، تهران , (اخبار رسمی): صنایع نساجی در ایران، یکی از صنایعی است که اشتغالزایی بالایی دارد و تولید شغل نیز در آن بسیار ارزان است. صادرات صنایع نساجی ایران طی 9 ماهه اول سال جاری، نسبت به دوره زمانی مشابه سال گذشته 13 درصد افزایش داشته است.
به گزارش اخبار رسمی به نقل از اتاق بازرگانی تهران، طبق اعلام گمرک، کل صادرات صنایع نساجی کشور با احتساب رنگ، ماشینآلات و فرش دستباف در حدود 743 میلیون دلار بوده است. «صنعت نساجی ما روزگاری خیلی جلوتر از جایی مثل ترکیه بوده است. اما اتفاقات مختلفی ظرف سالیان اخیر پیش آمده که منجر به وضعیت کنونی ما شده است. باید ببینیم عوامل اثرگذاری که موجب شده ما آن موفقیت مورد انتظار را نداشته باشیم چیست.» محمدمهدی رئیسزاده، دبیرکل انجمن صنایع نساجی ایران، وضعیت صنعت نساجی در ایران را تشریح کرده که در ادامه میخوانید.
صنعت نساجی چه مزیتهایی برای ایران دارد؟
صنعت نساجی جزو صنایع اشتغالزاست. بسیاری از کشورهای دنیا مثل انگلیس، کره جنوبی، ژاپن، ویتنام، بنگلادش و حتی اخیرا پاکستان توسعه صنعتی خود را از صنعت نساجی شروع کردهاند. در کنار ظرفیت تولید شغل، میزان سرمایه لازم برای راهاندازی این صنعت نیز نسبت به سایر مشاغل کم است. در صنایع مادر مثل نفت و گاز و پتروشیمی، گاهی برای ایجاد هر شغل باید یک میلیون دلار سرمایهگذاری انجام شود اما در صنعت نساجی برای ایجاد یک شغل طبق آخرین آمار تنها نیاز به 35 تا 40 میلیون تومان سرمایهگذاری است. صنایع نساجی ایران نیز قدمتی بیش از 100 سال دارد. مزیت خیلی خوب آن برای کشور، بالا بودن توانایی ایجاد اشتغال است. بنابراین در کشوری مثل ایران که ایجاد اشتغال برای جوانان یکی از اولویتهاست و از سوی دیگر کمبود سرمایه لازم و محدودیت منابع مالی برای راهاندازی بنگاهها همیشه مسائلی را برای بنگاهها به وجود میآورده، صنایع نساجی میتواند یکی از بهترین صنایع برای کمک به اقتصاد کشور باشد.
مصائب تهیه مواد اولیه
صنایع نساجی زنجیرهای از حلقههای یک صنعت کامل را شامل میشود؛ از تولید مواد اولیه و ریسندگی و بافندگی تا چاپ و رنگرزی و تکمیل و تولید پارچه یا کفپوش و نهایتا لباس. این صنعت در مقایسه با صنایع دیگر یک زنجیره طولانی را طی میکند تا به سرانجام برسد. اولین حلقه از این زنجیره، تهیه مواد اولیه شامل پنبه، اقلام محصولات شیمیایی مثل الیاف پلیاستر یا اکریلیک و نیز ویسکوز، تاپس پشم، پیله ابریشم و میزان مختصری از الیاف بامبو است. در دنیای امروز، مهمترین ماده اولیه برای پوشاک پنبه است، به خصوص به این دلیل که برای برخی سنها مثل کودکان، تنها پوشاکی با جنس پنبه باید تولید شود. قبل از انقلاب و حتی تا سالهای پس از انقلاب، ایران یکی از تولیدکنندگان پنبه بود که سالانه 230 تا 250 هزار تن پنبه تولید میکرد که بخشی از آن به تولید داخلی میرسید و بخشی از آن هم صادر میشد. اما امروز طبق آمارهای رسمی جهاد کشاورزی به دلایل مشکلات اقتصادی و نیز آببر بودن پنبه و کمبود آب در کشور، به مرور تولید این محصول بسیار کاهش یافته و سال گذشته به حدود 30 هزار تن رسیده و نیاز به واردات پنبه پیدا شده که در شرایط فعلی سالانه 50 هزار تن است. اگر وضعیت خروج از رکود در اقتصاد ایران ادامه پیدا کند، کارشناسان پیشبینی میکنند که دستکم نیاز به واردات سالانه 100 هزار تن پنبه به کشور به وجود بیاید. در زمینه ویسکوز، ایران تولیدکننده این محصول نیست و باید از خارج از کشور وارد شود. حتی در مورد پیله ابریشم هم امروزه ایران نیاز به واردات پیدا کرده است. ایران در زمینه تاپس پشم هم اصلا تولید خاصی ندارد و آن را نیز باید از کشوری مثل استرالیا که بهترین کیفیت را در این زمینه دارد وارد کند. وقتی که محصول پنبه کاهش پیدا میکند بسیاری از صنایع نساجی به محصولات پتروشیمی به عنوان مواد اولیه رو میآورند. ایران در بخش پتروشیمی دارای منابع غنی است اما به دلیل اینکه بحثها و جدالهای زیادی بر سر اینکه اقلام پتروشیمی در بورس کالا به فروش گذاشته شود یا نه درگرفته و تصمیمگیری شده که بخشی از این اقلام در خارج از بورس کالا که شفافیت زیادی هم ندارد عرضه شود، با نوسانات قیمت نفت قیمت محصولات اولیه صنایع نساجی دچار افت و خیز میشود، مدام آنها را با مشکل مواجه میکند و روی قیمت تمامشده محصولاتشان اثر میگذارد.
مانع قرنطینه سازمان حفظ نباتات
منابع وارداتی زیادی در میان کشورهای جهان برای حوزه نساجی ایران وجود دارد که اتفاقا ایران نیز دارای روابط مالی مطلوبی با آنهاست و منابع مالی زیادی در دست آنها دارد؛ مثل کشور هندوستان. اما به دلیل ضوابط و استانداردهایی که در سازمان حفظ نباتات وجود دارد، میزان واردات از بسیاری از این کشورها با مشکل مواجه میشود. سازمان حفظ نباتات یک اداره کل قرنطینه دارد که هر محصول کشاورزی برای واردات باید مجوز این اداره را داشته باشد. در سالهایی که تولید پنبه در ایران زیاد بوده، برای اینکه محصول پاکی از نظر کشاورزی و دفع آفات در محیط کشاورزی وجود داشته باشد در اعمال قرنطینه سختگیری بسیار زیادی میشده است. در مورد پنبه آفتی به نام «کرم سرخ» وجود دارد که کشور ایران از این نظر پاک محسوب میشود و برای جلوگیری از ورود این آفت به کشور، پنبه فقط از کشورهایی مثل ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان وارد میشود و تا سال گذشته ورود پنبه از هر جای دیگر دنیا ممنوع بود در حالی که کشوری مثل هند بزرگترین تولیدکننده دنیاست و همواره بحث بر سر چگونگی واردات این پنبه وجود داشته است. از سوی دیگر، به دلیل توسعه سریع فناوری نساجی، صنایع ریسندگی ایران و ماشینآلاتی که نخ ظریف بالای نمره 40 تولید میکنند اکنون نیازمند پنبههای الیاف بلند است اما در سالهای اخیر همراه با کاهش تولید کمی، تولید کیفی پنبه در ایران نیز کاهش پیدا کرده و نیاز به واردات پنبه الیاف بلند که تقریبا در کشور تولید نمیشود به امری ضروری تبدیل شده است. سازمان حفظ نباتات اعلام کرده است که برای واردات پنبه باید این قلم وارداتی در قرنطینه داخل سیستم خلأ شود و گاز متیل بروماید که از نظر محیطزیستی جزو گازهای خطرناک است و کشورهای عضو سازمان ملل برای استفاده از آن سهمیهبندی شدهاند، به پنبه تزریق شود تا هرگونه آفتی مثل کرم سرخ در آن از بین برود. در سالهای گذشته بخش خصوصی و انجمن نساجی در حال مذاکره با سازمان حفظ نباتات هستند تا بتوانند چنین سیستمی را برپا کنند و خود بانی آن شوند و بتوان از هرجایی در دنیا پنبه را آورد و از این سیستم گذراند و سپس ترخیص و وارد کرد.
نساجی؛ خصوصی واقعی
طی دهههای اخیر، بسیاری از صنایع نساجی ایران تحت پوشش دولت قرار گرفتهاند و دولتی شدهاند یا به نوعی مالکیت غیرمستقیم دولتی داشتهاند. اما به مرور زمان، این صنایع یا واگذار شدهاند یا تعطیل و بسته شدهاند. بنابراین بیش از 90 درصد صنعت نساجی قوی امروز ایران در دستان بخش خصوصی است. یکی از ویژگیهای بارز صنعت نساجی در ایران در مقایسه با سایر صنایع، خصوصی بودن تقریبا خالص آن است.این خصوصیت در همه حلقههای زنجیر صنعت نساجی در ایران، یعنی تولید مواد اولیه، ریسندگی، بافندگی، چاپ و رنگرزی و تکمیل و سپس پارچه و پوشاک وجود دارد و همه این فعالیتها حتی در شرایط تحریم سالهای گذشته نیز توسط خود بخش خصوصی انجام میگرفته است.
### پایان خبر رسمی