان به کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت زیلومه به آدرس ziloome.com مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی