، شیروان , (اخبار رسمی): مسئله ای که تاکنون ثابت شده این است که زنبور عسل مدت بسیار زیادی قبل از انسان بر روی زمین به وجود آمده و زندگی میکرده. نخستین نشانهای که درباره وجود انسان بر روی کره زمین در کاوشهای زمینشناسان کشف شده مربوط به حدود ۶۰۰ هزار سال قبل است.
البته تفاوت در این است که در آن زمان مانند زنبورهای غیر عسلی این روزگار به صورت انفرادی زندگی می کرده و هر زنبور لانه مخصوص به خود را میساخته و در آن زندگی میکرده و در واقع فاقد یک زندگی اجتماعی بوده، پس از گذشت تقریبا ۵۰ میلیون سال که دوره رشد و ازدیاد شدید گیاهان شروع شد، زنبورها زندگی اجتماعی را بر زندگی انفرادی ترجیح دادند و از اینجا بود که جمعیتها به وجود آمدند.
جمع آوری عسل از آشیانه‌های اولیه (وحشی)
در اوایل انسان‌ها به احتمال زیاد عسل را از آشیانه‌های زنبوران وحشی در هر جایی که پیدا می‌کردند جمع‌آوری می‌کردند. این عمل به غیر از مناطقی که پرورش زنبور عسل معمول شده هنوز نیز رایج است.
بعضی از حیوانات نیز آشیانه‌های زنبوران را مورد هجوم و غارت خویش قرار می‌دادند. شامپانزه‌ها به نحوه استفاده از دست خود برای برداشت عسل آگاهی یافته و یا چوب نوک تیزی را به داخل آشیانه وارد کرده و پس از بیرون آوردن عسل آن را می‌خوردند. در اوایل انسان‌ها به احتمال به همین روش عمل می‌کردند و به این موضوع در کتاب مقدس نیز اشاره شده است.
اولین زنبورانی که نحوه برداشت عسل از آنها شرح داده شده است زنبوران آپیس ملیفرا بوده‌اند که در صخره‌ای در شرق اسپانیا نقاشی شده و تاریخ آن حدود ۶ هزار سال قبل از میلاد مسیح بوده است.
تاریخ آشنایی و فعالیت‌های انسان جهت بهره‌برداری از زنبور عسل، قریب به ۲۵ میلیون سال قبل یعنی وقتی که کوه‌های آلپ، کارپات، قفقاز، پیرنه، البرز و بالاخره هیمالیا تشکیل شدند، زمان تکثیر شدید تمام حشرات مثل زنبور عسل فرا رسیده بود. در این عصر و حتی از حدود ۴۰ میلیون سال قبل نشانه‌هایی از زنبور عسل به صورت سنگ‌واره کشف شده است که در حال حاضر در موزه‌های مختلف مانند موزه زنبور عسل شهر وایمار در کشور آلمان نگهداری می‌شود.
در یک نقاشی که بر روی دیواره غار بیکورپ در کشور اسپانیا وجود دارد اثری از شخصی مشاهده می‌شود که در حال برداشتن عسل از یک جمعیت زنبور عسل درون سوراخ سنگی است. آن طور که تخمین زده شده این اثر مربوط به حدود ۱۲۰۰ سال قبل است.
به تازگی نیز نقاشی دیگری در یکی از غارهای نزدیک شهر والانس در کشور اسپانیا پیدا شده که احتمال بسیار بالا مرتبط به همان روزگار می باشد در نقاشی مذکور یک جمعیت زنبور عسل وجود دارد که در بالای آن جای پای حیوانی که به احتمال زیاد خرس می‌باشد دیده می‌شود.
در کشور هندوستان نیز یک اثر نقاشی مربوط به زنبور عسل پیدا شده که نشان‌دهنده اهمیتی است که هندی‌های قدیم از لحاظ عقاید دینی برای عسل و زنبور عسل قائل بوده‌اند.
تصویر زنبور عسل و کندوهای گلی روی سنگ نوشته دوران فراعنه مصر که حدود ۴هزار سال قبل حک شده، نشان دهنده این است که مردم مصر در آن روزگار اطلاع داشته‌اند که جهت برداشتن عسل از کندو باید به کندو دود داد تا زنبورها آن را تخلیه کنند.
نکته جالب اینجاست که پس از حدود ۴هزار سال در مقبره یکی از فرعون‌های مصر مقداری عسل پیدا شده که هنوز هم قابل مصرف بوده است.
