، مشهد , (اخبار رسمی): با تدوام روند اجرای تفاهم‌نامه، امید است تک آثار باقی‌مانده از فرهنگ و میراث قدیمی شهر مشهد، به راستی حفظ شده و از گزند روزگار در امان بماند.
به گزارش اخبار رسمی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد، گرچه با وجود همه تغییراتی که دنیای مدرن و جدید امروزی به شهرنشینان تحمیل می‌کند، هستند افراد زیادی که در جستجوی هویت فراموش شده خویش به غور در تاریخ می‌پردازند و تک آثار ماندگار قدیم را ارج نهند. مشهد مقدس نیز که قدمتش قریه سناباد و نوغان را جهانی کرده و فراتر از آن شهر توس را در برمی‌گرفته، آثار ماندگار تاریخی و فرهنگی بی‌نظیری دارد. آثاری که تعدادی از آن‌ها در اثر بی‌مهری صاحبانش و به زور تازیانه روزگار یا به کلی تخریب شدند، یا از کالبد بی‌جانشان رمق چندانی باقی نمانده است.
البته پاسکاری و کشمکش دستگاه‌های مربوط و دخیل در موضوع حفظ و نگهداری از آثار فرهنگی و تاریخی شهر که سبب وقت کشی و از بین رفتن این آثار شد، نیز جای خود را دارد. به همین دلیل شهرداری مشهد آستین‌ها را بالا زد و در سال 87 نسبت به بازسازی و مرمت آثار تاریخی در محدوده حرم مطهر رضوی اقدام کرد. در مطالعات بازنگری طرح نوسازی و بهسازی محیط پیرامونی اطراف حرم مطهر رضوی که در همان سال صورت گرفت، تعداد 37 اثر با کاربری تاریخی و فرهنگی مصوب شناخته شد. این آثار یا از سوی مشاور طرح نوسازی و بهسازی محیط اطراف حرم مطهر رضوی معرفی شد، یا از پیش دارای پرونده ثبتی بوده و به عنوان میراث ملی به ثبت رسیده بودند.
ارائه تسیهلات ویژه برای مالکان خانه‌های تاریخی
تعدادی از 37 اثر تاریخی و فرهنگی شناخته شده، پلاک‌هایی است که دارای مالک شخصی است که متاسفانه برخی از این املاک طی سالیان گذشته تخریب شده است. اما برای اینکه انگیزه کافی برای صاحبان املاک باقی‌مانده به وجود آید، هماهنگی‌های لازم صورت گرفت تا این دسته از مالکان در صورت تمایل بتوانند نسبت به مرمت و بهسازی ملک خود اقدام کنند و در عین حال از تسهیلات ویژه‌ای که نهادهای دولتی از جمله استانداری در اختیار می‌گذارد، بهره‌منده شوند.
اما از بین آثار تاریخی موجود، شهرداری مشهد موفق شده 3 اثر ارزشمند شامل خانه توکلی، خانه داروغه و خانه کرمانی را تملک کند و به طور جدی و موثر در راستای بهسازی و مرمت آن‌ها گام بردارد.
خانه تاریخی توکلی
خانه توکلی به عنوان یکی از خانه‌های ارزشمند تاریخی ثبت شده در فهرست ملی است که دارای قدمت 90 ساله است. این بنا در دوران قاجار ساخته شده و مالک اولیه آن «کشمشیان» از تاجران آن دوران بوده است که پس از درگذشت وی در 40 سال پیش، این خانه توسط فردی به نام «توکلی» خریداری می‌شود.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این بنا می‌توان به استفاده از کاشی‌کاری و آجرکاری نفیس در آن اشاره کرد که در تمام قسمت‌های ساختمان؛ از درب ورودی گرفته تا نمای بیرون و حتی داخل بنا به چشم می‌خورد. هم‌چنین استفاده از ستون‌های آجری در نمای ساختمان که به کتیبه‌ای در بالای آن ختم می‌شود، جلوه‌ای خاص و زیبا به آن بخشیده است.
