، (اخبار رسمی): حافظه آنقدر مهم است که ما بهای خیلی زیادی بابت اینکه حافظه ضعیفی داریم پرداخت خواهیم کرد. برای اینکه حافظه قوی داشته باشیم باید از حافظه مراقبت و تقویتش کرد. هرچقدر بیشتر و متنوعتر با حافظه کار کنید، حافظه قوی‌تری خواهید داشت.
انجام بازی باعث می‌شود که درصد احتمال به آلزایمر پایین بیاید و سلول‌های مرتبط با حافظه تقویت شود. حافظه آنقدر مهم است که ما بهای خیلی زیادی بابت اینکه حافظه ضعیفی داریم پرداخت خواهیم کرد!
این مقاله گزیده‌ای از صحبت‌های دکتر نغمه گو، کارشناس کودک و صدا و سیما در مورد موضوع بازی برای تقویت حافظه کودکان و بزرگسالان است که او این موضوع را به زبان ساده مطرح کرده است.
تعریف حافظه:
در مورد حافظه هر آن چیزی که داریم مانند اندیشه‌ها و تفکراتمان از برکت حافظه شکل می‌گیرد . برای اینکه بتوانیم تفکراتمان را تلفیق کنیم نیاز به حافظه داریم.
ادراک، اندیشه، دریافت اطلاعات، دستاوردها و حرکت‌هایی که در زندگی انجام می‌دهیم در همه و همه حافظه نقش بسیار اساسی بازی می‌کند. پدیده‌های زیادی هستند که باعث یکپارچگی ذهن ما می‌شود، این یکپارچه کردن نیاز به حافظه قوی دارد. افرادی که حافظه قوی دارند می‌توانند تجربیات خود را با یکدیگر تلفیق کنند. شرط لازم برای داشتن تفکر این است که بتوانید پردازش اطلاعات قوی داشته باشید.
مراحل اصلی حافظه:
۳ مرحله‌ای که باعث می‌شود انسان بعد از دریافت اطلاعات چیزی را در ذهن خودش بسپارد
- ما اول موضوعی را به حافظه‌مان می‌سپاریم.
- آن را نگهداری می‌کنیم.
- مرحله آخر مرحله فراخوانی از حافظه است.
که در روانشناسی ۳ مرحله اصلی حافظه را رمزگردانی، اندوزش و بازیابی بیان می‌کنند. به عنوان مثال اگر بخواهید کارت عابر بانک خود را رمزگذاری کنید، معمولا رمزی می‌گذارید که بتوانید راحت فراخوانی کنید، معمولا سال تولد و یا سالی که برای شما مهم هستند انتخاب‌های اول هستند.
برای اینکه حافظه قوی داشته باشیم باید از حافظه خود مراقبت کرده و آن را تقویت کنیم. اوج حافظه انسان در کودکی در ابتدا از ۹ تا ۱۲ سالگی شکل می‌گیرد و این بازیابی و اندوزش و نگهداری به اوج خود می‌رسد. اگر دقت کنید دانش آموزان کلاس‌های چهارم، پنجم، ۱۰ یا ۱۱ ساله با خواندن ۲ الی ۳ بار بیت شعر به راحتی حفظ میشوند، هرچند که در مورد عمق و معنی شعر دقت نکنند، خیلی خوب می‌توانند از آن نگهداری کنند و راحت آن را بازیابی کنند. ولی وقتی در بزرگسالی مطلبی را حفظ می‌کنید سعی می‌کنید به مفهوم آن شعر دقت کنید و آن شعر را معمولا با کلمات کلیدی آن شناسایی می‌کنید.
هرچقدر بیشتر و متنوعتر با حافظه خود کار کنید و بیشتر با آن رمزگردانی کنید حافظه تقویت می‌شود.
انواع حافظه:
تقسیم بندی‌های مختلفی برای حافظه وجود دارد:
حافظه آنی:
مثلا شما یک عکس را می‌بینید، آیا همان لحظه متوجه می‌شوید که این عکس در چه زمانی گرفته شده است؟
حافظه کوتاه مدت:
شما بعد از اینکه مطلبی را بازگو می‌کنند، بعد از شنیدن مطلب دقیقا اگر بتوانید آن مطلب را بخاطر بسپارید، حافظه کوتاه مدت قوی دارید.
