، تهران , (اخبار رسمی): کم خونی یا آنمی یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند. کم خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم خونی است، این نوع از کم خونی معمولاً در اثر تغذیه نادرست، آسیب‌های شدید، زایمان و … ایجاد می‌شود. کم خونی شاید در مراحل اولیه مشکل جدی ایجاد نکند اما به مرور وخیم‌تر می‌شود.
در صورتی که تعداد این هموگلوبین‌ها از تعداد مجاز کمتر شود، خون‌رسانی به نقاط مختلف بدن با اختلال مواجه خواهد شد. کم‌خونی در حالت شدید می‌تواند باعث هیپوکسی شده و عوارض دیگری را به همراه داشته باشد
کم خونی چیست؟
کم خونی یا آنمی اختلال شایعی است که در کمبود گلبول قرمز یا همان هموگلوبین در خون ایجاد می‌شود. کمبود خون می‌تواند عارضه‌ای خطرناک باشد و مشکلات و بیماری‌هایی را برای فرد به همراه آورد. وظیفه هموگلوبین موجود در گلبول قرمز خون اکسیژن‌رسانی به بافت‌های مختلف بدن است. از دیگر وظایف هموگلوبین در خون می‌توان به بخشیدن رنگ قرمز به خون، مبارزه با عوامل عفونی و پیشگیری از خونریزی اشاره کرد.
در صورتی که تعداد این هموگلوبین‌ها از تعداد مجاز کمتر شود، خون‌رسانی به نقاط مختلف بدن با اختلال مواجه خواهد شد. کم خونی در حالت شدید می‌تواند باعث هیپوکسی شده و عوارض دیگری را به همراه داشته باشد.
آشنایی با علت و انواع کم خونی
انواع کم خونی و علل ایجاد آنها به این شرح است:
از دست رفتن حجم زیادی از خون
در این حالت مقدار قابل توجهی از خون بدن از بین می‌رود و فرد دچار کم خونی می‌شود. علت خونریزی زیاد می‌تواند قاعدگی‌های سنگین، جراحی، اختلال در عملکرد دستگاه گوارش یا ادراری و یا سرطان باشد.
تخریب سلول‌های خونی یا همولیز
کم خونی داسی شکل: این بیماری ارثی موجب تغییر شکل سلول‌های خونی می‌شود. در اثر ابتلا به این بیماری لبه‌های گلبول‌های قرمز خمیده شده و این امر موجب می‌شود، سلول‌های خونی نتوانند به راحتی در عروق گردش کنند در نتیجه مسیر عروق مسدود خواهند شد. در این حالت بدن گلبول‌های قرمز داسی شکل را نابود می‌کند اما چون نمی‌تواند با سرعت کافی گلبول‌های سالم را تولید کند، فرد دچار کم خونی یا آنمی می‌شود.
همولیتیک: این کم خونی ناشی از تخریب گلبول قرمز (همولیز ) ایجاد می‌شود. در این حالت گلبول‌های قرمز قبل از اینکه عمر طبیعیشان به پایان برسد تخریب می‌شوند و مغز استخوان قادر به تولید هموگلوبین به اندازه کافی نخواهد بود. این بیماری می‌تواند ارثی یا اکتسابی و از خفیف تا کشنده متغیر باشد.
تالاسمی: در این بیماری هموگلوبین شکل طبیعی خود را از دست می‌دهد. بنابراین هموگلوبین‌هایی تولید می‌شوند که ناقص بوده و قابلیت اکسیژن رسانی ندارند. در این بیماری کمبود هموگلوبین وجود ندارد اما هموگلوبین‌هایی تولید می‌شوند که شکلی غیر طبیعی دارند. این بیماری می‌تواند فرد را دچار کم خونی خفیف تا شدید کند.
کاهش تولید سلول‌های خونی
کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA ): شایع‌ترین نوع کم خونی فقر آهن است. برای تولید هموگلوبین در خون وجود آهن ضروری است پس در صورتی که آهن بدن کم باشد، هموگلوبین به تعداد کافی تولید نشده و تعداد سلول‌های خونی کاهش می‌یابد. از علل کم خونی ناشی از فقر آهن می‌توان بارداری، از دست دادن خون ناشی از عادت ماهیانه طولانی یا زخم‌های داخلی مثل پولیپ روده، عدم توانایی بدن در جذب آهن از غذا و … اشاره کرد.
آپلاستیک: در این حالت بدن به اندازه کافی هموگلوبین یا RBC تولید نمی‌کند. در حالت عادی بدن هر ۱۲۰ روز یک‌بار هموگلوبین مورد نیاز بدن را تولید می‌کند. اما در این شرایط قادر به تامین RBC مورد نیاز نخواهد بود. در آپلاستیک گلبول‌های سفید خون تحت تاثیر قرار گرفته و بدن را در برابر عفونت‌ها و خونریزی محافظت نخواهد کرد. این عارضه در اثر جراحت در مغز استخوان ایجاد می‌شود. علت کم خونی ناشی از آپلاستیک عبارتند از:
روش‌های درمان سرطان یعنی انجام شیمی درمانی یا پرتو درمانی
مصرف برخی از داروها مثل داروهای روماتیسم مفصلی
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سمی
بیماری‌های خود ایمن مثل لوپوس
عفونت‌های ویروسی که موجب تغییر حجم استخوان‌ها می‌شوند.