فضاهای داخل خانه به وسیله ارسی (گونه‌ای پنجره چوبی و مشبک کشویی که با بالا و پایین رفتن، باز و بسته می‌شود) از یکدیگر جدا شده‌اند. در ورودی این بنا دارای 2 کتیبه کاشی‌کاری شده است که روی آن آیه «انا فتحنا لک فتحا مبینا» و آیه «و ان یکاد» به صورت کاشی‌کاری حک شده است. این خانه پس از مرمت به طور موقت در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.
خانه داروغه
خانه داروغه مربوط به دوره قاجار است و در خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه واقع شده و به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این اثر در اواخر دوره قاجار به دستور یوسف خان هراتی، داروغه مشهد در مساحت حدود یک هزار و 100 مترمربع احداث گردید. خانه داروغه مشهد به لحاظ فرم و شکل معماری به شیوه مرسوم خانه‌های تاریخی ایران(سه طرف ساخت) بنا شده است و عناصر معماری آن، به ویژه طرح تراس پله‌های دوطرفه و تزئینات، نشان از الگوبرداری از طرح‌های معماری روسی دارد. این بنای تاریخی در سال 1391 توسط شهرداری منطقه و شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن با اعتبار 37 میلیارد ریال خریداری شده و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و در سال 1394 به بهره‌برداری رسید.
هم‌اکنون بخشی از این خانه در اختیار بنیاد زائر امام رضا(ع) و شهرداری منطقه است. بخشی دیگر نیز به بازدید عموم اختصاص دارد.
مرمت خانه کرمانی
خانه کرمانی در خیابان نواب صفوی، کوچه نواب 11 قرار گرفته است. در روبروی این خانه، کوچه عسکریه یا سرحوض قرار دارد و امتداد آن از سمت شمال به خیابان نواب منتهی می‌شود. کوچه نواب 11 که از کوچه‌های اصلی محله پایین خیابان بوده از شرق به پایین خیابان یا همان خیابان نواب و از غرب به مدرسه حسین قلی خان و در ادامه آن به حرم مطهر حضرت رضا(ع) منتهی می‌شده است و در حقیقت معبری سرتاسری بوده که محله پایین خیابان را از شرق تا غرب و بالعکس طی کرده است.
منزل مسکونی کرمانی دارای قدمتی حدود 100 سال یعنی اواخر دوره قاجار است. این منزل از ابتدا در مالکیت آقای کرمانی بوده است. آقای کرمانی صاحب حجره‌ای در بازار و به شغل تجارت فرش مشغول بوده است. این منزل هم‌اکنون در مالکیت نواده آقای کرمانی است و توسط وی به 2 خانواده برای زندگی اجاره داده شده است. خانه کرمانی نیز در برنامه مرمت سال جاری قرار دارد.
تفاهم‌نامه، راه نجات میراث فرهنگی مشهد!
ظاهرا پس از سال‌ها کش و قوس بر سر نحوه حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی شهر، تفاهم‌نامه‌ای بین شهرداری مشهد، سازمان میراث فرهنگی و شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران منعقد شده و راه‌کاری برای حفظ کالبد بی‌جان میراث تاریخی شهر اندیشیده شده است. بر اساس این تفاهم‌نامه سه‌جانبه، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران اعلام آمادگی کرده طی 2 سال از محل منابع داخلی و املاک، اعتبار لازم را برای خریداری آثار تاریخی و فرهنگی اطراف حرم مطهر رضوی اختصاص دهد. بر اساس این تفاهم‌نامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز تعهد کرده است، آثار خریداری شده را مرمت و بهسازی کند. شهرداری نیز لایحه‌ای به شورای اسلامی شهر ارسال کرده تا در صورت تایید و تصویب، پروانه تعمیر و مرمت آثار را رایگان ارائه کند. در حال حاضر نیز اولویت با تعداد 14 اثر تاریخی و فرهنگی است که در قالب این تفاهم‌نامه 50 میلیارد تومان برآورد تملک آن‌ها صورت گرفته است.
### پایان خبر رسمی