حافظه بلندمدت:
برای اینکه یک مطلب از حافظه کوتاه مدت به بلندمدت انتقال پیدا کند، تکرار خیلی مبحث مهمی است. مشهودترین مورد این است که شما در طی ۵ مرحله تکرار می‌توانید مطلبی را که به حافظه کوتاه مدت خودتان دادید آن را دقیقا به حافظه بلندمدت خود ببرید. به این صورت که به فرض اگر شما یک مطلب را حفظ کردید، یک روز بعد، ۳ روز بعد، یک هفته بعد،۳ هفته بعد و ۳ ماه بعد این مطالب را تکرار کنید از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت انتقال می‌یابد و برای همیشه در حافظه شما وجود دارد و از بین نخواهد رفت.
راه‌های تقویت حافظه:
اگر دقت کنید معمولا تا دوره دبیرستان انسان حافظه محور است، درس‌هایی که میخواند ،مطالعاتی که انجام می‌دهد، مطالبی که باید یاد می‌گیرد، جغرافی، تاریخ، فیزیک، علوم، شیمی و خیلی از مسائل اجتماعی و غیره مباحثی هستند که یاد می‌گیرید. تا زمانی که وارد دانشگاه هم می‌شوید خیلی از حافظه استفاده می‌کنید و بعد یکباره مخصوصا افرادی که اهل مطالعه و علم نیستند و کار عادی و روتینی دارند می‌بینید که پس از گذراندن آن مراحل دیگر از حافظه خود خیلی استفاده نمی‌کنند.
بخاطر همین موضوع سلول‌ها و نورون‌های مغزی ضعیف میشوند و حداقل گسترش پیدا نمی‌کنند و وقتی که از سلول‌های مغزی استفاده نکنید به مرور زمان قدرت خود را از دست خواهند داد و یک مطلب دیگر این که به مرور زمان این قضیه ثابت شده که انسان‌ها با افزایش سنشان از حافظه موثر خود خیلی استفاده نمی‌کنند. به همین دلیل باید حتما به این موضوع فکر کنیم که از حافظه خود مراقبت کنیم.
تاثیر بازی برای تقویت حافظه کودکان :
در اکثر بازی‌ها مخصوصا بازی‌های فکری، برای اینکه بتوانید یک بازی فکری را خوب انجام دهید نیاز به یک حافظه قوی دارید. ولی برخی از بازی‌ها مستقیما با حافظه در ارتباط است. یعنی شما وقتی این بازی‌ها را انجام می‌دهید حتما باید حافظه خوبی داشته باشید که بتوانید در انجام آن بازی به موفقیت برسید، بازی‌هایی که ۳ تا اولویت اولشان مبحث حافظه است برای تقویت حافظه توصیه میشوند.
این بازی‌ها واقعا سن خاصی ندارد، درست است که عنوان بازی نوشته +۶ و ممکن است هنگام خرید احساس کنید این بازی برای کودک ۶ ساله است، اما واقعیت این است که برای بازی‌های حافظه سن خاصی مدنظر نیست.
اگر فردی ۵۰ ساله،۳۰ساله، ۲۰ساله بگوید که من می‌خواهم حافظه‌ام تقویت بشود، من همان بازی +۶ را به او پیشنهاد می‌دهم که مستقیما با حافظه در ارتباط است. مثلا در بازی شطرنج باید یادتان باشد که روی حرکت‌های قبلی چه کاری باید انجام دهید و اگر با فردی بازی می‌کنید و سبک بازی او را به یاد بیاورید متوجه می‌شوید که حافظه چقدر می‌تواند روی این موضوع اثرگذار باشد.
بسیاری از غلط‌های املایی کودکان که در مدارس دارند، از طریق انجام چند بازی قابل برطرف است. به جای اینکه کودکان را تحقیر کنیم و توصیه‌هایی واقعا کسل‌کننده و خسته‌کننده به او بکنیم و به او بگوییم: "عزیزم در کلاس درس، خوب دقت کن، تمرکز کن، حافظه خوبی داشته باش." و بعضی مواقع حتی برخی معلمین و والدین به یک کودکی که حافظه دیداری ضعیفی دارد توصیه می‌کنند که حافظه‌اش را خوب کند! دقیقا مثل اینکه فردی گواهی رانندگی ندارد از او بخواهید پشت ماشین سنگین بنشیند در حالیکه او اصلا گواهی رانندگی ندارد.
