، اصفهان , (اخبار رسمی): در این مقاله با نگاهی به وضعیت حملونقل جاده‌ای کالا در ایران و بررسی فرصت‌ها و تهدیدات موجود، انواع راه‌حل‌ها را نیز واکاوی کرده و به نقش کلیدی بازارگاه الکترونیکی در حل مسائل جاری حملونقل جاده‌ای کالای کشور پرداخته است.
شاه کلید ساماندهی حملونقل جاده‌ای کالا، ایجاد شفافیت، حل معضلات و افزایش بهره‌وری این حوزه «بازارگاه های الکترونیکی حمل و نقل کالا» است
جایگاه بازارگاه الکترونیکی در صنعت حمل و نقل و اهمیت آن
به گزارش باروان، بازارگاه الکترونیکی هوشمند حمل بار، نیاز به حمل و نقل، از ابتدای تاریخ بشر شروع شد و به تناسب رشد جمعیت انسان‌ها، اختراع چرخ و استفاده از آن، راه‌سازی و ادوات حمل و نقل به تدریج پیشرفت کرد تا اینکه در دهه‌های آخر قرن بیستم با توسعه و تکمیل کامیون‌های باری و تجاری شدن عملیات حمل و نقل، حیات جدیدی در حمل و نقل و تجارت زمینی دمیده شد. مدرن بودن سیستم حمل و نقل کالا، رمز موفقیت بسیاری از کشورها در زمینه اقتصاد و بازرگانی است. حمل و نقل در واقع یکی از مهمترین مشاغل انسانی از ابتدایی‌ترین تا پیشرفته‌ترین مراحل توسعه بوده است.
وضعیت حمل و نقل جاده‌ای کالا در ایران در کنار تمام مزیت های خدادادی این سرزمین در بخش حمل و نقل و علی رغم تمام نقاط قوت آن، صنعت حمل و نقل جاده‌ای کالا در کشور ما توسعه نیافته و از ناکارآمدی مزمن رنج می‌برد و این خود یکی از دلایل عدم رشد بهینه اقتصادی کشور است.
حدود 90 درصد حمل کالا در کشور بر دوش سیستم حملونقل جاده‌ای است. این سیستم حمل و نقل بهترین میزان دسترسی به نقاط عرضه و تقاضا را دارد و بهترین گزینه برای حمل بار در مسافت‌های کوتاه و متوسط است. با این حال، دارای یک برنامه بلند مدت و استراتژیک جهت توسعه فرایندها و زیر ساخت‌ها و ناوگان نیست و از ابزار تکنولوژی و فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان نقطه عطف توسعه و مدرنیزاسیون خدمات در جهان امروز، بی‌بهره است و بدتر اینکه واهمه دارد. این واهمه طبیعی است و علت آن عدم شناخت مزیت‌ها و خدمات فوق‌العاده‌ای است که ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای این حوزه در چنته فراهم دارد.
- وجود ظرفیت و توان مهندسی کافی در کشور به خصوص در قشر نخبگان جوان
- حضور نیروی انسانی با تجربه در بخش اجرایی و عملیاتی حمل و نقل کشور
- ظرفیت مطلوب شبکه جاده‌ای
- اتصال مراکز مهم باری نظیر بنادر و معادن به شبکه جاده‌ای
- وجود صنایع خودروسازی سنگین در داخل کشور
- ارزان بودن حمل و نقل جاده‌ای کالا در ایران
- خصوصی بودن بخش عمده ناوگان باری
- افزایش سطح سواد رانندگان کامیون
- وجود بیش از 40 میلیون تلفن همراه هوشمند در کشور
- دسترسی بیش از 20 میلیون کاربر تلفن همراه به اینترنت همراه
- پوشش سراسری اینترنت تلفن همراه در کشور
مشکلات حمل و نقل جاده‌ای کشور:
- مشخص نبودن اهداف کلان کمی و استراتژی مناسب جهت توسعه این بخش
- دولتی بودن بسیاری از فرایندها و محدودیت های تصمیم گیری
- فرسودگی و عمر بالای ناوگان حمل جاده‌ای و به تبع عوارض زیاد زیست محیطی
- درصد بالای خود مالکی در ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کشور
- عدم بهره برداری اقتصادی از ناوگان و پایین بودن بازدهی سرمایه
- غیر استاندارد بودن بسیاری از جاده‌ها
- نبود تنوع در بارگیر برای حمل انواع مختلف بار
- عدم تعادل در برخورداری از دسترسی به شبکه حمل و نقل جاده‌ای در شرق و جنوب کشور
- عدم اتصال همه مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها به شبکه بزرگراهی
- عدم تعادل در توزیع شرکت‌های حمل و نقل کالا
- عدم استقبال سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سرمایه‌گذاری در این بخش
- عدم وجود ثبات در نرخ حمل و نقل به دلیل سنت توافق بین صاحبان کالا، شرکت‌های حمل و نقلی و رانندگان کامیون
- بالا بودن قیمت کامیون و هزینه بالای نگهداری ناوگان نظیر لاستیک، لوازم یدکی، روغن و ...