کمبود ویتامین‌های گروه ب یا مگالوبلاستیک: برخی از ویتامین‌های گروه ب مانند B9 (اسید فولیک) یا B12 می‌تواند نقش عمده‌ای در ایجاد کم خونی داشته باشد. نقش این ویتامین‌ها در بدن سالم نگه داشتن خون و سیستم عصبی است. در صورتی که بدن دچار کمبود ویتامین B12 باشد، گلبول خونی را تولید می‌کند که توانایی اکسیژن رسانی صحیح به بافت‌های بدن نخواهد داشت. کم خونی ناشی از ویتامین ب ناشی از کمبود این ویتامین در سبزیجات، مصرف بی رویه مشروبات الکلی و بارداری است.
کم خونی فانکونی: این بیماری نوعی اختلال ارثی است که موجب نقص مادرزادی می‌شود. فانکونی بر مغز استخوان بیمار تاثیر گذاشته و موجب عدم تولید یا نقص RBC می‌شود. این بیماری می‌تواند موجب سرطان شود و یا بافت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم کم خونی یا آنمی
مهمترین علائم کم خونی به این شرح است:
سردرد و سرگیجه: این مشکل نشانه دهنده کاهش اکسیژن در مغز است که می‌تواند به حالت غش بیانجامد.
درد قفسه سینه: این مشکل به علت نبود اکسیژن و هموگلوبین کافی روی می‌دهد و حتی ممکن است سکته قلبی را در پی داشته باشد.
ریزش مو: ریزش مو و نازک شدن تار مو در اثر فقر آهن علامت شایعی است.
تمایل به اشیا غیر خوراکی: برخی افراد تمایل شدیدی به موادی مانند چسب، یخ، خاک و … پیدا می‌کنند که با تعادل خون در بدن این مشکل حل می‌شود.
ضربان قلب نامنظم: این مشکل به علت نبود انرژی کافی ایجاد می‌شود.
سوزن سوزن شدن پاها: تا به حال ارتباط مشخصی بین کم خونی و سندرم پای بی قرار مشخص نشده است اما حرکت دادن مداوم پا در افراد مبتلا به کم خونی شایع است.
خستگی و ضعف مزمن: مهمترین نشانه کم خونی است و علت ایجاد آن نبود اکسیژن کافی برای شکستن مواد مغذی و انرژی شناخته می‌شود.
رنگ پریدگی پوست، غشا مخاطی و بستر ناخن: در اثر کم خونی سطح اکسیژن بدن و خون کاهش می‌یابد، در نتیجه فرد دچار کم خونی خواهد شد.
تنگی نفس: در این حالت بدن اکسیژن کافی تولید نمی‌کند؛ در نتیجه ریه‌ها باید به میزان بیشتری فعالیت کنند که موجب می‌شود فرد با انجام هر فعالیتی مثل بالا رفتن از پله‌ها احساس تنگی نفس داشته باشد.
تغییر شکل ناخن‌ها: سلول‌های ناخن مانند سایر سلول‌های بدن نیازمند اکسیژن است، کاهش اکسیژن در اثر کم خونی موجب تضعیف شکنندگی ناخن می‌شود و خط‌های روی سطح ناخن پدیدار می‌شود همچنین در موارد شدیدتر شکل ناخن‌ها تغییر می‌کند که به ناخن‌های قاشقی معروف است.
مدفوع تیره: تغییر رنگ مدفوع می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی ایجاد شود و نیاز به آزمایش دارد.
کاهش دمای دست‌ها و پاها: این عارضه ناشی از کاهش جریان خون در بدن در اثر نبود اکسیژن روی می‌دهد.
عوارض ابتلا به کم خونی
عوارض کم خونی فقر آهن معمولاً مشکل جدی را ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد ممکن است به بیماری‌های زیر منتهی شود.
مشکلات قلبی: کم خونی فقر آهن می‌تواند بر روی عملکرد قلب تاثیر بگذارد و موجب افزایش و یا کاهش ضربان قلب شود. در واقع کم خونی موجب می‌شود قلب تعداد پمپاژهای بیشتری داشته باشد به این ترتیب قلب گشاده شده و یا نارسایی قلبی ایجاد می‌شود.
مشکلات دوران بارداری: کم خونی فقر آهن در بارداری منجر به تولد نوزادی نارس یا کم وزن می‌شود. اما این وضعیت را می‌توان با مصرف قرص آهن بهبود بخشید.
مشکلات رشد: در نوزادان و کودکان دچار کم خونی فقر آهن تاخیر در رشد مشاهده می‌شود. به علاوه این کودکان نسبت به عفونت حساسیت بیشتری دارند.
افراد در معرض خطر
افرادی با شرایط زیر مستعد ابتلا به کم خونی شناخته می شوند:
جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض کم خونی قرار دارند.
سن: کودکان همچنین افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از سایر گروه‌های سنی خطر ابتلا به کم خونی دارند.
مادران باردار: این دسته از افراد به شدت در معرض کم خونی هستند.
افرادی با کمبود ویتامین ب
افرادی مبتلا به بیماری‌هایی مانند کرون، زخم و IBS
مصرف مکرر داروها
گیاهخواران: این دسته افراد با سبب عدم مصرف گوشت بیشتر از سایرین در معرض کم خونی قرار می‌گیرند.
اهدا کنندگان مکرر خون: افرادی که به صورت مداوم خون اهدا می‌کنند، ممکن است دچار کم خونی شوند.
علاقه‌مندان به کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت بیچشک مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی