، سمنان , (اخبار رسمی): گوگرد معدنی دارای ده درصد کلسیم یا همان ژیپس به طور طبیعی در خود میباشد و بهترین ومقرون به صرفه‌ترین و همچنین پربازده‌ترین گزینه در اصلاح خاک های شور و قلیایی است. در اصلاح خاکهای شور با گوگرد معدنی ضمن کاهش پی اچ خاک، سدیم خاک با کلسیم خاک معدنی تبادل می شود.
میزان کاهش عملکرد محصول به عواملی مانند رشد محصول، میزان نمک خاک، شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد.در موارد شدید که غلظت نمک ها در ناحیه ریشه بسیار زیاد است، ممکن است از رشد محصول جلوگیری شود.
مقدمه
PH خاک به طور مستقیم بر زندگی و رشد گیاهان تأثیر می گذارد. زیرا بر روی جذب همه مواد مغذی گیاه تأثیر میگذارد. دربازه PH بین ۶.۰ و ۶.۵، بیشتر مواد مغذی در دسترس ترین حالت خود برای گیاه قرار دارند.
PH خاک باید به صورت دورهای بررسی شود. و اگر از محدوده مطلوب گیاه بیشتر یا کمتر باشد باید با فرایند تغییر PH خاک آن را اصلاح نمود تا در روند جذب عناصر ماکرو و میکرو در ریشه گیاهان اختلالی ایجاد نشود. این فرایندها شامل کاهش پی اچ خاک با اصلاح کننده گوگرد معدنی اسیدی یا افزایش پی اچ خاک با اصلاح کننده آهکی می شود.
یک ماده مغذی باید محلول بوده و به مدت کافی محلول باقی بماند تا با موفقیت از طریق محلول خاک به ریشه ها برسد. به عنوان مثال، نیتروژن بیشترین حلالیت خود را بین پی اچ ۴ و ۸ خاک دارد. بالاتر یا کمتر از این محدوده، حلالیت آن به طور جدی محدود شده است.
میزان اسیدیته یا قلیایی بودن خاک (PH) بسیار مهم است. زیرا بر تجزیه کانی های معدنی به عناصر ضروری که گیاهان میتوانند از آن استفاده کنند، تأثیر میگذارد. همچنین کودها را از فرم موجود به شکلی تبدیل میکند که گیاهان به راحتی میتوانند آن را جذب کنند
.
افزایش PH خاک اسیدی
محدوده PH ایده آل برای خاک از ۶.۰ تا ۶.۵ است زیرا اکثر مواد مغذی گیاه در دسترسترین حالت خود هستند. اگر آزمایش پی اچ خاک زیر ۶.۵ را نشان دهد، توصیه معمول استفاده از سنگ آهک است.
سنگ آهک علاوه بر داشتن قابلیت افزایش پی اچ ، حاوی کلسیم است. برخی سنگ آهک دولومیتی را ترجیح میدهند زیرا حاوی کلسیم و منیزیم است، اما باید این نکته را درنظر گرفت که خاکهای دارای منیزیم بالا (سرپانتین) نیازی به منیزیم بیشتری ندارند.
کاهش pH خاک
برخی از خاکها قلیایی هستند و pH آنها بالاتر از ۶.۵ است. برخی از کودها (سولفات آمونیوم، اوره و نیترات آمونیوم) یک واکنش اسیدی در خاک ایجاد میکنند. بنابراین به کاهش یا حفظ و مدیریت PH خاک تا حدی کمک میکنند. برخی از مواد آلی اسیدی مانند سوزن کاج یا خزه ذغال کک میتوانند پی اچ خاک را به تدریج در طول سالها کاهش دهند. در طبیعت این امر هزاران سال طول میکشد.
اما برای کسب نتایج سریعتر و موثر تر در کاهش pH خاک، از گوگرد معدنی استفاده میشود. یکی از مهمترین کاربردهای گوگرد در کشاورزی ارگانیک بهره گیری از آن در اصلاح خاکهای قلیایی و شور است. وقتی گوگرد معدنی به خاک اضافه میشود، بر اثر فعالیت های میکرو ارگانیسم های موجود در خاک میزانی از اسید سولفوریک رقیق تشکیل میشود.
ویژگی متمایز کننده خاکهای شور از نظر کشاورزی این است که آنها دارای نمکهای محلول خنثیِ بسیاری هستند که بر رشد اکثر گیاهان زراعی تأثیر منفی می‌گذارند.
به منظور تعریف، خاکهای شور به خاکهایی گفته میشود که رسانایی الکتریکی (EC) عصاره خاک اشباع آنها، بیش از dS/m ۴ در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد باشد. این مقدار به طورکلی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه کمیته اصطلاحات انجمن علوم خاک آمریکا مرز بین خاکهای شور و غیر شور را در عصاره اشباع به dS/m ۲ کاهش داده است.
بسیاری از خاکهای شور، حاوی مقادیر قابل توجهی گچ (CaSO۴ ، ۲H۲O) در آنالیز میباشند. کربناتهای محلول همیشه وجود ندارند. مقدار pH خمیر خاک اشباع شده همیشه کمتر از ۸.۲ و بیشتر نزدیک به ناحیه ی خنثی است.
تاثیر خاکهای شور بر گیاهان
گیاهان در خاکهای تحتِ تأثیرِ نمک اغلب دارای ظاهر مشابه گیاهانی هستند که در شرایط تنش رطوبت (خشکسالی) رشد می کنند، اگرچه پژمردگی گیاهان بسیار کمتر است زیرا پتانسیل اسمزی محلول خاک معمولاً به تدریج تغییر می کند و گیاهان مقدار نمک داخلی خود را برای حفظِ ورمِ سلولهای زنده گیاهی و جلوگیری از پژمردگی، به اندازه کافی تنظیم می کنند.
