، تهران , (اخبار رسمی): طرح توجیهی یک هدف اصلی دارد و آن نشان دادن این است که آیا پروژه در صورتی که طراحی، ساخت و مدیریت آن مطابق با مفاهیم مندرج در مطالعه باشد، از لحاظ اقتصادی قابل قبول و امکان‌پذیر است یا خیر؟
طرح توجیهی یک هدف اصلی دارد و آن نشان دادن این است که آیا پروژه در صورتی که طراحی، ساخت و مدیریت آن مطابق با مفاهیم مندرج در مطالعه باشد، از لحاظ اقتصادی قابل قبول و امکان‌پذیر است یا خیر؟
انجام مطالعه‌ی امکانسنجی (طرح توجیهی)، یک عنصر مهم در ابتدای چرخه‌ی زندگی فرآیند توسعه منابع است. طرح توجیهی، فرآیندی چند مرحله‌ای و تکراری است. به طور معمول، ارزیابی اولیه‌ی پتانسیل توسعه‌ی یک پروژه شامل مواردی از قبیل ارزیابی ویژگی‌های کلیدی فنی و اقتصادی پروژه، ارزیابی فرضیه‌ها و کاهش عدم اطمینان مربوط به توسعه و تنظیم آن در یک سطح قابل قبول، است.
مبانی طرح توجیهی (Feasibility Study)
در حالت ایده آل، یک طرح توجیهی، زمانی قابل انجام است که اجرای پروژه، امکان‌پذیر باشد و مفاهیم به طور صحیحی مشخص و تعیین شده باشند.
برای مثال طرح توجیهی در حوزه‌ی منابع معدنی (صنعت معدن)، ذخایر معدنی، روش‌های استخراج معادن، مفاهیم مربوط به پردازش مواد معدنی و مقیاس پروژه را تعریف می‌کند. انجام اصولی و صحیح مطالعه امکان سنجی، منجر به بررسی جنبه‌های مختلف از پروژه می‌شود که بسیاری از آنها ممکن است نادیده گرفته شوند. بدین صورت که تمامی مفاهیم فنی و فلسفه‌ی شرکت‌ها با توجه به ساختار سازمانی، مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی، کمک هزینه‌های زیربنایی و تأمین مالی تعیین می‌شود. تمام تصمیمات مهم در مورد چگونگی توسعه و اجرای پروژه در طول گزارش طرح توجیهی مشخص می‌شود. بنابراین موفقیت پروژه به مفروضات و تصمیمات تدوین شده در طرح توجیهی و توانایی و توانمندی تیم توسعه بستگی دارد.
سه گام طرح توجیهی:
1. انجام مطالعه مفهومی و قلمروسنجی برای تعیین پتانسیل پروژه و حذف گزینه‌هایی که بعید به نظر می‌رسد و تعیین اینکه آیا فرصت کافی برای توجیه سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای مطالعات بیشتر وجود دارد یا خیر؟
2. انجام مطالعات امکانسنجی مقدماتی، برای انتخاب گزینه‌های عملی ارجح از گزینه‌های لیست شده و تعریف شده توسط مطالعه قلمروسنجی و ارائه‌ی یک گزارش در مورد اینکه آیا در مطالعه امکان سنجی قطعی بعدی، به هزینه و تلاش بیشتری احتیاج است یا خیر؟
3. انجام مطالعات امکان سنجی کامل، برای اصلاح سناریوی عملیاتی بهینه که توسط مطالعه مقدماتی تعریف شده است. این نوع مطالعه اغلب برای حمایت از نیازهای مالی خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعه‌ی امکان سنجی قطعی مبنای تصمیم‌گیری در مورد این موضوع است که آیا در واقع مطالعات بیشتری مورد نیاز است و باید انجام شود یا خیر؟ آیا پروژه ارزش پیگیری دارد یا خیر؟ و آیا پروژه از لحاظ طراحی و ساخت و ساز، قابل اجرا است و نیاز به تغییر دارد یا خیر؟
نقش مطالعات امکان سنجی در خلق ارزش
یکی از ویژگی‌های کلیدی فرآیند طرح توجیهی این است که هنگام تعریف پروژه، میزان تأثیرگذاری متقاضی بر نتیجه‌ی پروژه در حداکثرترین مقدار خود است. با این حال در فرآیند مطالعه، فقط برای بخش کوچکی از کل هزینه پروژه می‌توان یک تعریف مناسب به دست آورد.