از بابلی‌ها، سومری‌ها و ایلامی‌ها که همگی از همسایگان ایران در دوره مادی‌ها و پیش از آن هستند، نوشته‌هایی پیدا شده که به دفعات از زنبور عسل نام برده‌اند.
همچنین نشانه‌هایی در سوئد پیدا شده که نشان می‌دهد در کرانه‌های جنوبی و غربی این کشور در حدود ۲هزار سال قبل زنبور عسل زندگی میکرده و مردم نیز از محصولات آن مصرف می‌کردند.
در سال ۱۴۴۰ قبل از میلاد، حضرت موسی (ع) اسرائیلی‌ها را به سرزمینی برد که در آن شیر و عسل وجود داشت.
در باب آشنایی ایرانی‌ها با زنبور عسل و استفاده از محصولات آن می‌توان به خنجر مفرغی اشاره کرد که در لرستان کشف شده و مربوط به ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد است. بر روی این خنجر نقش برجسته زنبور عسل مشاهده می‌شود. این خنجر در حال حاضر در موزه شهر بروکسل نگهداری می‌شود.
هومر (HOMER) یا هُمرُس، شاعر و داستان سرای معروف یونانی که حدود ۸۰۰ سال پیش از میلاد زندگی میکرده در اشعارش از زنبور عسل نام برده است.
سولون (SOLON) دولتمرد و قانون گذار آتنی، حدود ۳۲۰ سال قبل از میلاد قانونی مربوط به زنبورداری در یونان نوشت.
ارسطو دانشمند معروف یونانی و معلم اسکندر کبیر حدود ۳۵۰ سال پیش از میلاد مسیح کتابی مربوط به زنبور عسل و زنبورداری نوشت که می‌توان گفت نخستین کتابی بود که در سال‌های پیش از میلاد و تا قرن‌ها بعد از میلاد به رشته تحریر درآمده، او می‌دانست که عسل را زنبورها از شهد گل‌ها و گیاهان جمع‌آوری و تولید میکند، ارسطو معتقد بود که عسل آویشن بهترین نوع عسل است.
بخشی از کتاب وارو (VARRO) دانشمند رومی که در سال‌های ۱۱۶ تا ۲۷ پیش از میلاد زندگی میکرده مربوط به زنبور عسل بود.
تاریخچه آشنایی با زنبور عسل پس از میلاد مسیح
فیلسوف و طبیعی‌دان معروف روم که طی سال‌های ۲۳ تا ۷۹ پس از میلاد مسیح می‌زیست، کتابی مربوط به زنبور عسل نوشته و در آن تعدادی از گیاهان عسل خیز را معرفی کرده است.
در آیات ۶۸ و ۶۹ از سوره نحل در قران کریم آیاتی درباره زنبور عسل و ویژگی‌های آن ذکر شده و همان‌گونه که خیلی‌ها می‌دانندجمع آوری قرآن به دستور عثمان در حدود ۶۵۰ سال پس از میلاد مسیح انجام شده است.
شارلمانی یا کارل بزرگ، امپراطور بزرگ اروپا در سال ۸۰ میلادی اولین زنبورستان به وسیله کندوهای سبدی را در یکی از مزرعه‌های خود ایجاد کرد و سپس دستور داد تا به صورت اجباری در تمام مزارع چند کندو برای تولید عسل نگهداری شود.
قرون وسطا را می‌توان دوره پر رونق زنبورداری و تولید عسل در تمام اروپا دانست. در این دوره کشیش‌ها بیشتر از همه مشغول زنبورداری بودند، اما طی سال‌های ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ میلادی زنبورداری رونق خود را از دست داد زیرا هزینه خرید شکر بسیار پایین آمد و اکثر مردم اروپا جهت پختن شیرینی به شکر روی آوردند.
در سال ۱۵۵۵ میلادی، اولاس ماگنوس که در زمان گوستاو وازا پادشاه قدرتمند و ایجادکننده سوئد زندگی میکرده کتابی درباره وضعیت پرورش زنبور عسل در سوئد نوشته است.
در سال ۱۵۶۸ نخستین کتاب خود آموز زنبورداری به زبان آلمانی توسط نیکل یاکوب منتشر شد.
در سال ۱۶۰۹ میلادی باتلر پژوهشگر انگلیسی نشان داده که درون کندو فرمانروایی ماده‌ها (ملکه) برقرار است.
برای اولین بار مالپیگی که در سال‌های ۱۶۲۸ تا ۱۶۹۴ زندگی میکرده، ساختمان داخلی بدن زنبور عسل را تشریح کرده و کتابی هم در این موضوع نوشته است.
