، تهران , (اخبار رسمی): در این سلسله مطالب با عنوان «دنیای پرداخت را بیشتر بشناسیم» قصد داریم شما را با تمامی جزئیات صنعت پرداخت گام به گام آشنا کرده و در عین سادگی در بیان مطالب به نقد و بررسی ابزارهای پرداخت، تکنولوژی‌های به کار رفته در آن‌ها و همچنین اتفاقات و فرآیندهای پرداختی و بانکی بپردازیم.
پشت این 16 رقم چه چیزی وجود دارد که تمامی این کارت‌ها را به نوعی با هم متمایز کرده و هیچ‌گاه نمی‌توان با تغییر یکی از این شماره‌ها به صورت رندم به شماره کارت شخصی دیگر دسترسی پیدا کرد!؟
کارت بانکی چیست؟
کارتی پلاستیکی است که بانک‌ها برای مشتریان خود صادر می‌کنند و از این کارت‌ها جهت برداشت از حساب، خریدهای اینترنتی، خریدهای حضوری از پایانه‌های فروش و یا اعطای اعتبار به مشتریان استفاده می‌شود.
چرا کارت بانکی؟
کارت‌ها باعث افزایش سرعت و کاهش زمان انتقال وجوه از یک نقطه به نقطه دیگر می‌شوند و استفاده از کارت به جای پول، باعث جلوگیری از انتقال پول نقد می‌شود. استفاده از کارت به جای پول، باعث افزایش امنیت در مقابل سرقت، مفقود شدن و از بین رفتن پول نقد خواهد شد. نکته حائز اهمیت آن است که سالیانه مبالغ قابل توجهی صرف چاپ اسکناس و وسایل مربوط به آن می‌شود و بهره‌گیری از کارت‌ها سبب کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس می‌شود. کارت‌ها، حجم مسافرت‌های درون شهری به منظور دریافت و پرداخت‌های معمولی بانکی را کاهش داده و از این طریق باعث کاهش هزینه‌های فردی و اجتماعی می‌شوند.
تاریخچه کارت‌های بانکی
استفاده از کارت‌های بانکی اولین بار از دهه 1950 در دنیا آغاز شد و در کشور ما نیز در راستای توسعه بانکداری الکترونیکی و اتوماسیون سیستم بانکی و همگام با استقرار سیستم‌های یکپارچه و متمرکز بانکداری، امکان استفاده از آن به عنوان ابزار برداشت مهیا شدند. شرکت تجارت الکترونیک ایرانیان که اکنون آن را با نام شرکت تجارت الکترونیک پارسیان (تاپ) می شناسیم به عنوان اولین شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت در ایران اقدام به صدور اولین کارت‌های بانکی (Debit Card) کرد که در همان زمان با نام کارت ایرانیان شناخته می‌شد.
کارت‌های بانکی براساس شیوه تسویه
1 – کارت‌های نقدی (Debit Card)
این نوع از کارت‌ها با اتصال به یک یا چند حساب بانکی (قرض الحسنه جاری، قرض الحسنه پس‌انداز، سپرده‌کوتاه‌مدت) امکان انجام عملیات مالی (برداشت وجه، انتقال وجه، خرید و ...) را تا سقف موجودی حساب، فراهم‌می‌کنند. به عبارت دیگر قبل از این که دارنده کارت خرید خود را انجام دهد، باید معادل مبلغ خرید در حساب مرتبط، وجه نقد موجود باشد.
2- کارت‌های اعتباری (Credit Card)
در این نوع کارت‌ها، بانک براساس اعتبارسنجی مشتریان خود، به یک میزان معین، اعتبار به آن‌ها اختصاص‌می‌دهد. دارنده کارت اعتباری می‌تواند با این کارت، نسبت به خرید کالا و خدمات از طریق دستگاه‌های پایانه فروشگاهی (POS) اقدام کند. صورتحساب خریدهای انجام شده در سررسید‌های معین برای صاحب کارت، ارسال‌می‌شود که در آن تمامی خریدها با جزییات کامل ذکر شده است.
کارت‌های بانکی براساس فناوری مورد استفاده
1 - کارت با نوار مغناطیسی (Magnetic Stripe Card)
این تکنولوژی هم‌اکنون در اکثر کارت‌های بانکی جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش اطلاعات مربوط به کارت به صورت کدهای مخصوص در نوار مغناطیسی در پشت کارت تعبیه می‌شود.
