، قم , (اخبار رسمی): برای ادراک عمیق معانی متون متصوفه، ابتدا بایستی مفاهیم اصطلاحات مندرج در آنها را فهمید. در این کتاب، اساس کار، بر روی گلشن راز شیخ محمود شبستری است و اصطلاحات عرفانی بر اساس چهار کتب دیگر یعنی رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصادالعباد شرح شده است.
همانطور که هر علمی اصطلاحات مخصوص به خود دارد، مثلاً : علم نحو (مبتدا و خبر، فاعل و مفعول و …) علم صرف (اجوف و ناقص و …) علم کلام (حادث و قدیم و …) علم فلسفه (وجود و ماهیت و …) صد البته عرفان نیز از این قاعده مستثنی نیست و دارای اصطلاحات خاص مربوط به خود است مانند: هیبت و انس، وقت و حال، تلوین و تمکین و …
ناگفته پیداست که ظهور اصطلاحات در هر علمی گاه جهت فهم و انتقال سریع مفاهیم در میان کسانی که اهل آن علم هستند و یا گاهی جهت دورنگهداشتن از نا اهلان و دخالت آنها در آن علم است.
رواج تصوف و پیدایش مکتب‌های صوفیه در طی چهار قرن در جهان اسلام، ظهور انبوهی از تعبیرات و اصطلاحات را در برداشت که در آثار یا سخنان نقل شده از عرفا، پراکنده بود. صوفیان یا شاعران صوفی را باید نخستین گرد آورندگان اصطلاحات تصوف، به حساب آورد.
برای ادراک عمیق معانی متون متصوفه، ابتدا بایستی مفاهیم اصطلاحات مندرج در آنها را فهمید. فرهنگ‌های مصطلحات عرفانی عرفا در فهم و تبیین این متون نقش اساسی و حیاتی دارند. این فرهنگ‌ها راه پر فراز و نشیبی را طی کرده‌اند تا اینکه به شکل امروزی در آمده‌اند.
از روزگاران گذشته کتب بسیاری باقی مانده است که عنوان فرهنگ را ندارند، ولی دارای فواید فراوانی همچون فرهنگ‌ها هستند. مانند: صد میدان، منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری و … .
برخی دیگر از کتب برای تبیین و تشریح اصطلاحات عرفانی تألیف شده‌اند که در این میان می‌توان به شرح اصطلاحات صوفیه عبدالرزاق کاشانی، اصطلاحات صوفیه ابن عربی، رشف الالحاظ و … اشاره کرد. در برخی دیگر از کتب صوفیه بخش‌هایی وجود دارد که به تشریح اصطلاحات عرفانی عارفان اختصاص یافته است. اللمع فی التصوف از سراج طوسی، رساله قشیریه از ابوالقاسم قشیری، کشف المحجوب از هجویری غزنوی، کیمیای سعادت تألیف غزالی از این دسته کتاب‌هاست.
از قرن چهارم هجری تا هفتم هجری عارفانی چون قشیری، هجویری، غزالی، نجم رازی و شیخ محمود شبستری پا به عرصه‌ی هستی نهادند و سبب خلق آثار عرفانی بزرگ و ارزشمندی چون، رساله‌ی قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت، مرصادالعباد و گلشن راز شدند که هر یک از این آثار به نوبه‌ی خود دارای ارزش و اعتبار والایی در قلمرو عرفان و همچنین حاوی اصطلاحات و مباحث عرفانی هستند و پس از قرن‌ها هنوز هم در نظر بزرگان علم و ادب حائز اهمیّت‌اند.
در این کتاب اساس کار، بر روی گلشن راز شیخ محمود شبستری است و اصطلاحات عرفانی بر اساس چهار کتب دیگر یعنی رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصادالعباد شرح شده است. در ابتدا ابیاتی را که دارای اصطلاحات عرفانی است، از کتاب ارزشمند «مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز»، که شمس الدین محمد لاهیجی شارح آن بوده است، استخراج کرده و در ذیل هر بیتی، شماره بیت و صفحه آن ذکر شده است. اگر لاهیجی راجع به اصطلاحی، توضیحی بیان کرده آن را در زیر بیت و اصطلاح مورد نظر ذکر کرده و سپس به ترتیب زمانی، اصطلاحات مورد نظر را از چهار متن عرفانی دیگر از قبیل رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصادالعباد شرح داده است و اگر در این کتب نیز مطلبی مربوط به اصطلاحی بیان نشده بود، از منابع دست اول به خصوص فرهنگ های عرفانی و منابع دست دوم استفاده شده است. در پایان هر اصطلاح عرفانی نیز، اگر تفاوتی میان دیدگاه‌های عرفا وجود داشته ذکر شده است.
در نگارش این کتاب از آثار ارزنده عرفا کمال استفاده شده است. هر چند که به دلیل ذوقی بودن تعریف این اصطلاحات گاه در ظاهر مابین بیانات عرفا در تعریف یک اصطلاح تناقض به چشم می‌خورد؛ اما با اندکی دقت و تأمل این پارادکس‌ها، در نهایت قابل جمع و ناشی از نظرگاه آنان بوده است که گاه کلی و گاه جزئی و گاه احوالات شخصی خود آنها بوده است؛ اگر چه در ظاهر متفاوت، ولی در باطن دارای یک معنای واحد است و این اتحاد مربوط به مظروف است که باطن عرفا را باهم متحد کرده که جان شیران خدا با هم متحد است.
علاقه مندان جهت دسترسی و خرید کتاب شرح اصطلاحات عرفانی می‌توانند به سایت فروشگاه اینترنتی انتشارات آیت اشراق به آدرس ayateeshraq.com مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی