، بجنورد , (اخبار رسمی): کاغذ به ماده‌ای گفته می‌شود که از خمیر کتان یا پنبه، کنف، چوب و یا ضایعات کشاورزی ساخته شود و به کار نوشتن بیاید و در اصطلاح علمی عبارت است از تراکم الیاف سلولزی که به‌طور نامنظم داخل یک‌دیگر شده و در نتیجه یک ماده فشرده را می‌دهد که در ابعاد و اوزان مختلف به‌دست می‌آید.
تولید خمیر کاغذ از باگاس و ضایعات کشاورزی با 50 هزار تن در سال و مساحت زمین مورد نیاز 2 هزار متر مربع، اشتغالزایی 35 نفر، سرمایه کل 10 میلیارد تومان و نرخ بازده داخلی طرح 56 درصد است
تاریخچه پیدایش کاغذ
به گفته تاریخ، مصریان باستان اولین مردمانی بوده‌اند که از نوعی نی شبیه بامبو به نام پاپیروس صفحاتی می‌ساختند و بر روی آن می‌نوشتند و نیز کاغذ بردی را مصریان اختراع کردند. مردم مصر نی پاپیروس را به صورت نوارهای نازک و بسیار ظریفی کنار یک‌دیگر قرار می‌دادند و سپس به وسیلهٔ فشارها و صیقل دادن به آن به شکل ورق درمی‌آوردند.
چینی‌ها اولین و نخستین مردمانی بودند که بیش از ۲ هزار سال پیش، کاغذهایی مانند کاغذهای امروزی ساختند. ایرانیان مسلمان شیوه ساختن کاغذ را در سده نخست پس از اسلام از چینی‌ها آموختند و آن را بهبود بخشیدند. شهر سمرقند برای سال‌ها بزرگ‌ترین مرکز ساخت و خرید و فروش کاغذ بود. سپس، در شهرهای دیگر، از جمله بغداد، دمشق، قاهره، مراکش، جزیره سیسیل و شهرهای مسلمان‌نشین اسپانیا، کارخانه‌های کاغذسازی به راه افتاد. در حالی که تقریبا ۲ هزار سال پیش در چین از پوست درخت، کنف، پارچه ، و گیاه برنج به عنوان مواد خام جهت تولید کاغذ استفاده می‌شد امروزه چوب ماده خام اصلی در تولید کاغذ است که از نظر مقدار، بیش‌ترین محصول موجود طبیعی سراسر جهان است.
تولید خمیر کاغذ از باگاس
باگاس یکی از تولیدات جانبی نیشکر هست که حدودا 20 تا 30 درصد وزن آن را تشکیل می‌دهد. این محصول باقی‌مانده فیبری به جای مانده پس از عصاره‌گیری از شکر است که به صورت قطعات ریز تراشه چوب و به رنگ زرد کاهی است. یکی از مشکلات موجود برای استفاده از باگاس در تولید خمیر کاغذ، خودسوز بودن آن خواهد بود که انبار کردن آن بدون اندیشیدن تدابیر لازم می‌تواند مشکلات فراوانی را به وجود آورد.
باگاس تفاله‌ای است که پس از استخراج شکر از نیشکر و سورگوم، حاصل می‌شود. این ماده به عنوان یک سوخت زیستی برای تولید گرما، انرژی، برق، تولید پالپ و مواد ساختمانی استفاده می‌شود. استفاده از باگاس به عنوان ماده اولیه تولید کاغذ نیازمند افزایش کیفیت کاغذ تولیدی و کاهش هزینه‌های تولید است. در حالی‌که کاغذ باگاس به طور معمول مقاومت پایینی دارد. برای تقویت کاغذ تولید شده از باگاس معمولاً خمیر کاغذ وارداتی به آن اضافه می‌شود. باگاس تولید شده در کشور از مزارع نیشکر می‌تواند نیاز به واردات کاغذ را بسیار محدود کند.
تولید خمیر کاغذ
خمیر کاغذ یک توده لیفی است، که به‌عنوان مهم‌ترین ماده اولیه صنایع کاغذ محسوب می‌شود و از درختان جنگلی، ضایعات کشاورزی و کاغذهای باطله بازیافتی قابل تأمین است.
الیاف گیاهی غیر چوبی به کار رفته در تولید خمیر کاغذ به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:1)ضایعات صنعتی کشاورزی و پس مانده‌های کشاورزی مانند کاه گندم، 2)برنج و باگاس نیشکر
گیاهان خودرو شامل بامبو، نی، اسبر، قو … 3)محصول الیاف گیاهی شامل الیاف برگی مانند کنف درخت صباره و الیاف پوست یا ساقه مانند کنف هندی کنف بنگالی، الیاف کتان و دیگر محصولات زائد آن‌ها.
فرآیند تولید خمیر کاغذ با ضایعات و از الیاف غیر‌چوبی مشابه
تولید این خمیر از چوب است که بر مبنای نوع روش‌ها به فرآیندهای شیمیایی و شیمیایی-مکانیکی دسته‌بندی می‌شود. انتخاب این فرآیند برای تولید خمیر کاغذ به شرایط اقلیمی و عوامل فنی-اقتصادی بستگی دارد که این شرایط با جغرافیای منطقه مورد نظر تغییر می‌کند. نوع مواد شیمیایی به کار رفته و میزان انرژی صرف شده برای فرآورش خمیر کاغذ مبنای اقتصادی فرآیند را تشکیل می‌دهد.
مراحل مختلف تولید خمیر کاغذ در کارخانه‌های احداث شده شامل خرد کردن، آماده‌سازی، پخت، آسیاب انبار کردن خمیر، آبگیری، شکل‌دهی، خشک کردن است.
تولید خمیر کاغذ با ضایعات در دیگر کشورها
در بسیاری از کشورها استفاده از کاه برای تولید خمیر کاغذ پیشرفت چشمگیری داشته است. در کشورهای دانمارک، یونان، هلند، مجارستان، ایتالیا، رومانی، اسپانیا و یوگسلاوی که منابع تأمین چوبشان محدود است و بیشتر به واردات اتکا دارد، این صنعت رواج بسیاری یافته است.به گزارش دریک، همچنین برخی کشورهای دیگر مانند آرژانتین، چین، مصر، هند، اندونزی، مکزیک، پاکستان، سریلانکا و ترکیه به دلیل محدودیت منابع چوبی به استفاده از بقایای محصولات کشاورزی به‌ویژه کاه روی آورده و نتایج مثبتی گرفته‌اند.
مصارف کاغذ
مصرف کاغذ با اختراع آن همراه بوده است که گفته می‌شود مصریان پیش‌قدم در این اختراع بوده‌اند و از بسیاری جهات نشانگر سطح رشد علمی و فرهنگی جامعه است. با پیشرفت اطلاعات و معلومات بشر از دانش رنگ، کاغذهای رنگی برای جلب توجه و زیبایی و مقوا و کارتن‌های رنگ‌آمیزی شده برای بسته‌بندی و بالاخره جعبه‌های شیرینی و شکلات برای مصرف خانگی و نظایر این‌ها، همه دلیل بر دانش برتر و استفاده بشر از این صنعت و اختراع است که روز به روز رو به توسعه و تکامل است و در تاریخ از آن یاد شده است.
کاغذ یکی از مهم‌ترین مواد اولیه در فرآیند چاپ است که در عکاسی، بانک، مدارس، مرغداری، خیاطی، قنادی و… کاربرد دارد.
اهمیت کاغذ
ایران کشوری رو به توسعه محسوب می‌شود و توسعه صنعت از ارکان اساسی آن است. با توجه به اهمیت مسائل آموزشی و فرهنگی، دولت در سال‌های اخیر توزیع کاغذ را به عهده گرفته و پس از اعمال سوبسید به تعرفه کاغذ، آن را بین مصرف‌کنندگان توزیع می‌کند. از این رو اهمیت «خمیر کاغذ» به‌عنوان یک کالای واسطه‌ای در تهیه کاغذ و مقوا معلوم می‌شود، به همین دلیل اگرچه خمیر کاغذ جزو کالاهای استراتژیک نیست اما کالایی پرمصرف است.
وضعیت بازار محصول
این محصول یک کالای واسطه‌ای است و به عنوان ماده اولیه مورد استفاده کارخانه‌های تولید مقوا، بسته بندی، کاغذ فلوتینگ و کاغذ از ضایعات کشاورزی قرار می‌گیرد.
بنابراین بازار این محصول گسترده است و به دلیل مصرف بالای کاغذ می‌توان به منظور مصرف داخل استفاده شود و نیز طبق آمار صادرات دوسال گذشته می‌توان به بازار مصرف کشورهای عراق و افغانستان نیز اشاره کرد.
کد آیسیک مرتبط با صنعت تولید خمیر کاغذ
طرح تولید خمیر کاغذ از سایر ضایعات کشاورزی (۲۱۰۱۴۱۲۳۰۴)
طرح تولید خمیر کاغذ از چوب (۲۱۰۱۴۱۲۳۰۲)
طرح تولید خمیر کاغذ از کاغذ و مقوای باطله (۲۱۰۱۴۱۲۳۰۳)
طرح تولید خمیر کاغذ از لینتر پنبه (۲۱۰۱۴۱۲۳۰۵)
طرح تولید خمیر کاغذ از باگاس (۲۱۰۱۴۱۲۳۰۶)
نتیجه گیری، تولید خمیر کاغذ از باگاس
اگر تولید کاغذ از باگاس به شیوه جدید (نانوالیاف) عملیاتی شود، هم کیفیت کاغذ بالاتر می‌رود و هم نیاز به واردات بسیار محدود خواهد شد.
اگر سرمایه‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مسئولان به این سمت سوق یابد، برای همه سودمند خواهد بود زیرا این بخش می‌تواند ارزش افزوده زیادی تولید کند. با توجه به این موضوع تقویت این رشته از نظر افزایش تعداد کارشناس و بودجه تحقیقاتی نیز باید مدنظر قرار بگیرذ زیرا تجهیزات نانو بسیار گران‌قیمت است اما از سوی دیگر با استفاده از این فناوری می‌توان ضمن کاهش هزینه‌های تولید، کیفیت کاغذ را نیز بالا برد.
طرح تولید خمیر کاغذ از باگاس
تولید خمیر کاغذ از باگاس و ضایعات کشاورزی با 50 هزار تن در سال و مساحت زمین مورد نیاز 2 هزار متر مربع، اشتغالزایی 35 نفر، سرمایه کل 10 میلیارد تومان و نرخ بازده داخلی طرح 56 درصد است.
### پایان خبر رسمی