، تهران , (اخبار رسمی): رسم ما در پادپُرس براین است که از یک سوال و یا مشاهده شروع می‌کنیم و با نقد آن، به سوال‌های بهتری می‌رسیم. در این مقاله نیز، با سوال‌های مرتبط و بی‌پاسخ مختلفی روبرو می‌شوید که در جستجوی بهبودی برای محیط زیست‌مان در اکوسیستم ایران هستند. در نهایت راهکارهایی برای «سوال بهتر» این بحث ارائه می‌دهیم.
اگر شما بخواهید از یک فردِ آگاه در حوزه‌ی محیط زیست و آشنا با مسائل محیط زیست ایران، پرسش‌هایی مطرح کنید، چه می‌پرسید؟
همیشه عادت داشتم که چه زمستان باشد یا تابستان، پرده‌ی اتاقم را کامل کنار بزنم تا نور خورشید و آسمان آبی را ببینم و لذت ببرم. از زمانی که هوا آلوده شد، پرده‌ی اتاقم کامل کشیده است و هر روز صبح زود، از خواب که بیدار می‌شدم، کمی‌پرده را کنار می‌زدم تا شاید بتوانم آلودگی‌ها را نیز مثل پرده کنار بزنم و هوای تازه را ببینم. ولی موفق نمی‌شدم.
دنیای واقعی با دنیای خیالی من تفاوت‌های زیادی دارد. دنیای خیالی من جایی است که در آن، درختان جنگل به هیچ وجه قطع نمی‌شدند. مردم آنجا از دوچرخه برای رفتن به جاهای مختلف استفاده می‌کردند. هیچ کارخانه‌ای در آن وجود نداشت که با سوخت فسیلی محصولاتش را تولید کند. دریاها و دریاچه‌ها تمیز بودند و پر از آدم‌هایی بود که انرژی را درست استفاده می کردند.
اسم این دنیا را، «جهان واقعا زنده» گذاشته بودم؛ چون در آن محیط زیست جایی برای زیستن بود و نه صرفا زنده ماندن!
راستی چه شد که انسان‌ها زنده ماندن را به جای زیستن انتخاب کردند؟
یکی از نیازهای مبرم جوامع کنونی توسعه پایدار است. یعنی در کنار در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی پروژه‌ها، لازم است ابعاد محیط زیستی و اجتماعی آن هم در نظر گرفته شود، طوری که علاوه بر زنده ماندن پروژه، توسط جامعه قابل پذیرش باشد و به منابع طبیعی‌‌مان هم آسیب نرساند.
ولی راستی در این دنیایی که وقتی می‌خواهیم به مشکلات آن فکر کنیم، اولویت‌های اول تا سوم مربوط به حوزه‌ی محیط زیست میشوند؛ باید واقعا نگران چه چیزی بود؟ آیا به مشکل آلودگی هوا بپردازیم یا کمبود آب؟ آیا نگران زباله‌های کارخانه‌ای باشیم و یا بازیافت نکردن سایر زباله‌ها؟ اصلا این همه مشکلات محیط زیستی از چه ناشی می‌شود؟ شاید بهتر باشد ریشه‌های این مشکلات که به نظر یکی هستند را بیابیم و به برطرف کردن آن بپردازیم.
چطور می‌توان محیط زیست را وارد اخلاق روزمره‌مان کنیم؟
بگذارید ابتدا یک سوال مهم‌تر بپرسیم: چه چیزی باعث شده که زشتی دزدی یا دروغ به اخلاق روزمره ما وارد شود ولی حفظ و پاسداشت محیط زیست نه؟ چرا مادر و پدر، «احترام به محیط زیست» را به صورت یک اصل اخلاقی به فرزندشان آموزش نمی‌دهند؟
واقعیت این است که ما هر چیزی که داریم از همین اکوسیستم نازکی هست که در کره زمین وجود دارد. تمام منابع مواد و انرژی مورد نیازمان را از زمین برداشت می‌کنیم و تمام زائدات‌مان را هم (با یا بدون تصفیه) به همین زمین می‌سپاریم. ولی حیف که چندان مواظب این اکوسیستم نیستیم.
البته بشر به تازگی در مورد محیط زیست دغدغه‌های زیادی پیدا کرده؛ شاید به دلیل عواقبی که از قدم‌های بی حساب و کتاب گذشته خود نصیبش شده است؛ولی اگر دید بلندمدت نداشته باشیم این مسأله با بقای نوع بشر روی کره زمین تلاقی پیدا می‌کند.
با این حساب اگر به بقای خودمان و حیات علاقه‌مند هستیم لازم است پاسداشت محیط زیست را به اخلاق و ذهنیت روزمره مردمان خودمان وارد کنیم؛ ولی از کجا شروع کنیم که در زمان محدود به جای مناسبی برسیم؟ چه موانعی سر این راه وجود دارد؟
راهکارهایی برای بهبود وضعیت محیط زیست ایران در میان مدت
با توجه به پادپُرسی بودن این مقاله، علاوه بر اینکه تلاش می‌کنیم از یک سوال به سوال‌های بهتر و ریشه‌ایتری برسیم، دنبال راهکار برای سوالات خوب نیز هستیم.