علائم مسمومیت عناصر خاص، مانند سوختگی حاشیه ای یا نوک برگها، معمولاً فقط در گیاهان چوبی رخ می دهد. یونهای کلرید و سدیم و بور عناصری هستند که معمولاً با علائم سمی مرتبط هستند. گونه های غیر چوبی اغلب ممکن است به اندازه و یا بیشتر از این عناصر در برگهای خود داشته باشند، بدون اینکه آسیب ظاهری مانند گونه های چوبی نشان دهند.
تأثیر نمکهای محلول بر رشد گیاه بستگی به غلظت آنها در محلول خاک در هر زمان خاص دارد اما اندازه گیری غلظت محلول خاک در رطوبت معمولِ مزرعه به دلیل مشکلات نمونه برداری بسیار دشوار است. یک روش ساده شامل مخلوط کردن نمونه خاک با آب کافی برای تولید خمیر اشباع و سپس استخراج محلول برای اندازه گیری رسانایی است.
شوری و رشد گیاه
شوری بیش از حد خاک باعث ایجاد سطح ضعیف و پراکنده محصولات، رشد ناهمگون و توقف رشد و عملکرد ضعیف می شود که میزان آن بستگی به میزان شوری دارد. اثر اولیه شوری بیش از حد این است که آب کمتری در اختیار گیاهان قرار می دهد، اگرچه مقداری هنوز در ناحیه ریشه وجود دارد. زیرا فشار اسمزی محلول خاک با افزایش غلظت نمک افزایش می یابد.
جدا از اثر اسمزی نمک ها در محلول خاک، غلظت بیش از حد و جذب یون های جداگانه ممکن است برای گیاهان سمی باشد و/یا جذب سایر مواد مغذی ضروری گیاه را به تاخیر بیاندازد.
روش های احیا و مدیریت خاکهای شور
میزان کاهش عملکرد محصول به عواملی مانند رشد محصول، میزان نمک خاک، شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد. در موارد شدید که غلظت نمک ها در ناحیه ریشه بسیار زیاد است، ممکن است از رشد محصول به طور کامل جلوگیری شود.
برای بهبود رشد محصول در چنین خاکهایی، نمکهای اضافی باید از منطقه ریشه حذف شوند. اصطلاح احیای خاک های شور به روش هایی برای حذف نمک های محلول از ناحیه ریشه اشاره دارد.
شستشوی فشاری
شستشوی سطح نمکهای انباشته شده با شستشوی فشاری روی سطح، گاهی اوقات برای نمک زدایی خاکهایی که دارای پوسته نمک سطحی هستند استفاده می شود. از آنجا که مقدار نمک های قابل شستشو از خاک نسبتاً کم است، این روش اهمیت عملی چندانی ندارد.
آبشویی
این روش موثرترین روش برای حذف نمک ها از منطقه ریشه خاک است. آبشویی، اغلب با تجمع آب شیرین در سطح خاک و اجازه نفوذ به آن انجام می شود. آبشویی، زمانی موثر است که آب زهکشی شور از طریق زهکشی های زیر سطحی تخلیه شود که نمک های شسته شده را از منطقه تحت عملیات احیا خارج کند.
در صورت وجود زهکشی طبیعی کافی، به عنوان مثال مانداب بدون بالا بردن سطح آب، سطح شوری در غیاب زهکش های مصنوعی کاهش می یابد.
ترجیحاً آبشویی باید زمانی انجام شود که میزان رطوبت خاک کم و سطح آبهای زیرزمینی عمیق باشد. آبشویی در ماه های تابستان، بطور کلی کمتر موثر است زیرا مقدار زیادی آب در اثر تبخیر از بین می رود.
اصلاح خاک شور با استفاده از گوگرد معدنی
روش‌های آبشویی که در بالا به آن اشاره شد برای خاکهای دارای ph ما بین ۷ تا ۸ مناسب می باشد. اما با توجه به اینکه ما در اغلب مناطق ایران با مناطق گرم و خشک و نیمه بیابانی مواجهیم. که مناطقی با شاخصه هایی چون کمبود بارش و میزان تبخیر بالا هستند.
از طرفی دیگر عمق چاه های آب قابل بهره برداری نیز افزایش یافته است و بنابراین املاح محلول بسیاری وارد خاک های ما گشته است. در نتیجه آن اغلب خاک های ما دارای ph بالاتر از ۸ میباشند.
در این صورت در ابتدا نیاز به استفاده از مکمل ها و ترکیباتی حاوی کلسیم و گوگرد برای احیا و اصلاح خاک قبل ازعملیات آبشویی است تا غلظت سدیم خاک را کاهش دهیم. در اصلاح خاکهای شور با گوگرد معدنی ضمن کاهش پی اچ خاک، سدیم خاک با کلسیم خاک معدنی تبادل می شود.
توصیه آخر
با توجه به اینکه در این فرآیند واکنشی اصلاح خاک نیاز به حضور همزمان گوگرد و کلسیم میباشد. از طرفی استفاده غیر اصولی از اسیدهای سولفوریک آسیب های جبران ناپذیری را ممکن است برای کشاورزان به همراه داشته باشد. بهترین گزینه ای که ما به کشاورزان و باغداران محترم پیشنهاد می‌کنیم، اصلاح خاکهای شور با گوگرد با استفاده از گوگرد معدنی با درصد بالای گوگرد عنصری و محلول میباشد.
گوگرد معدنی سولفیران (گوگرد معدنی سمنان) دارای ده درصد کلسیم یا همان ژیپس به طور طبیعی در خود میباشد و بهترین ومقرون به صرفه‌ترین و همچنین پربازده‌ترین گزینه در اصلاح خاک های شور و قلیایی است.
### پایان خبر رسمی