- روند کند قانون‌گذاری در کشور و ایجاد تأخیر در تغییر و تحولات
- تأخیر و عدم تخصیص به موقع بودجه
و سایر عوامل بیرونی که تهدیداتی است که ماهیت این صنعت را در معرض خطر قرار داده است.
راه حل چیست؟
1- تغییر نگاه دولت به حمل و نقل جاده‌ای: این روش لازم است اما اصولاً در ایران زمان‌بر بوده و گاهاً نتایج مطلوب به همراه ندارد؟ وظیفه دولت باز کردن عرصه به روی نخبگان، بسترسازی، حمایت و نظارت بر فرایندها است.
2- اعتراض و مطالبه حقوق توسط اقشار مختلف حمل و نقل: این روش در وهله اول برای توجه دادن مسئولان به حساسیت موضوع لازم است اما ادامه آن بر گرده اقتصاد کشور و نیز بر سبد اقتصادی شاغلان حمل و نقل هزینه هنگفتی وارد خواهد کرد همچنین با توجه به جو سیاسی که اکثر گردهمایی‌های اعتراض آمیز در ایران به خود می‌گیرد نتیجه مطلوب و کاملی در پی نخواهد داشت.
علاوه بر این، بیان مطالبات به این سبک فاقد مبنای علمی و برنامه عملی است. مطالبه جدی حقوق و فریاد تظلم‌خواهی، زمانی به دستاوردهای لازم می‌رسد که پشتوانه علمی و فنی داشته و با منطق علم راه‌حل‌ها را به میدان آورد.
در جریان مطالبه‌گری اخیر، موضوع محاسبه نرخ حمل بار بر پایه تن-کیلومتر به عنوان راه نجات وضعیت جاری حمل و نقل جاده‌ای معرفی و به تدریج مورد مطالبه جدی رانندگان نیز قرار گرفت. در همین راستا، به تدبیر مسئولان کانون کامیون‌داران کشور، باروان به عنوان مشاور و نماینده علمی این کانون به همراه دیگر زحمت‌کشان این عرصه، جهت ارائه الگوی «تعیین نرخ حمل بار بر پایه رفتار حاکم بر کیلومتر» به سازمان راهداری کشور معرفی شد و به لطف الهی و به همت مسئولان سازمان راهداری، دلسوزان حمل و نقلی و مشاوره و مشارکت تیم نخبگان باروان شالوده اصلی تعیین نرخ حمل بار به روش تحـلیل داده‌های حجیم (Big Data) به طور کاملاً صحیح و علمی و با در نظر گرفتن کلیه پارامترهای دخیل در حمل بار، پایه‌ریزی شد. این دستاورد می‌تواند مبنای نقطه عطفی در حل مسائل جاری حمل و نقل کشور شود و امید که فرصت دادن به نخبگان و اعتماد به علم مبنا و الگویی برای سایر نهادها نیز شود.
3- راه حل سوم بازارگاه الکترونیکی هوشمند حمل بار است: باید فرایندهای سنتی حمل و نقل را سامان داد و در قامت فناوری‌های نوین شفافیت را سرلوحه کار قرار داد، معضلات و چالش‌ها را یکی پس از دیگری با کمترین هزینه و بر مبنای علم حل کرد، بازدهی و بهره‌وری حمل و نقل جاده‌ای کالا را به جایگاهی که شایسته آن است رساند که به یقین می‌توان گفت شاه کلید این ماجرا «بازارگاه‌های الکترونیکی حمل و نقل کالا» است.
