، قم , (اخبار رسمی): کتاب حاضر، مجموعه نه رساله و یک ضمیمه در موضوعات گوناگون فلسفی و طبیعی، از جناب ابن‌سینا است. برخی از رساله‌ها: فی الطبیعیات من عیون الحکمة, الاجرام العلویة, القوی الانسانیة و ادراکاتها, الحدود, اقسام العلوم العقلیة, اثبات النبوات, معانی الحروف الهجائیة, العهد, علم الاخلاق, قصة سلامان و ابسال.
تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، مجموعه نه رساله و یک ضمیمه در موضوعات گوناگون فلسفی و طبیعی، از جناب ابن‌سینا و به زبان عربی است.
کتاب، دارای نه رساله و یک ضمیمه به شرح زیر است:
۱. الرسالة الاولی: فی الطبیعیات من عیون الحکمة
برخی از مطالبی که در رساله اول مطرح شده، عبارتست از: حکمت و اقسام آن؛ متناهی بودن ابعاد؛ زمان؛ جهت؛ تقسیم اجسام طبیعی به دو قسم مرکب و بسیط؛ آثار اجسام علوی.
۲. الرسالة الثانیة: فی الاجرام العلویة
برخی از مباحث رساله دوم عبارتست از: انحصار اجسام طبیعی در دو قسم مرکب و بسیط؛ تقلید عالم طبیعی از عالم الهی در مسائل مربوط به وضعیت مبدا اجسام؛ نظر طبیعیون در مورد مکان داشتن جسم بسیط و مختص بودنش به مکان معین؛ حرکت افلاک و میل آنها؛ نسبت میان افلاک و عناصر اربعه؛ وجود قوای طبیعی، گاهی دراجرام بسیط بوده و گاهی در اجرام مرکب؛ افاضاتی که از کواکب ثابته به زمین می‌‌رسد.
۳. الرسالة الثالثة: فی القوی الانسانیة و ادراکاتها
پاره ای از مطالب مطرح شده در رساله سوم عبارتست از: انقسام انسان به دو بعد سر و علن؛ انقسام قوای روح انسان به دو قسم موکل بالعمل؛ توضیح در مورد روح انسانی و چگونگی ارتسام صور معقولات در آن؛ روح قدسی و ویژگی‌های آن؛ توضیح در باره لوح و قلم و کتابت.
۴. الرسالة الرابعة: فی الحدود
رساله چهارم درباره حدود و تعاریف علوم عقلی است.
۵. الرسالة الخامسة: فی اقسام العلوم العقلیة
برخی از مطالب رساله پنجم عبارت است از: ماهیت حکمت؛ تقسیم حکمت به عملی و نظری؛ تقسیم حکمت نظری به سه قسم علم اسفل یا علم طبیعی و علم اوسط یا علم ریاضی و علم اعلی یا علم الهی؛ تقسیم حکمت عملی به سه قسم تدبیر نفس یا علم اخلاق، تدبیر منزل و تدبیر مدن؛ تقسیم حکمت طبیعی به دو قسم اصلی و فرعی؛ اقسام اصلی حکمت ریاضی؛ اقسام فرعی حکمت ریاضی؛ اقسام اصلی علم الهی؛ فروع علم الهی؛ اقسام نه گانه حکمت منطقی.
۶. الرسالة السادسة: فی اثبات النبوات و تأویل رموزهم و امثالهم
این رساله، در اثبات نبوات و تاویل رموز و … می باشد. بعضی از مطالب این رساله عبارتند از: توضیح سماوات سبعه و عرش و فلک، ثواب و عقاب، تقسیم عوالم به عالم حسی و عالم خیالی و عالم عقلی و معنی هر یک از آنها، تفسیر ملائکه به قوای لطیفه غیر محسوسه، ابواب هشت‌گانه بهشت و ابواب هفت‌گانه جهنم.
۷. الرسالة السابعة النیروزیة: فی معانی الحروف الهجائیة
ابن سینا، در این رساله که النیروزیه نام دارد، می‌گوید: حروف هجائیه‌ای که در سرآغاز بعضی از سوره های قرآنی آمده اند، دارای فواید بسیاری هستند. این رساله در سه بخش تنظیم گردیده است که عبارتند از: ترتیب موجودات و بیان خاصیت هر یک از مراتب آنها؛ بیان چگونگی دلالت هر یک از حروف بر آن مراتب؛ غرض.
۸. الرسالة الثامنة: فی العهد
مؤلف، در این رساله حالات نفس را که در اثر ریاضت حاصل می‌شود، نام می‌برد و حدود و ثغور هر یک را همراه با حالت مقابل آن تبیین می‌نماید؛ حالاتی همچون کتمان سر، علم، بیان، فطانت حس، اصالت رای، حزم، صدق، وفاء، رحمت، حیاء، عزم، همت، حسن عهد، تواضع، عفت و …
۹. الرسالة التاسعة: فی علم الاخلاق
مؤلف در این رساله می‌گوید: هر انسان طالب کمالی باید نفس خود را تکمیل کند، هم به لحاظ نظری که با علوم حاصل می‌گردد و هم به لحاظ عملی که با فضایلی که اصول آنها عفت، حکمت، عدالت و شجاعت و اجتناب از رذایل است، حاصل می‌شود. در مرحله بعدی هر یک از این اصول فضایل را تبیین کرده و حالت مقابل آن را بیان می‌کند؛ همچنین تعدادی از فضایل، نام برده می‌شوند و تبیین می‌گردند که هر یک در زیر مجموعه کدام قوه قرار می‌گیرند؛ به این ترتیب که سخاء، قناعت، به قوه شهوانی مربوط‌اند و صبر، حلم، کرم، عفو، صفح، تجاوز، کتمان سر مربوط به قوه غضبیه می‌باشند و …
۱۰. الضمیمة: قصة سلامان و ابسال
سلامان و ابسال قصّه‌ای رمزی است که در قرن سوم هجری به دست حنین بن اسحاق از یونانی به عربی ترجمه شد. تاویل رمزهای این قصه از همان آغاز ذهن اندیشمندانی همچون ابن سینا، فخر رازی، خواجه نصیر طوسی، جامی و … را به خود مشغول ساخت و هریک به تحلیل برخی از رمزهای آن پرداختند.
ابن سینا در نمط نهم اشارات در مقامات عارفان درباره سلامان و ابسال مینویسد: «اگر عارف و اهل بصیرت و صاحبدل هستى و چنانچه داستان سلامان و ابسال را شنیدهاى، بدان که منظور از سلامان مثل و سرگذشت تو است و مراد از ابسال مقام و درجه تو در مراحل و مقامات عرفان؛ بنابراین بکوش و تا جایى که توانایى دارى، رمز و معمائى را که در این داستان مندرج و مستتر است دریابى و راز آن را بگشایى.»
علاقمندان جهت دسترسی و خرید کتاب تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات (معها قصة سلامان و أبسال) می‌توانند به سایت فروشگاه اینترنتی انتشارات آیت اشراق مراجعه کنند.
### پایان خبر رسمی