، تهران , (اخبار رسمی): هنگامی که با خارجی‌ها مذاکره می‌کنید دوست دارید بدانید که آن‌ها درباره شما چه فکر می‌کنند و درباره کسب و کار در ایران چه نظراتی دارند؟
ماتیو اسپیواک مدیر تحقیقاتی یک شرکت خارجی معتقد است که با وجود روند کند تغییرات پس از لغو تحریم ها و اقتصاد ضعیف و نبود قطعیت بازار، هنوز هم ایران یک فرصت خوب درمیان بازار های نو ظهور به شمار می‌رود
به گزارش روابط عمومی شرکت سپینود شرق، مقاله حاضر دیدگاه‌های ماتیو اسپیواک مدیر تحقیقاتی یک شرکت خارجی و مدیر تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا موسسه FSG)Frontiers Strategy Group) است که در خصوص بازارهای نوظهور به مدیران ارشد و شرکتهای بین‌المللی خدمات مشاوره ای ارائه می‌کند.
شرکت‌ها و دولت‌های خارجی و ایرانی بعد از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، امیدوارند که فضای سرمایه‌گذاری در ایران بهبود یابد. اما با توجه به اخبار جدید در مورد ایران، می‌توان این گونه استنباط کرد که درباره پتانسیل بازار، اغراق شده است. با توجه به لغو تحریم‌ها، اقتصاد پیشرفت نکرده است و خیلی از بانک‌های خارجی که کشور را ترک کرده بودند، هنوز بازنگشته‌اند. این روندِ کند تغییر، بسیاری از مدیران شرکتهای چند‌ملیتی را در خصوص پتانسیل بازار ایران، نا امید کرده است. با این حال و با وجود اقتصاد ضعیف، تنش‌های سیاسی و نبود قطعیت در بازار و در نتیجه اثرات طولانی مدت تحریم، ایران به عنوان یک فرصت خوب برای حضور شرکتهای چند ملیتی در بازارهای نوظهور به شمار می‌آید.
ایران در مقایسه با اکثر کشورهای نفت‌خیز در خاورمیانه، دارای اقتصادی متنوع است. بخش گردشگری ایران، ثروت زیادی را برای آن به همراه دارد و تهدیدهای سیاسی آن در حال کاهش هستند. با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم و اقتصاد ضعیف، می‌توان گفت که شهرهای متوسط و بزرگ این کشور یک اولویت خوب برای فروش محصولات ساخته‌شده خارجی هستند. مدیران ارشد باید به این نکته توجه کنند که فرصت‌های بزرگی در ایران وجود دارد اما باید برای مواجهه با چالش‌‌های جدی آماده باشند.
چالش‌ها
تحریم‌های ایالات متحده، ابتدا در سال 1979 به تصویب رسید و در سال‌های بعدی افزایش یافت و به تبع آن حضور بسیاری از شرکتهای آمریکایی و اروپایی در ایران محدود شد و از بازار خارج شدند که چشم‌انداز سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2016 را تحت تاثیر قرار داده است. با توجه به نگرانی از وضعیت حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشک‌های بالستیک در ایران، بسیاری از تحریم‌های مالی، تجاری، معاملات و کسب و کارها هم‌چنان مانده است که اکثرا از سوی امریکا هستند. شرکت‌ها در چنین فضایی نمی‌توانند به کسب و کار بپردازند. این موضوع در آینده نیز ادامه خواهد داشت اما برای برخی از بخش‌ها معافیت‌هایی در نظر گرفته شده است از قبیل کشاورزی، تولید غذا، حوزه سلامت و مراقبت‌های بهداشتی و حوزه هواپیمایی.
بسیاری از تحریم‌ها برای شرکتهای غیر وابسته به ایالات متحده به حالت تعلیق درآمده است و بسیاری از محدودیت‌های ملی و در سطح اتحادیه اروپا، پس از توافق هسته‌ای در ماه ژانویه حذف شدند که به دنبال آن طی چند هفته 50 میلیارد دلار در معاملات کسب و کارها رد و بدل شد که مربوط به شرکتهای خارجی از جمله قرارداد با ایرباس (به ارزش 25 میلیارد دلار) برای فروش 118 هواپیما و قرارداد پنج‌میلیارد دلاری با شرکت دولتی راه آهن ایتالیا به منظور توسعه شبکه راه آهن محلی بودند. با این حال، تحریم‌های باقی‌مانده موجب به تاخیر انداختن تامین مالی این پروژه ها می‌شوند. بانک‌های بزرگ اروپایی حتی در صورت مجاز بودن نیز هنوز برای بازگشت به ایران آماده نیستند. موسسات مالی به خاطر جریمه 15 میلیارد دلاری بانک‌ها برای نقض تحریم در طی پنج سال گذشته، مضطرب هستند و به همین دلیل از انجام معاملات بانکی مربوط به ایران اجتناب می‌کنند.