در طول فرآیند مطالعه، می‌توان گزینه‌های جایگزینی برای تصمیم گیری‌های مربوط به اینکه آیا توسعه پروژه ادامه بیابد یا خیر؟ و اگر قرار است ادامه پیدا کند، چه اقداماتی جهت بهینه سازی باید انجام شود را مورد بررسی قرار داد. اما با این حال، هنگامی‌که یک تصمیم برای ادامه، طراحی، اجرا و ساخت و ساز پروژه گرفته و آغاز شده باشد، فرصت کمی برای تغییر آن و تاثیرگذاری بر نتیجه و خروجی پروژه وجود دارد.
هر مرحله‌ی مطالعه برای مالک پروژه، ارزش ایجاد می‌کند؛ حتی صرف نظر از چند مرحله‌ای بودن فرآیند طرح توجیهی و جایی که مراحل مطالعه شروع می‌شوند و پایان می‌یابند و این که آیا طرح توجیهی توصیه می‌کند که مرحله بعدی چرخه توسعه اجرا شود یا خیر. این ارزش می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم به وجود آید.
به طور مستقیم: از طریق حصول اطمینان از اینکه فرصت‌های رشد و ترقی، شناسایی و توسعه یافته باشند و پیکربندی مطلوب برای پروژه نیز شناسایی و مشخص شده باشد.
به طور غیرمستقیم: از طریق متوقف کردن و یا هدایت کردن تلاش‌هایی که از لحاظ فنی و یا اقتصادی، غیرعملی و امکان ناپذیر هستند.
همچنین شایان ذکر است که هنگامی که یک تصمیم اخذ می‌شود و تلاش‌های مربوط به طراحی، تدارکات و ساخت و ساز آغاز می‌شود، صرف نظر از اینکه اجرای پروژه چقدر خوب پیش می‌رود، فرصت کمی برای ایجاد ارزش وجود دارد. بدیهی است که اجرای موفقیت آمیز و صحیح پروژه، برای ایجاد ارزش از یک مطالعه امکان سنجی خوب، ضروری است و برتری در عملیات پروژه نیز برای ارائه ارزش، لازم و حیاتی است. با این حال، اگر اجرای پروژه‌ای خوب باشد؛ اما پروژه به طور نادرست و ضعیف تعریف شده باشد، نمی‌تواند نتایجی مشابه با پروژه ای که صحیح و دقیق تعریف شده است، داشته باشد (یعنی تعریف خوب از اجرای خوب مهمتر است). به عبارتی دیگر، در هنگام اجرای پروژه، فرصت محدودی برای افزایش یا ایجاد ارزش وجود دارد. یکی از معیارهایی که باعث افزایش کیفیت فرآیند طرح توجیهی می‌شود، همین موضوع (تعریف صحیح و قوی پروژه قبل از اجرا) است.
اهمیت فازهای طرح توجیهی (مطالعه امکانسنجی)
هدف از هر مرحله مطالعه، (ضرورت و اهمیت انجام طرح توجیهی) پاسخ به سوالات زیر است:
مطالعه قلمروسنجی:
- چه می‌توانست باشد؟
- آیا انجام این کار و استفاده از این موقعیت، خوب است؟
مطالعه مقدماتی:
چه باید باشد؟
- آیا من گزینه‌های متفاوتی را تحلیل کرده‌ام؟
- آیا من پیکربندی بهینه‌ای را برای پروژه، شناسایی و مشخص کرده‌ام؟
مطالعه امکانسنجی نهایی:
- چه خواهد بود؟
- چه خطراتی در این پروژه وجود دارد؟
- چه مزایایی از این پروژه حاصل خواهد شد؟
- این موقعیت سرمایه‌گذاری که ایجاد کرده‌ام، می‌تواند بی ثبات باشد یا خیر؟
### پایان خبر رسمی