یک کودکی که غلط املایی دارد و نوع غلط املایی او طوری است که ناظم را با صاد ضاد مینویسد، حروف هم صدا با شکل متفاوت را همیشه اشتباه می‌کند، راهکار مهم این است که مهارت حافظه دیداری این کودک را تقویت کنیم. شاید کودکی بخواهد ۵ دقیقه تیزبین بازی کند، ۱۰ دقیقه قایم موشک بازی کند، شاید یک بازی تا دو روز برایش جذابیت داشته باشد و او را خسته کند. تنوع بازی‌ها مهم است و خیلی اهمیت دارد که ما چند بازی را با یک قابلیت تهیه کنیم و این جریان باید استمرار داشته باشد.
نمونه‌هایی از بازی برای تقویت حافظه:
از جمله بهترین نمونه بازی برای تقویت حافظه کودکان و حتی بزرگسالان می‌توان به بازی‌های زیر اشاره کرد.
قایم موشک:
حس بینایی ۶۰ درصد از مغز اشخاص را فرا می‌گیرد. بنابراین چنانچه می‌خواهید چیزی را به خاطر بیاورید، تصویرش را مجسم کرده و آن را با قسمت‌هایی از ظاهرش ارتباط دهید. این کلیدی است که باعث می‌شود تا ناگهان آن لغت و یا اسم را به خاطر بیاورید. این بازی برای تقویت حافظه کوتاه مدت فوق العاده موثر است و ذهن را حسابی به چالش می‌کشد و به عنوان یک بازی برای تقویت حافظه کودکان و بزرگسالان توصیه می‌شود.
لوتوس:
بازی گنج‌های پنهان لوتوس یک بازی مشارکتی ۲ تا ۵ نفره است که در آن بازیکنان با یکدیگر رقابت نمی‌کنند، بلکه برای رسیدن به یک هدف مشترک با یکدیگر همکاری می‌کنند.
در واقع یک بازی کارتی است که بازیکنان در آن تلاش می‌کنند با هم فکری و کمک گرفتن از نشانه‌های لوتوس همه گنج‌های مخفی هخامنشیان را پیدا کنند قبل از اینکه این طلسم‌ها بسوزد و به رنگ سیاه در بیاید و یک بازی جذاب برای تقویت حافظه است.
بازی تیزبین:
هدف بازی تیزبین افزایش تمرکز و سرعت عمل بازیکنان است؛ بدین ترتیب که بازیکنان باید با تیزبینی و سرعت عمل خود بین کارت‌های بازی تصویر مشترک را بیابند و زودتر از بقیه نام آن تصویر را اعلام کنند و حافظه نقش مهمی در این بازی دارد.
حافظه آنقدر مهم است که ما بهای خیلی زیادی به دلیل اینکه حافظه ضعیفی داریم پرداخت خواهیم کرد. ما بیماری به نام آلزایمر داریم که انسان در سن پیری و یا حتی در سنین خیلی کمتر ممکن است به این بیماری دچار شود. انجام بازی باعث می‌شود که درصد احتمال به آلزایمر پایین بیاید و سلول‌های مرتبط با حافظه تقویت شود.
شاید بهتر این باشد که به صورت جمعی خود را موظف بدانیم که این بازی‌ها را به این صورت انجام دهیم که در همه مدارس و حتی بزرگسالان و معلمین فعال، بازی‌هایی که برای تقویت مهارت‌های حافظه و تمرکز مفید هستند در اتاقی با عنوان اتاق بازی ترتیب بدهند که مثلا والدینی که منتظر فرزند خود هستند یک ربع، بیست دقیقه را در اتاق بازی، بازی‌ها را انجام دهند و خودشان را موظف کنند که حافظه قوی داشته باشند. زمانی که شما به عنوان والدین این بازی‌ها را انجام دهید بهتر می‌توانید با فرزندتان ارتباط بگیرید و این بازی‌ها را انجام دهید. یادتان باشد باید اول خودمان از بازی لذت ببریم و بعد به کودکان توصیه کنیم که این بازی‌ها را انجام دهند.
### پایان خبر رسمی