مشکلات اقتصادی ایران فراتر از تحریم‌هاست. این کشور متکی به درآمد نفتی است. تحریم‌ها نیز به مشکلات اقتصادی دامن زدند: 37.5 درصد از درآمد دولت در نیمه اول سال مالی، از فروش انرژی حاصل می‌شود. این رقم بسیار کم‌تر از رقبا و صادرکنندگان دیگر نفت از قبیل عراق، عربستان و کویت است. با این حال، قیمت نفت بیش از 60 % از زمان توافق موقت هسته ای در نوامبر 2013 کاهش یافته است. بنابراین درآمد نفتی ایران نسبت به دو سال و نیم گذشته کاهش یافته و هزینه‌های عمومی محدود شده است. این وضعیت، دولت را مجبور می‌کند تا از راه دیگری به کسب درآمد بپردازد از جمله وضع مالیات‌های جدید و اصلاح یارانه. در این شرایط، رشد اقتصادی پایدار می‌تواند یک خبر خوب باشد. با وجود بدهی‌های کشور که گفته می‌شود حدود 40 میلیارد دلار است برخی از طریق پول شویی، از سد تحریم‌ها عبور کردند که این امر موجب دلسرد‌شدن بانک‌های خارجی شد.
برخی از موسسات قدرتمند ایران از نفوذ غرب نگران هستند. این امر نیاز به یک تغییر مهم و تقویت سلامت اقتصادی دارد. مانند رقابت برای کاهش قیمت مصرف‌کننده، به اشتراک‌گذاری بهترین شیوه‌های بین‌المللی، انتقال تکنولوژی و مشارکت میان بخش خصوصی و دولتی. حسن روحانی رئیس جمهور ایران که با تعداد زیاد آرای در انتخابات پیروز شد، فضای خوبی را برای سرمایه گذاری خارجی در ایران فراهم کرده است و سیاست‌های جدیدی در پیش گرفته است که توسط رهبر ایران بررسی خواهند شد.
فرصت‌ها
حتی با وجود این چالش‌ها، فرصت‌هایی برای شرکتهای خارجی وجود دارد که می‌توانند به واسطه آن‌ها از رقبای خود پیشی بگیرند. با اینکه توجهات بیشتر به سمت بخش نفت و گاز است اما اقتصاد ایران در حال جذب شرکتهای مختلف در حوزه صنعت است. به این طریق که تعداد مشتریان وفادار در آینده، به 80 میلیون خواهد رسید که بیشتر از 60 درصد آنان جوان و زیر 30 سال و بیشتر از 70 درصد آنان شهرنشین خواهند بود.
به عنوان مثال شرکت ال جی کره جنوبی که با وجود تحریم‌ها هم‌چنان در ایران حضور دارد قصد ایجاد یک کارخانه در تهران را دارد که تعداد یخچال، تلویزیون و ماشین لباس‌شویی تولیدشده آن در هر سال، بیش از 1.5 میلیون دلار خواهد بود. خودروساز فرانسوی رنو از لغو تحریم‌ها بهره گرفته و مشغول به مونتاژ حدود 15000 ماشین طی ماه ای ژانویه تا آوریل است که این تعداد حدود یک‌هفتم نسبت به مدت مشابه در سال 2015 افزایش یافته است. هم‌چنین شرکت داروسازی دانمارکی «نووو نوردیسک» در ایران در حال ساخت کارخانه‌ای جدید و دو برابر کردن تعداد کارکنانش تا 300 نفر و افزایش سرمایه‌گذاری نزدیک به 76 میلیون دلار است.
بخش گردشگری ایران توانست در سال 2014 نزدیک به پنج میلیون توریست را به سوی خود جذب کند در حالی که کشور همسایه آن یعنی ترکیه، 39 میلیون نفر را جذب کرده است. یونسکو از لحاظ دارا بودن میراث فرهنگی در جهان به ایران رتبه 10 را اعطا کرده است که ممکن است تغییر کند. هم‌چنین برند هتل لوکس ملیا همراه با آکور و روتانا قصد احداث یک هتل 5 ستاره بین‌المللی در کشور را با عنوان "Gran Melia Ghoo" دارند.