نحوه استفاده از این کارت‌ها بدین ترتیب است که دارنده کارت به یکی از دستگاه‌های مجاز مانند پایانه‌های فروش (POS) مراجعه کرده و با کشیدن کارت خود و وارد کردن رمز اول کارت، اقدام به انجام تراکنش می‌کند. این کارت‌ها جهت انجام خریدهای اینترنتی و همچنین عملیات مالی و غیر مالی از طریق دستگاه های ATM نیز قابل استفاده است.
2 - کارت تراشه‌دار (Chip Card)
اطلاعات در این نوع کارت‌ها مستقیماً بر روی تراشه‌هایی ذخیره می‌شوند. بر این اساس کارت‌های تراشه‌دار بر خلاف کارت‌های مغناطیسی، قابلیت انجام تراکنش بدون نیاز به ارتباط مستقیم با شبکه بانکی را دارند.
16 رقم کارت‌های بانکی
شماره کارت‌های عابر بانک شباهت‌های زیادی با هم دارند. همه آن‌ها از یک کد 16 رقمی تشکیل شده‌اند که 6 رقم ابتدای آن مشخص کننده بانک صادر کننده کارت است بدین صورت شما با دیدن شش رقم ابتدای یک شماره کارت می‌توانید نام بانک صادر کننده آن را تشخیص دهید.
اما پشت این 16 رقم چه چیزی وجود دارند که تمامی آن‌ها را به نوعی با هم متمایز کرده و هیچ‌گاه نمی‌توان با تغییر یکی از این شماره‌ها به صورت رندم به شماره کارت شخصی دیگر دسترسی پیدا کرد!؟
اجزای تشکیل دهنده شماره کارت را با هم بررسی کنیم:
شش رقم اول: (شماره شناسایی بانک)، شش رقم اول (622106) معرف شماره شناسایی بانک یا (BIN (Bank Identification Number است که در این مثال این شش رقم برای بانک پارسیان است.
دو رقم بعدی یعنی ارقام 7 و 8 معرف کد محصول است. انواع مختلف کارت‌های بانکی از قبیل کارت‌نقدی، کارت‌پیش پرداخت (بن کارت، کارت هدیه، کارت‌اعتباری و ...) دارای کد محصول مجزا هستند.
هفت رقم بعدی یعنی ارقام 9 تا 15 معرف شماره سریال کارت است و رقم آخر یعنی رقم شانزدهم رقم کنترلی (Check Digit) است.
رمز اول کارت چیست؟
عددی چهار رقمی است که برای اولین بار در پاکت جداگانه‌ای به همراه کارت، تحویل مشتری می‌گردد و مشتری باید با مراجعه به دستگاه خودپرداز آن را تغییر دهد. در درگاه‌هایی که نیاز به حضور فیزیکی کارت وجود دارد از قبیل دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و پایانه های فروش (POS) از رمز اول کارت استفاده می‌شود.
کاربرد رمز دوم کارت
عددی بین پنج تا دوازده رقمی می‌باشد که در درگاه‌هایی که نیاز به حضور فیزیکی کارت ندارد از قبیل تلفن بانک، همراه بانک و درگاه خرید اینترنتی، به همراه شماره کارت برای احراز هویت، مورد استفاده‌قرار می‌گیرد، لازم به ذکر است که در درگاه خرید اینترنتی علاوه بر درج موارد یاد شده، تاریخ انقضا کارت و CVV2 یا همان (Card Verification Value) نیز باید مشخص شود.
صحت 16 رقم کارت‌های بانکی را از کجا بفهمیم؟
برای این کار کافی است ابتدا باید از عدد اول تا عدد شانزدهم، اعداد فرد را در عدد ۲ ضرب و اعداد زوج را در عدد یک ضرب کنیم. حال از ضرب ۱۶ عدد فوق ۱۶ حاصل ضرب به دست می‌آید که تمامی این اعداد باید بین ۱ تا ۹ باشد و در صورتی که هر یک از حاصل ضرب‌ها عددی دو رقمی به دست بیاید باید ۹ واحد از آن کم کنیم. در نهایت ۱۶ حاصل ضرب را با یکدیگر جمع کرده و باید مجموعه این اعداد مضربی از ۱۰ باشد. در این صورت شماره کارت ۱۶ رقمی عابر بانک صحیح است و در غیر این صورت شماره کارت عابر بانک اشتباه است.
### پایان خبر رسمی