سوامردام که در سال‌های ۱۶۳۷ تا ۱۶۸۵ در هلند زندگی میکرده وضعیت تولید مثل زنبورها و ملکه را کشف کرد.
رنه آنت (۱۶۸۳ تا ۱۷۵۷) در فرانسه کندویی با جدار شیشه ساخت و به مطالعه زندگی زنبور عسل درون کندو پرداخت و متوجه شد برخلاف عقیده باتلر انگلیسی، ملکه فرمانروای زنبورها نیست بلکه فقط مادر تمام زنبورهای درون کندوی خویش است.
فرانس هوبر سوئیسی (۱۷۵۰-۱۸۲۱) که از دو چشم نابینا بود، با همکاری مستخدمش یک کندو با قاب های متحرک ساخت و این‌گونه به مطالعه دقیق زندگی داخلی زنبورها پرداخت. این نخستین کندو با قاب های متحرک بود که در تاریخ ساخته شده، هوبر از آن صرفاً جهت مطالعه استفاده کرد و ۳۰ سال پس از مرگ او استفاده از این اختراع جهت تجاری سازی آغاز شد و اساس زنبورداری پیشرفته بر روی آن پایه‌گذاری شد.
همچنین در سال ۱۷۶۲ کارل بونت سوئیسی وضعیت باکره زایی ملکه را کشف کرد.
نخستین مدرسه زنبورداری توسط پروکوپوویچ (۱۷۷۵-۱۸۵۰) در اوکراین تاسیس شد و همچنین قاب‌های کوچک نیم کیلویی عسل را ساخت و به بازار عرضه کرد.
دکتر یوهان چیرسن (۱۸۱۱-۱۹۰۶) کشیش آلمانی و بزرگ‌‌ترین شخصیت در تاریخ زنبورداری آلمان پس از زنجیره ای از آزمایشات کشف کرد که تمام زنبورهای نر از تخم‌های بارور نشده تولید می‌شود.
دگرگونی زنبورداری سنتی
در آمریکا بعد از کامل شدن کشف و اختراعات دیگران در ساخت کندو با قاب‌های متحرک، لانگستروت در سال ۱۸۵۱ اولین زنبورستان با کندوهایی که تمام قالب‌های آن متحرک بودند را ایجاد کرد و بعد از انجام آزمایش‌های مورد نیاز و اطمینان از صرفه اقتصادی آن را به بازار عرضه و در عرصه تجاری عمومیت داد.
باقی‌ماندگان همین خانواده بعد از گذشت چند نسل هنوز هم به زنبورداری و خصوصاً پرورش زنبور عسل در سطح جهانی و بین‌المللی می‌پردازند. یقیناً اختراع قاب‌های متحرک را می‌توان مهم‌ترین امر در تاریخ زنبورداری دانست زیرا با ورود قاب‌های متحرک به این عرصه تمام اصول زنبورداری سنتی دگرگون شد و یکی از تحولات مهم تاریخ زنبورداری اتفاق افتاد و زنبورداری سنتی جایگاهش را به زنبورداری پیشرفته امروزی داد.
یوهان مهرینگ در سال ۱۸۵۷ میلادی دیواره مومی را در آلمان به وجود آورد و به کمک ابزار مصنوعی آن را ساخت.
دستگاه اکستراکتور که جهت جداسازی عسل از موم به وسیله نیروی گریز از مرکز استفاده می‌شود در سال ۱۸۶۵ میلادی توسط بارون فرانس فن هروشکا در مجارستان ساخته شده است.
وانکلر آلمانی در سال ۱۸۸۲ دستگاه تولید ملکه زنبور عسل به روش مصنوعی را در آلمان ساخت که در حال حاضر هم اصول تولید ملکه به روش مصنوعی بر همان اساس قرار دارد و جهت این امر از همان دستگاه با کمی تفاوت و تکمیل استفاده می‌کنند.
پروفسور کارل فون فریش اتریشی در سال ۱۹۲۳موفق به کسب نحوه صحبت کردن زنبور عسل گردید و به همین علت در سال ۱۹۷۳ برنده جایزه نوبل شد.
تریاسکو (TRJASKO) دانشمند روسی در سال ۱۹۵۶ اثبات کرد که ملکه در پرواز جفت‌گیری همواره با چند نر جفت‌گیری میکند و بدین روش خط بطلانی کشید بر باورهای غلط درباره زنبورها مبنی بر این که ملکه زنبور عسل در زندگی فقط با یک نر جفت گیری میکند.
### پایان خبر رسمی