ایران یک مرکز بالقوه تجارت جهانی است. در حال حاضر نزدیک به 20 درصد از تجارت نفت از طریق تنگه هرمز، راه آبی باریک در سواحل جنوبی ایران، انجام می‌شود که تنها مسیر دریایی برای عبور از خلیج فارس و یکی از نقاط حمل و نقل استراتژیک جهان است. علاوه بر این، یک راه بین‌المللی حمل و نقل میان شمال و جنوب است که ایران را به یک عنصر کلیدی در ارتباط میان هند، آسیای مرکزی و روسیه تبدیل کرده است. هم‌چنین ایران به عنوان بخشی از جاده ابریشم جدید چین به‌ویژه با راه آهن توانسته است تجارت دو جانبه میان این دو کشور را تا بیش از 600 میلیارد دلار افزایش دهد. فرصت‌های صادرات و سرمایه‌گذاری پر منفعتی برای کشورهای منطقه وجود دارد از قبیل افغانستان که به دنبال ثروت معدنی است و هم‌چنین برای غول‌های در حال ظهور مانند هند، پاکستان و ترکیه که نیاز به گاز طبیعی برای توسعه اقتصادی دارند.
چگونگی برنامه ریزی برای کسب و کار در ایران
بر اساس گفت‌وگوهای مکرر با شرکتهای چند ملیتی مستقر در ایران، پنج چالش اصلی وجود دارد که باید به منظور بهره‌مندی از مزایای بازار ایران به آن‌ها توجه کرد:
- به روزرسانی سیاست انطباق جهانی: استراتژی انطباق جامع، سنگ بنای ساخت و ساز و اجرای موفقیت‌آمیز هر طرح در ایران است. شرکت‌ها باید از طریق مشورت با یک مشاور حقوقی، مطمئن شوند که سیاست‌های‌شان با تحریم های خارجی سازگار است یا خیر.
- غلبه بر نبود اطلاعات درباره بازار: شرکت‌هایی که به دنبال ورود به بازار هستند باید شاخص‌های اقتصاد کلان و مشتریان خاص را شناسایی و ردیابی کنند و بر داده‌هایی مانند رشد جمعیت، تورم و رشد تولید ناخالص داخلی به عنوان یک راه برای پیش‌بینی تحولات بازار متمرکز شوند.
- پیدا کردن شرکای محلی مناسب: به شدت توصیه می‌شود که برای حضور مستقیم در ابتدا با توزیع‌کنندگان محلی شریک شوید و همکاری کنید. بهترین راه برای شناسایی شرکای جدید در نظر گرفتن پشتکار آنان است. شرکت‌ها به طور فزاینده‌ای تمایل به مدل شرکتهای دبی دارند که در آن‌ها از شرکای محلی در امارات متحده عربی برای برقراری ارتباط با توزیع‌کنندگان در ایران استفاده می‌شود. هم‌چنین بسیاری از شرکتهای خارجی در حال حاضر در تقلید از یک روش ترکیه‌ای هستند که تمامی شرکای آن‌ها در استانبول مستقر هستند.
- بازپس‌گیری ارزش ویژه برند: ممکن است دیدگاه مشتریان این‌گونه باشد که کالاهای خارجی در ایران غیرقانونی هستند. مدیران ارشد باید آماده ردیابی ریشه‌های این بازار خاکستری و مبارزه با آن باشند و از جعل و تقلید محصولات‌شان توسط شرکتهای دیگر جلوگیری کنند. در غیر این صورت، شرکت با چالش هایی مربوط به قیمت گذاری، افت ارزش برند و موقعیت نامطلوب در برابر رقبا مواجه خواهد شد.
- دسترسی به ارز خارجی: اغلب، شرکتهای محلی برای دسترسی به ارز خارجی به منظور وارد کردن کالا از شرکای خارجی خود، چندین هفته انتظار می‌کشند. بدون دسترسی به سیستم مالی آمریکا، نمی توان این فشار را کاهش داد. علاوه بر این، این مشکل در ایران به دلیل ثابت نبودن نرخ ارز ادامه خواهد داشت تا زمانی که از تولید کنندگان محلی در برابر نواسانات نرخ ارز حمایت شود.
ایران یک فرصت خوب و مهم برای فعالیت شرکتهای چند ملیتی در بازارهای نوظهور است. اما چشم‌انداز و انتظار مدیر از یک کشور، برای ایجاد و به کارگیری یک استراتژی موثر، بسیار مهم است. در این شرایط، رویکرد هوشمندانه یعنی پیشی گرفتن از رقبا و پرهیز از تکرار اشتباهات در محیطی که پرمخاطره و به سرعت در حال تغییر است و شرکت ها نسبت به آن، شناخت و آگاهی ندارند.
منبع: هاروارد بیزینس،ماتیو اسپیواک، مدیر تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا موسسه FSG)Frontiers Strategy Group), خدمات مشاوره به مدیران ارشد در خصوص بازارهای نوظهور
منبع : سایت سپینود شرق
### پایان خبر رسمی