آموزش معمولا از سنین کودکی تاثیرگذار است و اگر قرار باشد تغییری بنیادین در نگرش ما نسبت به محیط زیست و دنیای اطرافمان رخ دهد، لازم است از پیش از دبستان آغاز شود. در عین حال، آموزش کودکان‌مان کمکی به وضعیت حال حاضر اکوسیستم ایران نمی‌کند و ممکن است تا این کودکان بزرگ شوند، دیگر جایی به اسم ایرانِ قابل زندگی کردن نمانده باشد! برای همین می‌توان روی آموزش دیگر اقشار تاثیرگذار جامعه در حوزه‌ی محیط زیست نیز سرمایه‌گذاری کرد و برنامه‌هایی هم برای جلب توجه ایشان داشت.
از جمله اقشار تاثیرگذار در این حوزه، دانشجویان و خبرنگاران هستند. دانشجویان به مثابه قشری که برای‌شان پیشرفت کشورمان اهمیت بسیاری دارد، هنوز به تاثیر خودشان ایمان دارند و از ایجاد بهبود ناامید نشده‌اند. خبرنگاران و روزنامه‌نگاران هم به عنوان کسانی که پل میان جامعه و سایر اقشار تاثیرگذار بر جامعه هستند. در واقع وظیفه‌ی خبرنگاران ایجاد حساسیت اجتماعی نسبت به فعالیت‌های مختلفی است که می‌تواند بر روی چرخه‌ی حیات جامعه تاثیر مثبت یا منفی بگذارند. با توجه به این دو قشر بعضی راهکارها که به ذهن کاربران پادپُرس رسیده را برای‌تان مطرح می‌کنیم:
۱. برای آموزش دانشجویان بهترین راه کمک گرفتن از خود ایشان است. خیلی از دانشجویان در حال حاضر، فعالیت‌های مناسبی در طبیعت دارند. خوب است ایشان این تجربیات را به بقیه منتقل کنند، حتی شده به طور شفاهی، مثلا در قالب سخنرانی‌هایی مشابه تِد. از این روش، گوش‌ها عادت می‌کند به شنیدن چنین تجربیاتی و ذهن‌ها برای پذیرش اتفاق‌های عمیق‌تر آماده می‌شود.
۲. آموزش و آگاه‌سازی در سطح دانشگاه‌ها که در حال حاضر از طریق انجمن‌های محیط زیست در داخل دانشگاه و همین طور باشگاه دانشجویان در حال انجام است. این آموزش‌ها اکثرا شامل بعضی فعالیت‌های NGO و همین طور بعضی ارزش‌آفرینی‌ها در سطح دانشگاه است. هدف از این فعالیت‌ها این است که دغدغه‌ی دانشجویان را افزایش دهند و به ایشان یاد دهند وقتی با یک پدیده روبرو میشوند چه کارهایی می‌توانند انجام دهند و ...
بعضی از این فعالیت‌ها همسو با فعالیت‌های سایر کُنشگرهای محیط زیستی انجام می‌شود، مثل سه‌شنبه‌های بدون خودرو که در داخل دانشگاه‌های تهران نیز در حال پیگیری است.
۳. ما هنوز یک منبع موثق برای گزارش‌های محیط زیستی نداریم. بارها پیش آمده که خبری در یکی از وبسایت‌های حامی‌محیط زیست و فعالین این حوزه درج شده و بعد تکذیب شده است. خوب است به فعالین محیط زیست و کنشگرها، آموزش‌های مورد نیاز برای روزنامه‌نگاری و تهیه گزارش‌های خوب و قابل استناد داده شود. این منابع علاوه بر آگاه‌سازی افراد می‌تواند برای آموزش نیز استفاده شوند.
۴. بعضی کنشگرهای حوزه‌ی محیط زیست، خودشان گزارش‌هایی تهیه می‌کنند و به شکل پراکنده در وب در دسترس است. سایت یا منبعی برای تجمیع گزارش‌های محیط زیستی کمک بزرگی به مستند شدن اطلاعات و بهبود فضای آموزشی در حوزه‌ی محیط زیست در ایران خواهد بود.
۵. در نهایت به عنوان آخرین و یکی از راهکارهای مهم در این زمینه، خوب است برای آموزش روزنامه نگاران و فعالین حوزه‌ی محیط زیست سرمایه‌گذاری شود و کلاس‌های مبانی محیط زیست مخصوص ایشان برگزار شود تا سطح دانش و اطلاعات ایشان در این حوزه افزایش پیدا کند. بدون آموزش‌های کافی نمی‌توان انتظار داشت ایشان گزارش‌های خبری قابل استنادی راجع به فعالیت مسئولین و شرکت‌های مختلف تهیه کنند.
آغازی نو برای یک بهبود
کرسی یونسکو و ما قصد داریم قدم کوچکی برای این آموزش و آگاهی عمومی بردارد. بدین منظور کارگاهی برای آموزش خبرنگاران و علاقه‌مندان در اواسط اسفند ماه 1396 برگزار خواهد شد.
اگر شما بخواهید از یک فردِ آگاه در حوزه‌ی محیط زیست و آشنا با مسائل محیط زیست ایران، پرسش‌هایی مطرح کنید، چه می‌پرسید؟
### پایان خبر رسمی