بازراگاه الکترونیکی چیست؟
بازارگاه الکترونیکی (E-Marketplace) یک بازار و بستر مجازی حمل و نقل جاده‌ای است که تعاملات و انجام معاملات بین ارائه‌دهندگان و متقاضیان حمل و نقل جاده‌ای کالا از طریق اینترنت در آن صورت می‌پذیرد.
با این ابزار، تعداد زیادی از صاحبان کالا، رانندگان و شرکت‌های باربری در سراسر کشور به صورت شبکه‌ای و به سهولت با هم مرتبط شده و به ارائه خدمات با کیفیت می‌پردازند، هزینه‌ها کاهش، درآمدها و بهره‌وری افزایش یافته و با حذف فاصله بین این سه ضلع حمل و نقل خود به خود دست آلوده‌ی دلال‌ها و سودجویان فرصت‌طلب از این صنعت کوتاه خواهد شد. اصولاً دلال زمانی پیدا می‌شود که دو طرف معامله به هم دسترسی مستقیم نداشته باشند یا به دلایلی فاصله‌ای بین این دو ایجاد شود. مثلاً در شرایط کنونی یک راننده با وجود دغدغه‌هایی چون اقساط خودرو، هزینه‌های بالای نگهداری آن و ... باید به فکر پیدا کردن بار هم باشد و تازه بعد از پیدا کردن بار بعضاً هزینه اضافی دلال بار را هم تجربه کند. یا مثلاً وقتی بین صاحب بار و شرکت حمل و نقلی فاصله افتاد، این وسط دلال بار را گرفته و قیمت گذاری می‌کند و صرفاً وظیفه صدور بارنامه و حمل بار و عواقب آن به دوش شرکت حمل و نقل است.
اهداف ایجاد بازارگاه‌های الکترونیکی حمل و نقل کالا چیست؟ این شیوه نوین سالها است که در دنیای مدرن به کار گرفته شده و به همت نواندیشی مسئولان حمل و نقل کشور، بسترهای لازم فناورانه برای استفاده از این شیوه در ایران نیز فراهم شده است. به طور کلی اهداف راه‌اندازی بازارگاه الکترونیکی حمل و نقل در کشور عبارت است از:
- استفاده از ظرفیت فناوری اطلاعات و ارتباطات
- بهره‌گیری از برنامه‌ریزی منسجم و فراگیر
- هوشمندسازی حمل و نقل
- افزایش بهره وری و کیفیت خدمات حمل و نقل
- شفافیت در امور جابجایی کالا
- ساده‌سازی فرایند جابجایی و حمل بار
- ساماندهی حمل و نقل کالا در داخل کشور
- صرفه جویی اقتصادی در صنعت لجستیک
- تفکیک صحیح مسئولیت‌ها و رعایت حقوق همه ذینفعان حمل و نقل
- تعامل و همکاری و هم‌افزایی هر چه بیشتر اضلاع مختلف حمل و نقل کشور
- ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا
- حذف واسطه‌های غیر ضروری (دلال‌ها)
- کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمد رانندگان کامیون (به تبعِ کاهش تردد خالی و انتظار برای یافتن بار و نتیجتاً افزایش راندمان کاری)
- دسترسی سریع به ظرفیت حمل
- کاهش مصرف سوخت و آلودگی محیط زیست و ... .
همچنین از جنبه امنیت حمل و نقل و اعتماد سازی؛ بازارگاه‌های الکترونیکی مشخصات و اعتبار ناوگان، رانندگان و شرکت‌های حمل و نقلی مربوطه را با استعلام از درگاه‌های سازمان راهداری بررسی کرده و پس از تأیید از آنها ثبت نام به عمل می‌آورند، بنابراین جای هیچگونه نگرانی در رابطه با اعتبار اعضای بازارگاه وجود ندارد.
راننده، صاحب کالا و شرکت باربری خیلی ساده از طریق نرم افزارتلفن همراه (اپلیکیشن) به تمامی خدمات بازارگاه دسترسی پیدا می‌کند.
### پایان خبر رسمی